25 qarasha. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 25 qarasha kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
70 jyl buryn (1954) «Turan» ýnıversıtetiniń vıtse-prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasy bilim berý isiniń úzdigi Qýanysh Ámirqululy TAZABEKOV dúnıege keldi.
Taldyqorǵan oblysynda týǵan. S.M. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen, ekonomıst.
1972 jyly qurylys jumysshysy. 1979-1992 jyldary Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýtynda oqytýshy, aspırant, aǵa oqytýshy, dotsent. 1992-1994 jyldary osy ınstıtýttyń bıznes jáne menedjment fakýltetiniń dekany.
Qazirgi qyzmetin 1994 jyldan beri atqaryp keledi.
40-tan astam ǵylymı jarııalanymdardyń avtory.
64 jyl buryn (1960) Qazaqstan Respýblıkasynyń Germanııa Federatıvtik Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Nurlan Baımoldauly ONJANOV dúnıege keldi.
Jetisý (burynǵy Taldyqorǵan) oblysynda týǵan. Germanıstıka mamandyǵy boıynsha Gýmboldt atyndaǵy Berlın Ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetin bitirgen, fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty.
1983-1986 jyldary Almaty qalasynda fılologııa dotsenti. 1986-1992 jyldary Máskeý qalasynda ǵylymı qyzmet. 1992-1994 jyldary QR Baspa jáne buqaralyq aqparat mınıstrliginiń bólim bastyǵy jáne mınıstrdiń keńesshisi. 1994-1996 jyldary QR Prezıdentiniń Apparaty, Halyqaralyq bóliminiń aǵa referenti. 1996-1997 jyldary QR Aýstrııa Respýblıkasyndaǵy Elshiliginiń birinshi hatshysy, keıin keńesshisi. 1997-2001 jyldary QR Shveıtsarııa Konfederatsııasyndaǵy Elshiliginiń keńesshisi. 2001-2002 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrligi, Ekonomıkalyq saıasat departamentiniń dırektory. 2002-2003 jyldary - QR Maındaǵy Frankfýrt qalasyndaǵy Bas konsýly. 2003-2004 jyldary QR Syrtqy ister vıtse-mınıstri, TMD isteri komıtetiniń tóraǵasy, «Ortalyq Azııa yntymaqtastyǵy» uıymy qyzmetiniń máseleleri jónindegi QR Ulttyq úılestirýshisi. 2004-2007 jyldary QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary. 2007-2008 jyldary - QR Prezıdentiniń kómekshisi. 2008-2014 jyldary QR Germanııa Federatıvtik Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi jáne Danııa Koroldigindegi Elshi mindetin qosa atqarýshy. 2014-2019 jyldary QR Prezıdentiniń kómekshisi. 2019-2022 jyldary QR Prezıdenti Keńsesiniń bastyǵy.
Qazirgi qyzmetinde 2022 jyldyń maýsymynan.
«Qurmet» ordenimen, medaldarmen marapattalǵan.
63 jyl buryn (1961) «Órken» balalardyń ál-aýqatynyń ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ınstıtýty» KEAQ prezıdenti Esenǵazy Nurtóleýuly IMANǴALIEV dúnıege keldi.
Semeı oblysynda týǵan. 1984 jyly V.I. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn (ınjener), 1991 jyly Lenıngrad memlekettik ýnıversıtetin (psıholog) bitirgen.
Eńbek joly: 1984-1992 jyldary Balqash ken-metallýrgııa tehnıkýmynda oqytýshy, tsıkldik komıssııa meńgerýshisi, aǵa oqytýshy, dırektordyń orynbasary. 1992-2001 jyldary - Balqash qalasyndaǵy kásiptik-tehnıkalyq lıtseıdiń dırektory. 2001-2008 jyldary - Qaraǵandy oblystyq bilim departamentiniń dırektory. 2008-2013 jyldary Qaraǵandy oblystyq bilim basqarmasynyń bastyǵy. 2013-2016 jyldary QR Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri. 2017-2020 jyldary Qaraǵandy oblysy Bilim basqarmasynyń basshysy. 2020-2022 jyldary QR BǴM Balalar quqyqtaryn qorǵaý komıtetiniń tóraǵasy.
«Eren eńbegi úshin», «Astanaǵa 10 jyl», «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» medaldarimen marapattalǵan.
57 jyl buryn (1967) Qazaqstan Kásipkerler quqyǵyn qorǵaý jónindegi ýákil Qanat Ilıch NUROV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin tarıh mamandyǵy boıynsha bitirgen. Maastrıht menedjment mektebi, Nıderlandy, MSM Fılosofııa ǵylymdarynyń doktory (Ph.D).
Eńbek joly: Almaty menedjment mektebiniń dırektory; «Almatytelekom» Memlekettik telekommýnıkatsııalar ortalyǵy bas dırektorynyń birinshi orynbasary; «Qazaqtelekom» AAQ bas qarjy dırektorynyń orynbasary; «Qazaqtelekom» AQ vıtse-prezıdenti, bas qarjy dırektory (2000-2006); «Kazkommertsbank» AQ basqarýshy dırektory (2006-2007); Plankion Group jáne «Aspandaý» ǵylymı-bilim berý qorynyń prezıdenti (2008-2021); jetinshi saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty (2021-2023).
2024 jyldyń sáýir aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
45 jyl buryn (1979) Astana qalasy Nura aýdanynyń ákimi Rıshat Ýálıhanuly TURDYBEKOV dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysy, Zaısan qalasynda týǵan. Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetin (2001), Q.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetin (2005), O.A.Baıqońyrov atyndaǵy Jezqazǵan ýnıversıtetin (2013), Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasyn (2022) bitirgen.
Eńbek joly: «Avtolızıng Kazahstan» JShS zańgeri (2001-2004); «Avtolızıng Kazahstan» JShS qarjy dırektory (2004-2005); Almaty oblysy ákimi apparatynyń tirshilikti qamtamasyz etý bóliminiń bas mamany (2005-2006); Almaty oblysy ákimi apparatynyń abattandyrý bóliminiń bas mamany (2006-2008); Almaty oblysy ákimi apparatynyń óndiristik-tehnıkalyq bóliminiń bas mamany (2008-2009); Astana qalasy ákimi apparatynyń tirshilikti qamtamasyz etý jáne ınfraqurylymdy damytý bóliminiń bas mamany (2009-2010); Astana qalasy ákimi apparatynyń tirshilikti qamtamasyz etý jáne ınfraqurylymdy damytý bóliminiń basshysy (2010-2011); Astana qalasy Saryarqa aýdany ákiminiń orynbasary (2011-2019); Nur-Sultan qalasy Esil aýdany ákiminiń orynbasary (2019); Nur-Sultan qalasy Baıqońyr aýdany ákimi apparatynyń jumyldyrý daıyndyǵy jáne azamattyq qorǵaý jónindegi keńesshisi (2019 ); Astana qalasy Baıqońyr aýdany ákiminiń orynbasary (2019-2024).
2024 jyldyń tamyz aıynan beri qazirgi qyzmetinde.
139 jyl buryn (1885-1935) qazaq aqyny, jazýshy, aǵartýshy-pedagog, Alash orda úkimetiniń beldi basshylarynyń biri Mirjaqyp DÝLATULY dúnıege keldi.
Qostanaı oblysynyń Jangeldın aýdanynda týǵan. Eki jasynda shesheden, on eki jasynda ákeden jetim qalǵan jasóspirimniń keıingi tárbıe qamqorlyǵy Asqar deıtin oqyǵan aǵasynyń jaýapkershiliginde boldy.
Torǵaı qalasyndaǵy eki synyptyq orys-qazaq mektebine túsedi de, bes jyl oqyp, aýyl muǵalimi degen kýálik alyp shyǵady. Alty-jeti jyl boıy el ishinde, aýyl mektepterinde bala oqytady. 1904 jyly Omby qalasyna attanyp, óziniń bolashaq ustazy Ahmet Baıtursynovpen kezdesedi. Oǵan erip Qarqaralyǵa baryp, ondaǵy ulttyq demokratııalyq qozǵalysqa belsene aralasady. Sol jerdegi zııaly toptyń ókili retinde qazaq konstıtýtsııalyq demokratııalyq partııasynyń Oraldaǵy sezine qatysady, sonyń delegattary qatarynda 1906 jyly Peterborǵa barady.
1907 jyly Peterborda jalǵyz nómiri ǵana shyqqan «Serke» gazetinde «Jastarǵa» degen óleńi basyldy. Tuńǵysh óleńder jınaǵy 1909 jyly Qazan qalasynda «Oıan, qazaq!» degen atpen basylyp shyǵady. Qyzyljarda sot keńesinde tilmashtyq qyzmet atqaryp, muǵalimdik qyzmetin de jalǵastyrady. Qazaq balalaryna orys tilinen dáris beredi. Sol kezde odan biraz ýaqyt Maǵjan da dáris alady.
1910 jyly Qazandaǵy Kárimovter baspasynan «Baqytsyz Jamal» romany jaryq kóredi. A. Baıtursynovpen birge qyr ólkesiniń aǵartýshylyq-demokratııalyq baǵyttaǵy tuńǵysh beıresmı basylymy «Qazaq» gazetiniń negizin qalaıdy.
Alash basshylarymen birge jańa qurylys jaǵyna shyǵyp, qalǵan ómirin túgeldeı týǵan halqynyń mádenıetin kórkeıtý maqsatyna arnaýdy kózdegen ol az ýaqyt «Aq jol» gazetiniń redaktsııasynda, odan keıin Semeı oblysynyń sot organdarynda qyzmet atqarǵan.
«Balqııa» atty tórt perdeli pesa jazdy. 1924 jyly Orynborda eki jyldyq «Qıraǵat kitaby» (hrestomatııalyq oqýlyq), Qyzylordada «Esep quralynyń» jańa basylymy jaryq kórdi. Keńes úkimeti kezinde eki ret qýǵyn súrginge ushyrap, tutqyndalǵan. 1935 jyly aýyr naýqastan qaıtys bolǵan. 1988 jyly aqtalǵan.
Mirjaqyp Dýlatulynyń atynda kósheler, mektepter, týǵan jerinde murajaı bar jáne eskertkish ornatylǵan.