31 qazan. QazAqparat kúntizbesi
ATAÝLY KÚNDER
Búkilálemdik qalalar kúni
2014 jyldan bastap jyl saıyn atalyp ótedi. Buǵan BUU Bas Assambleıasynyń 2013 jyldyń jeltoqsan aıynda qabyldaǵan rezolıýtsııasy bastaý boldy. Maqsaty – halyqaralyq jurtshylyqtyń álemdik ýrbanızatsııa problemalaryna nazaryn aýdartý.
Halyqaralyq jınaqtaý (qarajat jınaqtaý) kúni
1988 jylǵy qazannyń 27-29 aralyǵynda eldiń jınaq kassalarynyń ókilderi Mılanda ózderiniń birinshi halyqaralyq arnaıy kongresterine jınaldy. Kongress jumysynyń sońǵy kúni – 31 qazanda «barlyq elderdegi jınaq bank ınstıtýttarynyń birinshi quryltaıyn este saqtaý» ıdeıasy ómirge keldi. Bul kúndi «Halyqaralyq únemdeý kúni» (International Saving Day) retinde jyl saıyn atap ótý týraly sheshim qabyldandy. Alaıda quryltaıshylardyń paıymynsha, bul kúni tek aqshany únemdep qana qoımaı, únemdi keń maǵynasynda: ýaqyt únemdeýge, zattarǵa uqypty qaraý, t.b. máselelerge qoldanýǵa arnaý qajet. 1989 jyly BUU nusqaý qabyldap, onda 31 qazandy Halyqaralyq únemdeý kúni etip bekitti.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1995 jyly birinshi vıtse-premer N. Isıngarınniń tóraǵalyǵymen Aqmoladaǵy Joǵary jáne ortalyq memlekettik organdardy qaıta bólý boıynsha memlekettik komıssııanyń alǵashqy otyrysy ótti.
1995 jyly «Atyraý munaı óńdeý zaýyty» AQ ónimderine «Altyn globýs» (Danııa) halyqaralyq syılyǵy berildi. Bul syılyqty «Shyǵystyń damý negizi» halyqaralyq uıymy bekitken.
1998 jyly Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev «Býıýk hızmatları ýchýn» («Zor eńbegi úshin») ordenimen Ózbekstan Respýblıkasy men Qazaqstan Respýblıkasy arasyndaǵy dostyq pen ózara tıimdi yntymaqtastyq qarym-qatynastardy damytýǵa, tarıhı qalyptasqan ózbek-qazaq mádenı, rýhanı jáne ekonomıkalyq baılanystardy odan ári tereńdetýge, eki eldiń halyqtary arasyndaǵy dástúrli tatý kórshilik dánekerlikti nyǵaıtýǵa qosqan asa zor úlesi úshin marapattaldy. «Býıýk hızmatları ýchýn» ordenimen Ózbekstan Respýblıkasynyń azamattary men shet memleketterdiń azamattary ǵylym men tehnıkany, ekonomıka men mádenıetti damytýǵa sińirgen úlken eńbegi, memleketaralyq yntymaqtastyqty damytýǵa, Ózbekstannyń halyqaralyq bedelin arttyrýǵa baǵyttalǵan ishki jáne syrtqy saıasatty júzege asyrýǵa qosqan eleýli úlesi úshin marapattalady.
2003 jyly QR Qarýly kúshteri Almaty joǵary áskerı ýchılışesiniń ataýy Qurlyq áskerleri áskerı ınstıtýty bolyp ózgerdi. Instıtýttyń basty mindeti – biliktiligi joǵary qurlyq áskerleri ofıtserlerin daıyndaý.
2005 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń qaýlysymen Qazaqstan Respýblıkasy Úkimeti janynda Ǵarysh jónindegi keńes quryldy.
2011 jyly qazaq ádebıetiniń tanymal klassıgi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Ákim Tarazı, daryndy jas jazýshy Asqar Altaı, dramatýrg, Qazaqstan Jastar syılyǵynyń laýreaty Roza Muqanova Frants Kafka medalimen jáne arnaıy dıplomdarmen marapattaldy.
2015 jyly Mılanda EKSPO-2015 kórmesindegi arnaıy qazylar alqasynyń daýys berý qorytyndylary boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq pavılony kóshbasshylar úshtigine endi. 3000 sharshy metrden astam aýmaqty alyp jatqan qos qabatty qazaqstandyq pavılonnyń taqyryby retinde «Qazaqstan – múmkindikter eli» taqyryby tańdaldy.
2018 jyly Pavlodarda kózi nashar kóretinder men zaǵıp jandar úshin aqyn Sultanmahmut Toraıǵyrovtyń «Týǵan elime» eńbekter jınaǵy shyǵaryldy.
2018 jyly Qazaqstan quramasy Bakýdegi álem chempıonatynda otandyq grepplıng tarıhynda úzdik nátıje kórsetti. 16-17 jas shamasyndaǵy 49 kelige deıingi salmaq dárejesinde Dına Kakenova grepplıngten álem chempıony atanyp, birinshi oryndy jeńip aldy.
2019 jyly Qazaqstan alǵash ret Jenevadaǵy Halyqaralyq qarjylyq eseptilik standarttary (ISAR) jónindegi úkimetaralyq toptyń tóraǵasy bolyp saılandy. Bul týraly Jenevada (Shveıtsarııa) ótip jatqan ISAR 36-sessııasynda belgili boldy. Halyqaralyq qarjylyq eseptilik standarttary jónindegi úkimetaralyq jumys toby (ISAR) esep pen eseptilikti damytý, ozyq tájirıbemen almasý salasyndaǵy neǵurlym ózekti problemalar men basymdyqtardy aıqyndaý úshin jahandyq jáne ınklıýzıvti forým retinde Birikken Ulttar Uıymynyń Saýda jáne damý jónindegi konferentsııasymen (UNCTAD) quryldy.
2020 jyly Nur-Sultanda ÁMEN Animation film festival» anımatsııalyq fılmder Halyqaralyq festıvaliniń ashylý saltanaty ótti. Onyń maqsaty – qazaqstandyq anımatsııanyń damýyna serpin berip, jas talanttardy qoldaý. Bul jylǵy baıqaýdyń ereksheligi – festıvaldiń túrki elderiniń, atap ótkende Túrkııa, Ázerbaıjan, Túrikmenstan, Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Tatarstan jáne Bashqurtstannyń qatysýymen halyqaralyuq deńgeıge kóterilýi.
2020 jyly Almatyda «kúmis eriktilerdiń» birinshi respýblıkalyq forýmy ótti. Oǵan «kúmis eriktilikti» damytý salasyndaǵy jobalardy júzege asyryp júrgen 50 jastan asqan eriktiler, eriktiler qozǵalystarynyń basshylary men ókilderi qatysty.
2021 jyly júzýshi Ádilbek Mýsın Qazanda (Tatarstan) ótken álem chempıonatynda Qazaqstan rekordyn jańartty – 200 jáne 50 metrlik qashyqtyqta batterflıaı ádisimen júzip ótti.