24 mamyr. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 24 mamyrǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Halyqaralyq qoryqtar kúni
Jyl saıyn Halyqaralyq tabıǵatty qorǵaý odaǵynyń bastamasymen atalyp ótedi. Qoryqtar – tabıǵattyń jaratylysyn jáne onyń barlyq túrlerin ózgerissiz sol qalpynda saqtaıtyn aýmaq bóligi nemese akvatorııa.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1933 jyly «Qazaqtyń kórkem ádebıeti» baspasy quryldy. 1964 jyly baspa ataýy «Jazýshy» bolyp ózgerdi.
1994 jyly osy kúni Eýropalyq Odaq seriktestik jáne yntymaqtastyq týraly kelisimdi – Qazaqstan Respýblıkasymen, al bir aptadan keıin Qyrǵyzstan Respýblıkasymen parafırledi.
1995 jyly Qazaqstan Respýlıkasynyń memlekettik shekara rejımin nyǵaıtý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń shekara áskerleri bas basqarmasy Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik shekarany qorǵaý memlekettik komıteti bolyp qaıta quryldy.
2006 jyly Qazaqstan-Qytaı munaı qubyry arqyly qazaqstandyq munaıdyń alǵashqy partııasy QHR shekara beketine jetti. Munaı Shyńjańnyń Dýshantszy qalasyndaǵy munaı óńdeý zaýytyna jetkizilýi tıis. Bul qazaqstan-qytaı munaı qubyrynyń resmı paıdalanýǵa berilýin bildiredi. Quny 700 mıllıon dollar, ótkizý múmkindigi 20 mıllıon tonnalyq 962 shaqyrym qubyrdyń qurylysy 2004 jyldyń qyrkúıek aıynda bastalyp, 2005 jyldyń jeltoqsan aıynda aıaqtalǵan bolatyn. Onymen qatar, Qytaı aýmaǵynda 252 shaqyrymdyq Alashańqaı-Dýshantszy qubyry da tóselip bitken edi.
2007 jyly Gradets-Kralove qalasyndaǵy Kongress-ortalyqta Qazaqstan Respýblıkasynyń Chehııadaǵy Qurmetti konsýldyǵynyń ashylý rásimi ótti. Konsýldyq okrýg Cheh Respýblıkasynyń Kralovogradetsk jáne Pardýbıts ólkelerin qamtıdy.
2010 jyly S.Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar memlekettik ýnıversıteti Shanhaı yntymaqtastyq uıymy ýnıversıtetiniń (ShYUÝ) múshesi boldy. Oǵan Qazaqstan, Qytaı, Reseı, Qyrǵyzstan men Tájikistanannyń 53 joǵary oqý orny kiredi. Shanhaı yntymaqtastyq uıymy ýnıversıtetiniń jumysy ShYUÝ-ne múshe elderdiń mádenıeti men tilderin úırenýge, suranystaǵy mamandyq stýdentteriniń tájirıbe almasýyna úlken múmkindik beredi.
2011 jyly Qazaqstanda Qaraǵandy oblysynda bolǵan japon áskerı tutqyndary týraly kitap jaryq kórdi. Onyń satylymynan túsken qarajattardy avtorlar túgel Japonııada sol jyly 11 naýryzda bolǵan jer silkinisinen zardap shekkenderge kómek qoryna aýdardy.
2013 jyly Horvatııanyń Zagreb qalasynda Qazaqstan tabıǵaty fotokórmesi saltanatty túrde ashyldy, ony QR elshiligi men Horvat «CroArtRhotoclub» fotoóner qaýymdastyǵy uıymdastyrdy.
2013 jyly Altaı ólkesiniń (Reseı) Slavgorod qalasynda Pavlodar memlekettik pedagogıka ınstıtýtynyń qoldaýymen Qazaq tili men mádenıeti ortalyǵy ashyldy.
2013 jyly Almatyda «Teńizshevroıl» kompanııasy men Qazaqstan-Brıtan tehnıka ýnıversıtetiniń tikeleı qatysýymen Qazaqstandaǵy tuńǵysh teńiz akademııasy qurylyp, birinshi kýrsqa kadetter qabyldandy. Akademııada sabaq aǵylshyn tilinde júrgiziledi, al kadetter Kaspıı teńizinde tájirıbeden ótedi.
2016 jyly QR Energetıka mınıstrligi ıAdrolyq fızıka ınstıtýtynyń (ıAFI) ıadrolyq zertteý reaktory konversııadan jáne tereń jańǵyrtýdan keıin joǵary baıytylǵan ıadrolyq otynnan tómen baıytylǵan ıadrolyq otynǵa kóshirildi. Jańǵyrtylǵan reaktorǵa arnalǵan tómen baıytylǵan ýrany bar otyn jınamalary ıAdrolyq fızıka ınstıtýtyna «Rosatom» Memkorporatsııasynyń «TVEL» otyn kompanııasy bólimshesine qarasty Novosıbırsk hımkontsentrattar zaýytymen jetkiziletin bolady. QR Energetıka mınıstrligine qarasty ıAdrolyq fızıka ınstıtýtynyń SSR-Q zertteý ıadrolyq reaktoryn jańǵyrtý úderisinde basqarý jáne qorǵanys, radıatsııalyq baqylaý júıeleri tolyǵymen aýystyrylǵan. Sonymen qatar, sýytý jáne úzdiksiz energııamen jabdyqtaýshy júıeleri jańartyldy. Osynyń barlyǵynyń nátıjesinde reaktordyń qaýipsizdigi jáne tıimdiligi arta tústi.
2020 jyly túrki tildes jeti elden – Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Moldova, Ázerbaıjan, Bashqurtstan (Reseı), Ózbekstan jáne Túrkııadan kelgen 30-ǵa jýyq mýzykant 17 halyq aspabynda belgili qazaq aqyny, jazýshysy Sáken Seıfýllınniń «Taý ishinde» ánin oryndady. TÚRKSOI Halyqaralyq Túrki mádenıeti uıymynyń ınternatsıonaldyq onlaın-jobasyna Nur-Sultan qalasy ákimdigi memlekettik akademııalyq fılarmonııasynyń «Qorqyt» dástúrli mýzyka toby qatysty. Joba rejısseri – TÚRKSOI rejısseri, Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen qaıratkeri Arman Nurmahamatuly.
2021 jyly Aqmola oblysynan kelgen sportshy Davıd Degtıarev 54 kg deıingi salmaq dárejesinde paýerlıftıngten Álem Kýbogynyń chempıony atandy. Ol 185 keli ziltemirdi kóterip, Azııa rekordyn ornnatty. Jarysqa 25 elden 90-nan astam sportshy qatysty.
2022 jyly Bakýde Ázerbaıjan men Qazaqstan arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynastardyń ornaǵanyna 30 jyl tolýyna arnalǵan dóńgelek ústel ótti. Onda Ázerbaıjan-Qazaqstan sarapshylyq keńesin qurý týraly memorandýmǵa qol qoıyldy.
2023 jyly Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Joǵary Eýrazııalyq ekonomıkalyq keńestiń otyrysyna qatysý úshin Máskeýge keldi. Qazaqstan Prezıdenti «Kóppolıarly álemdegi eýrazııalyq ıntegratsııa» atty Eýrazııalyq ekonomıkalyq forýmnyń plenarlyq otyrysyna qatysty.
