30 sáýir. Tulǵalar týǵan kún
ASTANA. QazAqparat — Búgin, 30 sáýirde tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandar nazaryna esimder kúntizbesin usynady.
ESІMDER
84 jyl buryn (1941) Halyqaralyq kólik-gýmanıtarlyq ýnıversıtetiniń rektory Amangeldi Jumaǵalıuly OMAROV dúnıege keldi.
Balqash qalasynda týǵan. Novosibir temir jol ınjenerleri ınstıtýtyn bitirgen (1966). Tehnıka ǵylymdarynyń doktory, dıssertatsııa taqyryby: «Jynystardyń fızıkalyq-mehanıkalyq qasıetteriniń temir jol tósemderiniń ónimdiligine áseri» (1998); Halyqaralyq kólik akademııasynyń akademıgi (1993); Halyqaralyq ınjenerlik akademııanyń akademıgi (1998); Qazaqstan Respýblıkasy Injenerlik akademııasynyń akademıgi (2000); Halyqaralyq aqparattandyrý akademııasynyń akademıgi (2001); Qazaqstan Respýblıkasy Joǵary bilim ǵylym akademııasynyń akademıgi (2002); Halyqaralyq joǵary bilim ǵylymdary akademııasynyń akademıgi (2003).
Eńbek joly: Qazaq temir jolynyń Arys, Qaraǵandy jol ýchaskeleriniń aǵa brıgadıri, jol sheberi, aǵa jol sheberi (1966-1968); bas ınjener, Qaraǵandy bastyǵy, Balqash jol ýchaskesiniń bastyǵy (1968-1977); Tyń temir jolynyń Qaraǵandy bólimshesinde jol bóliminiń bastyǵy, bastyǵynyń orynbasary, bas ınjeneri (1977-1983); Almaty temir joly bastyǵynyń orynbasary (1983-1991); Almaty temir jolynyń bastyǵy (1991-1997); «Qazaqstan temir joly» MKK bas dırektorynyń birinshi orynbasary (1997); M.Tynyshpaev atyndaǵy Qazaq kólik jáne kommýnıkatsııalar akademııasynyń prezıdenti, rektory (1997-2003); Qazaq temirjol kóligi ýnıversıtetiniń rektory (2003 jyldan).
«Eren eńbegi úshin» jáne Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 10 jyldyǵy medaldarymen, «Qurmetti temirjolshy», «Qazaqstan Respýblıkasynyń qurmetti bilim qyzmetkeri» tósbelgilerimen marapattalǵan.
67 jyl buryn (1958) QR Qarýly Kúshteri Joǵary qolbasshylyǵynyń ókili, general-maıor Baqtııar Omaruly SYZDYQOV dúnıege keldi.
Tashkent qalasynda dúnıege kelgen. Kolomna joǵary artıllerııalyq komandalyq ýchılışesin (1980 jyly), «Vystrel» joǵary ofıtserler kýrsyn (1987), Frýnze atyndaǵy áskerı akademııany (1991 jyly), RF QK Bas shtaby áskerı akademııasyn (2002 jyly) bitirgen.
Ofıtserlik qyzmetin Germanııadaǵy Sovet áskerleri tobynda vzvod komandırinen bastaǵan. Túrkistan áskerı okrýginde qyzmet etken. Jambyl oblystyq DOSAAF komıteti tóraǵasynyń orynbasary, Artıllerııalyq batareıa komandıri, polk shtab bastyǵynyń orynbasary bolǵan. Іshki áskerler sapynda birqatar jaýapty qyzmetter atqarǵan. «Shyǵys» óńirlik qolbasshylyq áskerleri qolbasshysynyń birinshi orynbasary, «Ońtústik» óńirlik qolbasshylyq áskerleriniń qolbasshysy, Shet tilderi áskerı ınstıtýtynyń bastyǵy laýazymdaryn atqarǵan.
QR Qorǵanys mınıstrliginiń AQSh-taǵy áskerı attashesi, QR Qorǵanys mınıstrliginiń NATO-daǵy áskerı ókili boldy. QR Qorǵanys mınıstrligi áskerı bilim jáne ǵylym departamentiniń bastyǵy bolyp 2017-2018 jyldary qyzmet etti. Jasyna baılanysty 2018 jyldyń mamyr aıynda áskerı qyzmetten bosatyldy.
II-dárejeli «Dańq» ordenimen, QR men SSRO medaldarymen marapattalǵan.
64 jyl buryn (1961) QR Jýrnalıstıka akademııasynyń akademıgi, QR Jazýshylar odaǵynyń múshesi Aleksandr ıÝrevıch TARAKOV dúnıege keldi.
Ýkraınanyń Cherkassk oblysy Chıgırın qalasynda týǵan. 1983 jyly S. M. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin «jýrnalıst» mamandyǵymen, 1993 jyly Qazaqstan menedjment, ekonomıka jáne boljaý ınstıtýtyn «saıasattanýshy» mamandyǵymen támamdaǵan.
Eńbek jolyn 1983 jyly «Lenınskaıa smena» gazetiniń tilshisi, bólim meńgerýshisi bolyp bastaǵan. 1988 jyldan — «Araı-Zarıa» qoǵamdyq-saıası, ádebı-kórkem respýblıkalyq jastar jýrnalynyń bólim redaktory, bas redaktorynyń orynbasary. 1991 jyldan — Qazaqstannyń KP OK «Suhbat-Pozıtsııa» jarshysy bas redaktorynyń orynbasary. 1992 jyldan — «AZııA» memleketaralyq gazetiniń sholýshysy.
1997 jyldan — «Kazahstanskaıa pravda» respýblıkalyq gazeti» AQ bas redaktorynyń orynbasary, 1998 jyldan — bas redaktordyń birinshi orynbasary, 2002 jyldan — vıtse-prezıdenti. 2007-2011 jyldary — «Kazahstanskaıa pravda» respýblıkalyq gazeti» AQ prezıdenti. «Kazahstanskaıa pravda» respýblıkalyq gazeti» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary (2011-2014). «Kazahstanskaıa pravda» respýblıkalyq gazeti» AQ Basqarma tóraǵasy (2014-2016). «Kazahstanskaıa pravda» respýblıkalyqgazeti» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary (09.2016-12.2016), QR Prezıdenti janyndaǵy «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik mekemesiniń dırektory (2016-2019) bolyp istedi.
53 jyl buryn (1972) — Ulytaý oblystyq máslıhatynyń VIII shaqyrylymynyń depýtaty, Ulytaý aýdandyq máslıhatynyń ekonomıkalyq damý, bıýdjet, qarjy, ónerkásip jáne kásipkerlik máseleleri jónindegi turaqty komıssııasynyń tóraıymy Vıktorııa Aleksandrovna STAVITsKAıA dúnıege keldi.
Qaraǵandy oblysy, Ulytaý aýdany, Qarsaqpaı aýylynda dúnıege kelgen.
O. A. Baıqońyrov atyndaǵy Jezqazǵan ýnıversıtetin «Ekonomıka jáne menedjment» mamandyǵy boıynsha bitirgen (2001).
Eńbek joly: «Sátbaev qalasynyń ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý bólimi» memlekettik mekemesi basshysynyń orynbasary (2005); «Sátbaev qalasynyń qarjy bólimi» memlekettik mekemesi basshysynyń orynbasary (2009); «Jezqazǵan qalasynyń ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý bólimi» memlekettik mekemesiniń basshysy (2010 j.); «Jezqazǵan qalasynyń ekonomıka jáne qarjy bólimi» memlekettik mekemesiniń basshysy (2013-2022); «Ulytaý oblysynyń qarjy basqarmasy» memlekettik mekemesi basshysynyń mindetin atqarýshy (2022); Ulytaý oblysynyń ekonomıka basqarmasynyń basshysy (2022-2024).
2024 jyldyń qazan aıynan beri qazirgi qyzmetinde.
52 jyl buryn (1973) Segizinshi saılanymdaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty Únzıla Shapaqqyzy ShAPAK dúnıege keldi.
1973 jyly Mońǵolııa Respýblıkasynda týǵan, zań ǵylymdarynyń doktory.
Eńbek joly: Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetiniń zań fakýltetiniń oqytýshysy (1996-1998); Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıtetindegi Memleket jáne quqyq teorııasy men tarıh kafedrasynyń dotsenti (2004-2009); QazGıÝÝ-da kafedra meńgerýshisi (2009-2010); «Qazaq memlekettik zań ýnıversıteti» AQ Joǵary zań mektebiniń dırektory (2011-2016). QR Konstıtýtsııalyq Keńesiniń múshesi (2016-2022).
2023 jyldyń naýryz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
51 jyl buryn (1974) «Samuryq-Energo» AQ óndiris jáne aktıvterdi basqarý jónindegi basqarýshy dırektory Rýslan Elýbaıuly TURǴAMBAEV dúnıege keldi.
Aqtóbe oblysynda týǵan.
Almaty energetıka jáne baılanys ınstıtýtyn (1998); Ortalyq Azııa ınnovatsııalyq ýnıversıtetin «Menedjment jáne basqarý» mamandyǵy boıynsha bitirgen (2021).
Eńbek joly: «Qazaqmys» korporatsııasy» AQ týrbo tsehynyń mashınısi, Jezqazǵan qalasy (1998-2000); Balqash jylý elektr ortalyǵy elektr stantsııasy basqarmasynyń týrbına tsehy bastyǵynyń orynbasary, dırektory (2000-2009); Almaty qalasy Energetıka jáne kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasy basshysynyń birinshi orynbasary (2009-2013); «Bazıs Elektromontaj» JShS tehnıkalyq dırektory (2013-2019); Oblystyq energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasy basshysynyń orynbasary (2019-2020); Túrkistan oblysynyń energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń basshysy (2020-2022).
Qazirgi qyzmetinde 2022 jyldyń qarashasynan beri.
50 jyl buryn (1975) Aqtóbe oblysynyń qylmystyq ister jónindegi mamandandyrylǵan aýdanaralyq sotynyń tóraǵasy Altynbek Baltabaıuly SABYROV dúnıege keldi.
Aqtóbe oblysy Baıǵanın aýdanynda týǵan. Aqtóbe memlekettik ýnıversıtetin bitirgen (1996); «Ádilet» joǵary zań mektebi (2000).
Eńbek joly: Aqtóbe oblystyq sot otyrysynyń hatshysy (1997-2001); Aqtóbe oblysy boıynsha Sottar Ákimshisi Sottardyń qyzmetin uıymdastyrý bóliminiń bas mamany, bólim basshysy (2001-2005); Muǵaljar aýdandyq sotynyń sýdıasy (2005-2012); Muǵaljar aýdanynyń № 2 aýdandyq sotynyń tóraǵasy (2012-2017); Aqtóbe oblysynyń qylmystyq ister jónindegi mamandandyrylǵan aýdanaralyq sotynyń sýdıasy (2017-2022).
Qazirgi qyzmetinde 2022 jyldyń jeltoqsanynan beri.
112 jyl buryn (1913-1999 jyl) — (keıbir derekter boıynsha 1912 jyldyń 20 jeltoqsanynda týǵan) sýretshi, ulttyq kásibı beıneleý óneriniń negizin salýshylardyń biri, Qazaq KSR-niń halyq sýretshisi Áýbákir YSMAIYLOV dúnıege kelgen.
Qaraǵandy oblysynda týǵan. Omby kórkemónerkásip tehnıkýmyn, Máskeý memlekettik teatr óneri ınstıtýtyn bitirgen. «Eńbekshi qazaq» («Egemen Qazaqstan») gazeti men Petropavl qalasyndaǵy ólketaný murajaıynyń sýretshisi, Qazaqstan Sýretshiler odaǵy uıymdastyrý komıtetiniń tóraǵasy, Muhtar Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynyń sýretshisi ári rejısseri qyzmetterin atqarǵan.
Ulttyq keskindeme óneriniń realıstik baǵytyndaǵy sýretshi, stıli halyq sheberleri týyndylarymen astasyp jatady. «Kórtoǵaı», «Han Táńirindegi jaılaý», «Shalkóde alaby» atty shyǵarmalardyń avtory. Birqatar kıno fılmderge de túsken.
Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet belgisi» ordenderimen marapattalǵan.
84 jyl buryn (1941-2021) qoǵam qaıratkeri, Qazaqstan Jýrnalıster odaǵy syılyǵynyń, Halyqaralyq Abaı atyndaǵy ádebı syılyqtyń ıegeri, Halyqaralyq televızııa jáne radıo akademııasynyń (JATR) akademıgi Sultan Sháripuly ORAZALY dúnıege kelgen.
Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Aıagóz qalasynda týǵan. Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen.
Qazaq radıosy men televızııasynyń redaktory, aǵa redaktory, bas redaktory qyzmetterin atqarǵan. 1967-1984 jyldary Qazaq televızııasy baǵdarlamalar bas redaktsııasynyń bas redaktory. 1984-1986 jyldary — Qazaqstan Kompartııasy OK mádenıet bóliminiń nusqaýshysy, kórkem ádebıet sektorynyń meńgerýshisi. 1986-1993 jyldary — «Óner» baspasynyń dırektory. 1993-1995 jyldary — Qazaqstan Respýblıkasy Til komıtetiniń tóraǵasy. 1995-1997 jyldary — Ult saıasaty jónindegi memlekettik komıtet tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 1997 jyly — Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne mádenıet mınıstrligi Til saıasatyn úılestirý departamentiniń dırektory. 1998-1999 jyldary — Qazaqstan Respýblıkasy Energetıka, ındýstrııa jáne saýda mınıstrligi Avtorlyq quqyq jónindegi agenttiktiń tóraǵasy. 2000-2001 jyldary — Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrligi Avtorlyq quqyq jónindegi komıtet tóraǵasy. 2001-2005 jyldary — Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrligi Quqyqtyq nasıhat, memlekettik tildi damytý jáne jurtshylyqpen baılanys departamentiniń dırektory.
2005 jyldan bastap zeınetkerlik demalysta, «Zań — nasıhat» JShS bas dırektory boldy. Ol Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy memlekettik saıasat jónindegi ulttyq keńestiń, Qazaqstan halqy Assambleıasy keńesiniń, Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik syılyǵyn berý jónindegi memlekettik komısııasynyń múshesi bolyp saılanǵan. Qazaqstannyń onomastıkalyq, termınologııalyq komıssııalarynyń jumysyn basqarýǵa qatysyp, kóptegen jer ataýlarynyń tarıhı qalpyna kelýine úles qosqan. Ondaǵan ádebı-zertteý maqalalary, «Ómir shyndyǵy jáne kórkemdik sheshim» atty monografııasy, «Avtordy qorǵaý — rýhanııatty qoldaý», «Júrektiń kózi ashylsa» atty kitaptary, orys jáne shetel jazýshylarynyń roman, povesterin qazaqshalaǵan eńbekteri jaryq kórgen.