30 mamyr. Týǵan kún ıeleri

NUR-SULTAN. QazAqparat - Búgin, ıaǵnı 30 mamyrda tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

114 jyl buryn (1908-1997) mýzykatanýshy, kompozıtor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, ónertaný doktory Borıs Gırshevıch ERZAKOVICh dúnıege kelgen.

Omby mýzyka tehnıkýmynyń fortepıano klasyn, Almaty konservatorııasyn (qazirgi Qazaq ulttyq konservatorııasy) bitirgen. 1931-1938 jyldary - Qazaq radıosynyń mýzyka redaktory. 1938-1943 jyldary - Qazaqstan Halyq Komıssarlary Keńesi janyndaǵy Óner isteri basqarmasy mýzyka bóliminiń meńgerýshisi. 1945-1958 jyldary - Qazaqstan Ǵylym akademııasy ónertaný sektorynyń meńgerýshisi. 1950-1961 jáne 1968-1986 jyldary Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń bólim meńgerýshisi bolǵan. Erzakovıch - qazaq mýzyka óneriniń tarıhy týraly irgeli eńbekterdiń avtory. Ol 20-dan astam monografııa men kitapsha, 200-deı maqala men ocherk, Abaı jáne Birjan sal, Aqan seri, Úkili Ybyraı, Balýan Sholaq, t.b. shyǵarmashylyǵyn qamtıtyn 12 mýzykalyq-etnografııalyq jınaqtar jazǵan. Kásibı mýzyka janrlaryn damytýǵa úles qosyp, varıatsııa, fortepıanolyq pesa sımfonııalyq poema, sonata, ývertıýra men án, romans, hor jazdy. 200-ge jýyq halyq ánderin túrli orkestr, ansamblderge laıyqtap notaǵa túsirdi. «Amangeldi», «Myltyqty adam», «Abaı», «Alma baǵynda», «Shoqan Ýálıhanov» sııaqty spektaklderge mýzyka jazdy.

«Eńbek Qyzyl Tý», «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.

71 jyl buryn (1951) Qazaqstan pedagogıkalyq ǵylymdar akadedemııasynyń prezıdenti, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Asqarbek Qabykenuly QUSAIYNOV dúnıege keldi.

Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Semeı qalasynda týǵan. Qazirgi Qanysh Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetin, Almaty energetıka ınstıtýtynyń jáne German Demokratııalyq Respýblıkasy Ilmenaý qalasyndaǵy Joǵary tehnıkalyq mekteptiń aspırantýralaryn bitirgen.

1991-1997 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý mınıstrligi bas basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, departament dırektory, basqarma bastyǵy. 1997-1998 jyldary - Qazaq entsıklopedııasy bas redaktorynyń birinshi orynbasary. 1998 jyly - «Bilim» baspasynyń dırektory. 1998-2000 jyldary - «Raýan» baspasynyń dırektory. 2000-2001 jyldary - «Mektep» baspasy» AAQ prezıdenti. 2001-2003 jyldary - Ybyraı Altynsarın atyndaǵy Qazaq bilim berý akademııasynyń prezıdenti. 2003 jyldyń jeltoqsanynan - ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń professory. 2004 jyldyń sáýirinen bastap Qazaqstan Pedagogıkalyq ǵylymdar akademııasynyń prezıdenti qyzmetin atqaryp keledi. 20 monografııanyń, 11 oqýlyq pen oqý quraldarynyń, 5 kitaptyń, 6 Memlekettik standarttyń, 11 túsindirmeli jáne termınologııalyq sózdiktiń, 150-ge jýyq ǵylymı maqalanyń jáne jarııalanym kórgen 140-tan astam maqalanyń avtory. Ol salystyrmaly pedagogıka máselelerin, oqýlyq jasaý teorııasyn zerttep, osy salada oqýlyqtar men monografııalyq eńbekterin jarııalaǵan. Onyń ǵylymı jetekshiligimen shetelderdiń bilim berý júıeleri zerttelip, Qazaqstannyń bilim berý salasyn reformalaý men damytýdyń jańa úlgisi usynylǵan. Sonymen qatar ol 31 tomdyq qazaqsha-oryssha, oryssha-qazaqsha ǵylymı salalyq termınologııa sózdikterin jáne qazaq tili termınderiniń salalyq ǵylymı túsindirme sózdikter serııasyn shyǵarýǵa basshylyq jasaǵan. «Eren eńbegi úshin», «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl» medaldarymen, Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý mınıstrliginiń «Ǵylym damýyna qosqan úlesi úshin» tósbelgisimen, «Mádenıet qaıratkeri» qurmet belgisimen marapattalǵan. Qazaqstan ǵalymdary arasynda alǵash bolyp pedagogıka ǵylymy aıasynda Reseı Úkimetiniń Konstantın Ýshınskıı atyndaǵy medalimen marapattalǵan.

62 jyl buryn (1960) Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Májilisiniń VII shaqyrylym depýtaty, Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń múshesi Erlik Serikbaıuly TAIJANOV dúnıege keldi.

Soltústik Qazaqstan oblysy Presnovskıı aýdanynyń «Ýkraındyq» keńsharynda týǵan. Qaraǵandy Joǵary mılıtsııa mektebiniń tergeý fakýltetin bitirgen (1984), tergeýshi-krımınalıst. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty (2004). Kandıdattyq dıssertatsııasynyń taqyryby: «QR keden salasyndaǵy UQB jedel izdestirý qyzmeti».
1977 jyldan - SQO «Blagoveşensk» keńsharynda mehanızator. 1984 jyldan - KSRO Memlekettik qaýipsizdik organdarynda áskerı qyzmette, Qyzylorda oblysy boıynsha MQKB jedel jáne tergeý bólimshelerinde qyzmette. 1993 jyldan - SQO boıynsha QR UQK UQKD Kadrlar basqarmasynda basshylyq qyzmette. 2001-2009 jyldary - Astana qalasy boıynsha QR UQKD bastyǵy. Quqyq qorǵaý organdary úılestirý keńesiniń, Astana qalasynyń áleýmettik-profılaktıkalyq tártip buzýshylyqtardyń aldyn alý jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres keńesiniń múshesi. 2009-2013 jj. – «BTA-Bank» Basqarma tóraǵasynyń orynbasary. 2013 jyldyń mamyr aıynan bastap Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Qaýipsizdik komıteti Departamentiniń bastyǵy. 2013-2015 jj. Qazaqstan Respýblıkasynyń Túrikmenstandaǵy Elshiliginiń keńesshisi, QR UQK Mańǵystaý oblysy boıynsha departament bastyǵy (2016-2021). QR karate-do federatsııasynyń qurmetti prezıdenti (Astana, 2005).

«KSRO Qarýly Kúshterine 70 jyl» (1988), «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl» (2001), «Ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýdegi úlesi úshin» (2002), «Minsiz qyzmeti úshin» (2002), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl» (2005) medaldarymen marapattalǵan. QR Últtyq qaýipsizdik komıtetiniń Qurmetti qyzmetkeri (2004). General-maıor.

43 jyl buryn (1979) Eýropa orkestrlerin basqarǵan Qazaqstannyń tuńǵysh dırıjeri, A.Pedrottı, Lovro fon Matachıch, N.Malko atyndaǵy konkýrstardyń laýreaty, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri Alan Asqaruly BÓRІBAEV dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. K.Baıseıitova atyndaǵy mýzyka kolledjin, Vena mýzyka jáne sahna óneri ýnıversıtetin, Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasyn bitirgen. 1999 jyly Zagrebtegi Lovro fon Matachıch atyndaǵy dırıjerler konkýrsynda jeńimpaz atandy. 2003-2007 jyldary - Astana sımfonııalyq orkestriniń bas dırıjeri. 2004-2007 jyldary - Maınıngenniń mýzykalyq bas dırektory.

Qazirgi kezde Germanııada turady, birqatar orkestrlerge basshylyq etedi. 2007 jyldan Norchepıng sımfonııalyq orkestrin, 2008 jyldan - nıderlandtyq Brabanta orkestrin basqarady. Irlandııanyń radıo jáne televıdenıesiniń ulttyq sımfonııalyq orkestriniń mýzykalyq jetekshisi (2010 jyldan). «Astana Opera» teatrynyń bas dırıjeri, qosymsha Japonııanyń Osaka qalasyndaǵy sımfonııalyq orkestrdiń bas dırıjeri (2015 jyldan).

37 jyl buryn (1985) Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń kásipkerlik máseleleri jónindegi keńesshisi Dana Beısenqyzy JÚNІSOVA dúnıege keldi.

Aqmola qalasynda týǵan. 2006 jyly T.Rysqulov atyndaǵy Qazaq ekonomıkalyq ýnıversıtetiniń «Býhgalterlik esep jáne aýdıt» mamandyǵyn, Eýropalyq ýnıversıtet baǵdarlamasy boıynsha Halyqaralyq Bıznes Akademııasyn támamdaǵan.

Eńbek jolyn 2003 jyly «Qazaqstan temir joly» UK» AQ bas maman bolyp bastaǵan. 2007-2008 jj. ­– «Astana-Fınans» AQ bas menedjer. 2008-2011 jj. – «2011 jylǵy VII qysqy Azııa oıyndaryn Uıymdastyrý komıtetiniń atqarýshy dırektsııasy» AQ departament dırektory. 2013-2015 jj. – QR Ulttyq kásipkerler palatasy Tarıf bekitý departamenti dırektorynyń orynbasary, Ekonomıkalyq ıntegratsııa departamenti dırektorynyń orynbasary, Ekonomıkalyq ıntegratsııa departamentiniń dırektory, Ónerkásip jáne ınvestıtsııalyq saıasat departamentiniń dırektory. 2015-2016 jyldary – «Atameken» QR Ulttyq kásipkerler palatasy Basqarma Tóraǵasy orynbasarynyń mindetin atqarýshy ­– Ekonomıkalyq ıntegratsııa departamentiniń dırektory. 2016-2018 jj. «Atameken» QR Ulttyq kásipkerler palatasy Basqarma Tóraǵasynyń orynbasary. QR Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri (04.2018-09.2018); Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń keńesshisi (09.2018-10.2018); «Indýstrııany damytýdyń qazaqstandyq ınstıtýty» AQ Basqarma tóraıymy (2018-2019); Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń keńesshisi (04.2019-10.2019); «Atameken» QR Ulttyq kásipkerler palatasy Basqarma Tóraǵasynyń orynbasary (2019-2020). Qazirgi qyzmetin 2020 jyldyń maýsym aıynan beri atqaryp keledi.