26 qyrkúıek. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 26 qyrkúıekke arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Dúnıejúzilik qorshaǵan ortanyń saýlyǵy kúni
2011 jyly Indonezııada alǵash ret qorshaǵan orta saýlyǵy kúni merekelendi. Osyǵan baılanysty Indonezııanyń belsendi stýdentteri mereke gımnin shyǵardy da, ony ashylý rásiminde oryndady. 2012 jyly bul shara Afrıka men Eýropanyń birqatar elderinde atalyp ótti. 2013 jyly merekege kanadalyq, brıtanııalyq, avstrıalııalyq, amerıkalyq, azııalyq belsendiler qosyldy.
Dúnıejúzilik kontratseptsııa kúni
2007 jyly 26 qyrkúıekte reprodýktıvti densaýlyq máselelerimen aınalysatyn birqatar uıymnyń bastamasy boıynsha Dúnıejúzilik kontratseptsııa kúni alǵash ret atalyp ótti. Onyń maqsaty – josparlanbaǵan júktiliktiń joǵary deńgeıin tómendetý.
Halyqaralyq ıadrolyq qarýdy tolyǵymen joıý úshin kúres kúni
BUU Bas Assambleıasynyń tıisti qararymen 2013 jyldyń jeltoqsanynda bekitildi.
Eýropa tilderi kúni
2002 jyldan bastap atalyp keledi. 2001 jyldyń 6 jeltoqsanynda Eýropada tilder jyly aıasynda bul merekeni Eýropa keńesi jarııalap, Eýropalyq keńes qoldaýyna ıe boldy. Eýropa tilderi kúniniń mindeti – ony saqtap qalý maqsatynda tilderdi oqý, meńgerý máselesine qoǵamnyń nazaryn aýdarý.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1997 jyly QR Prezıdentiniń Jarlyǵymen «Farmatsevtıka jáne medıtsına ónerkásibin damytý memlekettik baǵdarlamasy» bekitildi.
2002 jyly ıÝNESKO sheńberinde atalyp ótetin ejelgi Uly Jibek joly boıyndaǵy mádenıet pen ǵylym órkendegen kóne Tarazdyń 2000 jyldyǵyna arnalǵan merekelik sharalar bastaldy. Ortalyq alańda Báıdibek Qarashaulynyń úlken eskertkishi ashylyp, Murajaı men Taraz ýnıversıteti janynan sáýlet óneriniń sońǵy jetistikteri úlgisimen salynǵan Muhammed Qaıdar Dýlatı atyndaǵy Jastar saraıy paıdalanýǵa berildi. Burynǵy Hımıkter saraıy jańǵyrtylyp, Balasaǵun atyndaǵy saraı bolyp qaıta ashyldy. Osy kúni qoıylǵan teatrlandyrylǵan kóriniske qalanyń 6 myńnan astam ónerpazy qatysty.
2003 jyly QR Prezıdenti Abaı atyndaǵy Almaty memlekettik ýnıversıtetine ulttyq mártebe berý týraly Jarlyqqa qol qoıdy. Búgingi tańda ýnıversıtettiń 10 fakýltetinde 63 mamandyq boıynsha kadrlar daıarlanyp, 14 myńnan astam stýdent, 650 aspırant, doktoranttar jáne ǵylymı izdenýshiler dáris alady. 63 kafedrada 1 100 oqytýshy bar, onyń 226-sy – ǵylym doktory, professory, 550-i – ǵylym kandıdattary men dotsentter.
2005 jyly «Roc Astro» aspan deneleriniń tizilimine Bıkesh shoqjuldyzynda úlkendigi boıynsha toǵyzynshy juldyzǵa «ANPZ» – Atyraý munaı óńdeý zaýytynyń aty berildi.
2011 jyly tanymal qyrǵyz ǵalymy Maksýt Sartbaev Dúnıejúzilik qazaqtar qaýymdastyǵyna otbasylyq ǵylymı eńbekterin berdi. M. Sartbaev – geologııa men metallogenııa salasyndaǵy tanymal ǵalym ǵana emes, kórshi memlekettegi qazaq dıasporasy týraly eńbekterdiń alǵashqy avtory.
2012 jyly Sh. Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ-nyń «Ańshy bala» kınokartınasy HHІ ashyq halyqaralyq festıval aıasynda «KınoMalyShok» baıqaýynda «eń úzdik» fılm atandy.
2014 jyly «Qaırat» klýbynyń jastar akademııasyna aty ańyzǵa aınalǵan qazaq fýtbolshysy, KSRO sport sheberi, Qazaq SSR jáne Qazaqstannyń eńbek sińirgen bapkeri Temir Segizbaevtyń esimi berildi.
2015 jyly Mılanda ótken «EKSPO-2015» kórmesiniń Qazaqstan pavılonyn kórýge kirgender sany 8 mıllıonnan asty. Sonyń 9 myńy erekshe mańyzdy tulǵalar boldy. Olardyń ishinde Monako knıazy ІІ Alber, Qytaı Halyq Respýblıkasy premer-mınıstriniń orynbasary Van ıAng, Qazaqstannyń «Astana PRO Team» kásipqoı velokomandasy, sondaı-aq EKSPO-2015 kórmesine qatysqan elderdiń mınıstrleri bolǵanyn erekshe atap ótken jón. Qazaqstan pavılonyna «Taqyryp pen kontentti úzdik ashý» atalymy boıynsha nagrada tabystaldy. «EKSPO-2015» kórmesiniń taqyryby «Ǵalamshardy azyqtandyrý. Ómir úshin energııa» boldy. Qazylar alqasynyń pikirinshe, qazaqstandyq pavılonnyń mazmundy bóligi kórme taqyrybyn ashyp, sondaı-aq kelýshilerdi eldiń agromádenıeti, geografııasy, dástúrleri, azyq-túlikpen qamtamasyz etý erekshelikteri jáne ulttyq ashanasymen jetkilikti tanystyra aldy. Bizdiń elimizdiń pavılony kórme boıy kelýshiler sany eń kóp bolyp, kórme komıtetiniń uıymdastyrǵan daýys berý qorytyndylary boıynsha kósh bastap turdy. Kún saıyn munda shamamen 5 myń adam keldi, pavılonǵa kelýge nıet bildirgen qonaqtardyń kezegi ol jabylǵansha azaımady.
2021 jyly Astana mańyndaǵy jasyl beldeý aýmaǵynda «Týrıstik marshrýt» at sporty kesheniniń qurylysy aıaqtaldy. «Atpen júrýge arnalǵan soqpaqta qala turǵyndary men qonaqtarynyń qaýipsiz demalysy úshin barlyq jaǵdaı qarastyrylǵan. Atap aıtsaq, nysan aýmaǵynda 5 demalys aımaǵy, avtoturaq, modýldik ájethanalar bar. Beınebaqylaý kameralary da ornatylǵan. Soqpaqta atpen serýendeý qyzmeti jyl on eki aı kórsetiledi. Munda kelýshilerge tabıǵat aıasynda taza aýada atpen serýendeýmen birge atqa minýdi úıretý qyzmeti de usynylady», - deıdi qala ákimdiginiń Qorshaǵan ortany qorǵaý jáne tabıǵatty paıdalaný basqarmasynyń bólim basshysy Qydyr Jıenáli.
2022 jyly Abaı oblysyndaǵy Úrjar aýylynyń mańynda arheologter XII-XIII ǵasyrlarǵa jatatyn kóne qalany anyqtady. Olardyń aıtýynsha, bul Ertis óńirindegi 12 qalanyń biri bolýy múmkin.
