29 mamyr. Jylnama
ASTANA. KAZINFORM - Kazinform oqyrman nazaryna 29 mamyrǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Dúnıejúzilik salaýatty as qorytý kúni
Dúnıejúzilik gastroenterologtar uıymynyń (World Gastroenterology Organisation, WGO) bastamasymen qurylǵan. Dúnıejúzilik gastroenterologtar uıymy - halyqaralyq úkimettik emes kásibı medıtsınalyq federatsııa, onyń quramyna júzden astam ulttyq gastroenterologııalyq qoǵam men tórt aımaqtyq gastroenterologtar qaýymdastyǵy kiredi. Jalpy alǵanda uıymnyń 50 myńnan astam múshesi bar. Uıym 1935 jyly Brıýsselde ótken birinshi Halyqaralyq gastroenterologııalyq kongreste quryldy. Biraq onyń negizi qalanǵan kún dep 1958 jyldyń 29 mamyrdy ataý kerek, sebebi bul kúni Vashıngtonda birinshi Dúnıejúzilik gastroenterologııalyq kongreste uıymnyń jarǵysy qabyldanǵan. Bul kúndi sondaı-aq salaýatty as qorytý kúni dep jarııalaý sheshimi qabyldanǵan.
Halyqaralyq BUU bitimgerleri kúni
2003 jyldan bastap jyl saıyn atap ótiledi. 2002 jyly BUU Bas Assambleıasynyń arnaıy qararymen bekitilgen. Qararda BUU-ǵa múshe memleketterge, úkimettik emes uıymdarǵa jáne jekelegen azamattarǵa BUU-nyń beıbitshilikti qoldaý maqsatyndaǵy operatsııalarynyń quramynda qyzmet istegen adamdarǵa qurmet, sonymen qatar qaza bolǵandardy este saqtaý kúni retinde atap ótý usynylǵan.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1891 jyly eki tóbede ornalasqan Aq-Tóbe áskerı bekinisi resmı túrde qala mártebesin alyp, «Aktıýbınsk» qalasy dep ózgertildi. Keıinnen ol Torǵaı oblysynyń quramyna kirdi. 1932 jyldyń 10 naýryzynda Aqtóbe oblysynyń ortalyǵy boldy. 1999 jyldyń 11 naýryzynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Jarlyǵymen Aqtóbe qalasy bolyp ózgertildi.
1996 jyly Prezıdent Nazarbaevtyń Sıngapýrǵa resmı sapary barysynda, eki eldiń Áýe qatynastary týraly kelisimge qol qoıyldy.
2007 jyly Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe elder arasynda ózara kómek týraly zańǵa qol qoıyldy. Osy qujatqa sáıkes, qandaı da bir tarapta asa aýqymdy tótenshe jaǵdaı oryn alyp, óz kúshimen onyń saldaryn joıý múmkin bolmaǵan kezde ekinshi tarap oǵan kómek kórsetip, qutqarýshylar tobyn jiberýi qarastyrylǵan.
2012 jyly Qazaqstan aıtys pen kıiz úı jáne onyń jabdyqtaryn daıyndaý ónerin ıÝNESKO-nyń mádenı murasynyń tizimine engizý jóninde usynys jasady. ıÝNESKO-nyń mádenı murasynyń tiziminde álemniń tanymal týyndylarymen birge Qazaqstannyń úsh tarıhı-mádenı eksponaty bar - Túrkistan qalasyndaǵy Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesi, Almaty oblysyndaǵy Tamǵaly petroglıfteriniń tas kesheni, Saryarqa men Soltústik Qazaqstan oblysynyń kólderi men dalasy.
2013 jyly ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde Dj.Pak atyndaǵy POSKO (POSCO) ońtústik koreıalyq bolat quıý kombınaty halyqaralyq qorynyń stıpendııasyn tabystaý saltanaty ótti. POSKO halyqaralyq qory Azııanyń 10 elindegi 12 ýnıversıtetiń úzdik stýdentterine stpıendııa taǵaıyndaıdy. Atalǵan JOO qatarynda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti de bar.
2014 jyly Astanadaǵy Táýelsizdik saraıynda eýrazııalyq keńistiktegi ıntegratsııany damytýdyń sapaly jańa kezeńiniń bastalýyn bildiretin Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqty qurý týraly kelisimge qol qoıyldy. Qujatqa Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev, Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtın, Belarýs Prezıdenti Aleksandr Lýkashenko qol qoıdy.
2017 jyly «Astana Polo Club» jáne «Almaty Polo Club» qazaqstandyq polo komandalary Germanııanyń Mıýnhen qalasynda ótken «Munich Polo Cup 2017» jáne «Munchin Gold Cup 2017» halyqaralyq týrnırlerinde jeńiske jetti.
2017 jyly Kanadada Manıtoba ýnıversıtetiniń professory Frank Albonyń «Astana: arhıtektýra, ańyz, arnaý» kitabynyń resmı tanystyrylymy bolyp ótti. Bul kitap kanadalyqtardyń úlken qyzyǵýshylyǵyn týdyrdy. Alǵashqy tıraj (4500) túgel satylyp ketti. Kitap Kanadada resmı túrde bestseller dep tanyldy.
2017 jyly «Babalar izimen» Qazaqstan ǵylymı ekspedıtsııasy Ázerbaıjanǵa keldi. Ǵylymı ekspedıtsııanyń maqsaty - álemdegi qazaqtar men túrkilerdiń kóshi-qon izderin zerdeleý, sondaı-aq ǵun, túrki, qypshaqtar urpaqtarymen tanysý. Ekspedıtsııany Saǵadat Nurmaǵambetov atyndaǵy halyqaralyq qoǵamdyq-qaıyrymdylyq qory uıymdastyrdy.
2018 jyly L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetinde saq dáýirinen Qazaq handyǵyna deıingi arheologııalyq jádigerler kórmesi ashyldy. 60 zattan quralǵan ekspozıtsııa tórt dáýirge bólip kórsetildi: saq, ǵun, túrki jáne Qazaq handyǵy.
2020 jyly Atyraý qalasynyń Teatr alańynda, Mahambet atyndaǵy oblystyq akademııalyq qazaq drama teatrynyń aldynda KSRO Halyq ártisteri Asanáli Áshimov, Hadısha Bókeeva, Sábıra Maıqanova jáne Mahambet aýdanynyń týmasy, Qazaq KSR Halyq ártisi Nurmuhan Jantórınge eskertkishter ornatyldy. «Shyǵarmashylyq syrlasý» kompozıtsııasynyń avtory – almatylyq músinshi Gúlfııa Meldesh.
2021 jyly Brazılııadaǵy Baıa Halyqaralyq anımatsııalyq festıvalinde (FESTIVAL INTERNACIONAL DE ANIMAÇÃO DA BAHIA) Balapan telearnasynyń «Shyńyraý» anımatsııalyq fılmi «Úzdik saýndtrek» nomınatsııasynda jeńimpaz atandy.
«Shyńyraý» – «Qońyr qaz» anımatsııalyq jobasynyń 2D qysqametrajdy fılmderiniń biri. Onda anımatsııa kómegimen klassıkalyq mýzykalyq shyǵarmanyń sıýjeti, sondaı-aq, Yqylas Dúkenulynyń kúıindegi mıfologııalyq jáne folklorlyq saryndary beınelengen. Qobyzdyń qaıtalanbas úni arqyly qazaq halqynyń baı mádenıeti kórsetilgen.
2023 jyly Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Soltústik Qazaqstan oblysyna jumys saparymen keldi. Memleket basshysy egis jumystarynyń barysymen tanysyp, sharýalarmen kezdesti, sondaı-aq Manash Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan ýnıversıtetinde bolyp, ondaǵy oqý, ǵylymı-zertteý jumystarymen jáne joǵary bilim berýdi odan ári damytý strategııasymen tanysty.
