30 jeltoqsan. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 30 jeltoqsanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1995 jyly Qaraǵandy oblysynyń Egindibulaq aýylynda Qazybek bıge eskertkish ornatyldy.
1998 jyl Qazaqstan halyqtarynyń birligin nyǵaıtyp, óskeleń urpaqtyń bir-birimen baılanysyn nyǵaıtý maqsatynda 1999 jyl «Urpaqtar birligi men sabaqtastyǵy jyly» dep jarııalandy.
1999 jyly Aqmola oblysynyń Atbasar qalasynda jazýshy Іlııas Esenberlınniń murajaı-úıi ashylyp, qalamger turǵan úıge eskertkish taqta ornatyldy.
2003 jyly Respýblıkalyq ǵaryshtyq baılanys jáne radıoelektrondyq quraldardyń elektromagnıttik úılesimdiligi ortalyǵy quryldy. Kompanııanyń ortalyq keńsesi astanada ornalasqan. Onyń eki ǵaryshtyq baılanys ortalyǵy bar: Aqmola oblysy Aqkól qalasyndaǵy «Aqkól» jerústi basqarý kesheni jáne Almaty oblysynyń Kókterek aýylyndaǵy «Kókterek» rezervtik jerústi basqarý kesheni.
2005 jyly QR Prezıdenti «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy eńbek týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna tolyqtyrýlar engizý týraly» Zańǵa qol qoıdy. Osy Zańǵa sáıkes, musylman kúntizbesi boıynsha atalyp ótetin Qurban aıttyń alǵashqy kúni jáne Pravoslavıeniń Rojdestvo merekesi demalys kúnderi bolyp bekitildi.
2011 jyly D. Qonaevtyń 100 jyldyǵyna arnalǵan fotoalbom jaryqqa shyqty. Fotoalbom otbasylyq muraǵattan materıaldardan paıdalanǵan eksklıýzıvti basylym boldy.
2011 jyly Astana qalasynyń týrızm, dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasy Eýropalyq sapa menedjmenti qorynyń (EFQM) «Minsizdikti moıyndaý» sertıfıkatyna ıe boldy. Ol elordalyqtarǵa Eýropada taralǵan qalalyq týrızm jáne sport basqarmalarynyń sapa standartyna sáıkestigi úshin berildi.
2013 jyly Beıjińde Qazaqstan Respýblıkasynyń Qytaıdaǵy elshisi Nurlan Ermekbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń Hoshımın qalasyndaǵy (Vetnam) qurmetti konsýly Ngýen Than Hýngke konsýldyq patentti tabystady. Qurmetti konsýl Qazaqstannyń Vetnamdaǵy múddesin qorǵap, konsýldyq aımaqta Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy jáne jeke tulǵalarynyń múddeleri men quqyqtarynyń saqtalýyn qamtamasyz etýge mindetti.
2013 jyly Aqtóbede drama teatrynyń saıabaǵynda qazaq ádebıetiniń klassıgi – QR Halyq jazýshysy, dramatýrg Tahaýı Ahtanovqa, halyq aqyny, dramatýrg Qýandyq Shańǵytbaevqa saltanatty túrde eskertkish ashyldy. Qola eskertkish eki fıgýrany biriktirdi. Dramatýrg Tahaýı Ahtanov oryndyqta otyrsa, onyń qasynda dosy, jerlesi, aqyn Qýandyq Shańǵytbaev beınelendi. Eskertkishtiń bıiktigi – 6,5 metr. Avtory – jas bolsa da, kásibı ortada tanylǵan músinshi Jeńis Jubanqosov.
2017 jyly Olımpıada chempıony, álemdik eń bedeldi jarystardyń birneshe dúrkin jeńimpazy men júldegeri Aleksandr Vınokýrov negizin qalaǵan «Vino» brendiniń kásibı sporttyq velosıpedi Halyqaralyq velosıpedshiler odaǵynyń (UCI) akkredıtatsııasyn aldy.
2018 jyly Malaızııa astanasy Kýala Lýmpýrde ótken mentaldy arıfmetıka boıynsha XXIII búkilálemdik jarysta qazaqstandyq «kalkýlıator-balalar» 37 medal jeńip aldy. Chempıonatqa álemniń 80 elinen 5000-ǵa jýyq «esepteýish-bala» qatysty.
2020 jyly Iordanııanyń astanasy Ammanda Abaı kóshesiniń ashylý saltanaty ótti. Elshi Aıdarbek Tumatov óz sózinde Iordanııa astanasynyń ortalyq kósheleriniń birine Abaı esiminiń berilýi Qazaqstan men Iordanııa arasyndaǵy dostyq qarym-qatynastyń taǵy bir dáleli, sondaı-aq eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń joǵary deńgeıiniń dáleli ekenin atap ótti.
2020 jyly Qazaqstan Ulttyq banki nomınaly 200 jáne 100 teńgelik melhıor qorytpasynan jasalǵan «Qazaqstannyń ósimdikteri men faýnasy» serııasynan «TORAŃǴY» kollektsııalyq monetalaryn aınalysqa shyǵardy.TORAŃǴY (Torańǵy) - ala terek. Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engizilgen. Ártúrli halyqtardyń qasıetti dep sanalatyn qasterli aǵashtary bar. Olardyń árqaısysynyń óz ańyzy da bar. Japondarda sakýra, eýropalyqtarda emen aǵashy, úndilerde sekvoııa, afrıkalyqtarda baobab sekildi ejelgi kóshpendiler arasynda torańǵy tabynatyn kıeli aǵash sanalǵan.Sondaı-aq, Qazaqstan Ulttyq Banki nomınaly 5 000, 500, 200 jáne 100 teńgelik «Kýlttyq janýarlar – kóshpendilerdiń totemderi» serııasynan «BUǴY» kúmis kollektsııalyq monetalaryn aınalysqa shyǵardy. Kóshpeli halyqtardyń nanym-senimindegi kıeli janýarlardyń biri – kıik. Prototúrikterdiń kózqarasy boıynsha bul totem tektik dep túsindirilip, urpaqty bolý sımvoly retinde qyzmet etken.
2020 jyly qazaqtyń uly aqyny jáne oıshylynyń 175 jyldyǵyna oraı Ankaranyń Gólbashy aýdanynda Abaı dańǵyly men músininiń saltanatty ashylýy boldy. Músin avtory qazaq músinshi Murat Mansurov.Ankara gýbernatorynyń orynbasary Abdýlla Dolek dańǵyl men Abaı eskertkishiniń ashylýyna qatysqanyna óte qýanyshty ekenin atap ótti. Ol óz sózinde ata-babamyzdyń laıyqty jalǵasy bolýǵa umtylýymyz kerektigin basa aıtty.
2021 jyly Almatyda aǵartýshy, etnograf, qoǵam qaıratkeri ǵalym Ybyraı Altynsarınniń eskertkishi qoıyldy. Y. Altynsarınniń 180 jyldyǵyna oraı ashylǵan eskertkish Altynsarın kóshesiniń boıynda ornalasqan. Qola men granıtten jasalǵan alty metrlik eskertkishtiń avtory Danııar Sarbasov, Álimjan Toqbaev, Dýlat Úsenbaev jáne Qanat Begýlıev.
2022 jyly Bıbisara Asaýbaeva eki dúrkin álem chempıony atandy. 17-shi týrǵa qaraı qytaılyq Tan Chjýnı men Bıbisara Asaýbaeva 12 upaıdan jınap, shahmatshylardyń álem chempıonatynda altyn medal alýǵa múmkindikteri teń boldy. «Altyn partııada» qazaqstandyq shahmatshy Úndistan ókili Harıka Darınavılany utyp, úzdik shyqty. Óz kezeginde Qytaıdan kelgen rapıd boıynsha álem chempıony taǵy bir úndilik shahmatshy Hampı Konerýdan jeńilip qaldy. Nátıjesinde Bıbisara Asaýbaeva ekinshi jyl qatarynan «altyn» jeńip aldy. 2021 jyly Bıbisara Asaýbaeva shahmat tarıhynda blıts boıynsha eń jas álem chempıony atandy.
