24 qazan. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 24 qazanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Qazaqstanda kitaphanashy kúni
2022 jyldyń qazan aıynda Úkimet qaýlysymen Qazaqstan Respýblıkasynyń mereke kúnderiniń tizbesine tolyqtyrý engizildi, oǵan sáıkes 24 qazan – Kitaphanashylar kúni bolyp belgilendi. Bul kún Qazaqstan halqynyń mádenı murasyn saqtaýǵa óz úlesin qosyp kele jatqan, kóp ǵasyrlyq kitaphana isiniń dástúrin jalǵastyryp kele jatqan qazaq kitaphanashylarynyń eńbegin qurmetteý jáne taný belgisi retinde belgilendi.
Birikken Ulttar Uıymy kúni
BUU Jarǵysynyń 1945 jyldyń 24 qazanynda kúshine enýine oraı, BUU Bas Assambleıasynyń 1947 jylǵy 31 qazandaǵy № A/RES/168 qararymen bekitilgen. Meıramnyń basty maqsaty – álemdik qoǵamdastyqty Birikken Ulttar Uıymynyń maqsattary jáne jetistikterimen tanystyrý, sondaı-aq BUU-nyń túrli elderdegi qyzmetin qoldaýdy jandandyrý.
Búkilálemdik polıomıelıtke qarsy kúres kúni
Ondaǵan jyl buryn «Rotarı Interneshnl» halyqaralyq úkimettik emes uıymynyń bastamasymen qurylǵan. Bul data kezdeısoq tańdalǵan joq: ol polıomıelıtet – balalar mı julynynyń sal aýrýyna qarsy alǵashqy ekpeni jasap shyǵarǵan amerıkalyq epıdemıolog jáne vırýsolog Djonas Solktyń týǵan kúnine oraılastyrylǵan.
Dúnıejúzilik damý týraly aqparat kúni
BUU Bas Assambleıasy 1972 jyly 19 jeltoqsanda Birikken Ulttar Uıymy kúnine arnap, qurǵan. Dúnıejúzilik damý týraly aqparat kúniniń maqsaty – qoǵamnyń nazaryn damý máselelerine, sondaı-aq atalmysh máselelerdi sheshý úshin ártúrli elder arasyndaǵy qarym-qatynasty nyǵaıtý máselelerine aýdarý.
Halyqaralyq dıplomattar kúni
Barlyq eldiń dıplomattaryna arnalǵan halyqaralyq merekeni belgileý ıdeıasyn Reseı, Nepal jáne Brazılııada dıplomat bolǵan Úndistan Syrtqy qyzmetiniń ofıtseri jáne aqyn, Abhaı K. laqap atymen tanymal Abhaı Kýmar oılap tapqan. Ol dıplomattardyń qajyrly eńbegin, olardyń ártúrli mádenıetterdi biriktirýge qosqan úlesin jáne olar men olardyń otbasylary álemdi jaqsy orynǵa aınaldyrý úshin jasaǵan qurbandyqtaryn atap ótkisi keldi.
Qarýsyzdaný aptalyǵy
1978 jyly BUU Bas assambleıasynyń qarýsyzdaný jónindegi arnaıy sessııasynyń jáne Dúnıejúzilik beıbitshilik keńesiniń sheshimine sáıkes jyl saıyn 24-30 qazan aralyǵynda atalyp ótedi.
Baıqońyr ǵarysh aılaǵynda qaza tapqan synaqshylardy eske alý kúni
1960 jyly osy kúni M.ıAngel qurastyrǵan jańa kontınentaralyq ballıstıkalyq R-16 zymyranyn synaý kezinde apatty jaǵdaı boldy. Janarmaı quıylǵan zymyrandaǵy elektrlik synaqtar júrgizý kezinde 2-shi satydaǵy qozǵaltqyshtar ruqsat etilmegen kúıde iske qosyldy. Órt jáne janarmaı komponentteriniń býymen ýlaný saldarynan 76 áskerı qyzmetshi men ónerkásip ókilderi qaza tapty.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1931 jyly Rıdderde «Jumysshy» gazetiniń alǵashqy nómiri memlekettik tilde jaryq kórdi. 1939 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynyń negizi qalanǵannan keıin bul gazet óńirlik mártebege ıe boldy. Keńes odaǵy kezinde basylym «Kommýnızm týy» dep ataldy. Búginde 20 myń taralymmen shyǵatyn «Dıdar» gazeti dep atalady.
2009 jyly «Býrabaı» memlekettik ulttyq parkinde Abylaı han atyndaǵy ekspozıtsııa kesheni ashyldy. Tarıhta «Shańdy joryq» degen ataýmen qalǵan oqıǵa Býrabaıdaǵy Abylaı han murajaıynyń bir qabyrǵasyna bezendirildi. Abylaı han alańyndaǵy aıtýly keshen taqyryptyq jazýlardan, «Áskerı keńes» sáýlet kompozıtsııasynan, aqparattyq stendiden turady. Igilikti istiń uıtqysy bolǵan – QR Prezıdentiniń Іs basqarmasy men «Nur Otan» partııasy. Keshen keń kólemdi, tanymdyq, ıdeologııalyq jáne otansúıgishtik rýhtaǵy tárbıelik jumystardy atqarýdy kózdeıdi. Sonymen qatar jas býyndy Qazaqstannyń baı tarıhynan, mádenıetinen habardar etip, óńirde týrıstik klasterdi keńinen óristetýge baǵyttalǵan.
2011 jyly Qazaqstanda TMD elderiniń ishinde birinshi bolyp ıývenaldy sot isi engizildi. Búgingi tańda bizdiń tájirıbemizdi halyqaralyq uıymdar men TMD elderiniń ókilderi belsendi túrde zertteıdi.
2014 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Qazaqstannyń Qyzyl kitabynan 500 teńgelik «proof» sapasyndaǵy kúmisten jasalǵan jáne 50 teńgelik «proof» sapasyndaǵy altyn men kúmisten jasalǵan «Banknottaǵy portret» serııasynan «Shoqan» monetalaryn aınalymǵa shyǵardy.
2014 jyly QR memlekettik kınofotoqujattar men dybys jazbalar muraǵatynda qazaq kınosynyń klassıgi Sháken Aımanovtyń 100 jyldyǵyna arnalǵan derekti fılm tanystyryldy. Fılm avtorlary sırek kadrlarǵa qol jetkizý úshin Qazaqstan men Reseı murajaılarynyń jádigerlerin aqtarýǵa týra kelgenin aıtady.
2018 jyly Almatyda «Qazaqstan rýhanııaty men mádenı eskertkishteriniń entsıklopedııasy» jaryqqa shyqty. Bul – bilim salasyn damytý, elimizdiń mádenı murasyn saqtaý men tıimdi paıdalaný, Qazaqstan halqynyń rýhanı damýyn qamtamasyz etetin alǵashqy entsıklopedııa.
2019 jyly Jenevada BUU-nyń áıelderge qatysty kemsitýshilikterdi joıý jónindegi komıtetinde Áıelderge qatysty kemsitýshiliktiń barlyq nysanyn joıý jónindegi konventsııany Qazaqstan Respýblıkasynyń oryndaýy týraly baıandama qorǵaldy. BUU sarapshylarynyń nazaryna Áıelderdiń qoǵamdyq-saıası, ekonomıkalyq jáne áleýmettik saladaǵy, áıelderdi kemsitýmen kúresýdegi rólin joǵarylatý boıynsha QR Úkimeti, Parlamenti jáne úkimettik emes sektorlardyń ortaq qabyldaǵan amaldary týraly baıandama usynyldy.
2019 jyly Astana qalasynda Belarýs Respýblıkasy Elshiliginiń jańa ǵımaraty ashyldy. Etnıkalyq beınesi men keń fýnktsıonaldy múmkindikteri bar Belarýs elshiliginiń jańa zamanaýı kesheni ákimshilik ǵımarattan turady. Onda qabyldaý zaly, konferents-zal, kelissózder bólmesi, qyzmetkerlerdiń kabınetteri, kitaphana, sondaı-aq turǵyn úı bar, turǵyn úıde 10 páter, 2 qonaq úı bólmesi, jerasty parkıngi jáne Belarýs Respýblıkasy Elshisiniń rezıdentsııasy qarastyrylǵan.
2020 jyly eki qazaqstandyq kınokartına «Kınoshok» XXIX ashyq kınofestıvalinde bes marapatqa ıe boldy. Eń úzdik tolyqmetrajdy fılm atalymyn Ernar Nurǵalıevtyń «Janym, ty ne poverısh» kartınasy aldy. Budan bólek, atalǵan fılm eń úzdik stsenarıı jáne pressa dıplomy nagradalarymen marapattaldy.
2021 jyly Pavlodar ǵalymdary Qımaq qaǵanaty kezinen jaqsy saqtalǵan qorymdy tapty. Onyń ústine, ol óte úlken jáne biregeı bolyp sanalady. Arheologter atqa mingen jaýyngerdiń múrdesin jáne qımaq aqsúıekter ókili jerlengen oryndy tapty. Tabylǵan zattar 9-11 ǵasyrlarǵa jatady jáne mamandardyń pikirinshe, onyń ǵylymı qundylyǵy joǵary.
2023 jyly Respýblıka kúni qarsańynda otandyq sýretshiler «Qazaqstannyń halyq ártisi» syılyǵyn aldy. Olardyń qatarynda Dımash Qudaıbergen de boldy. «Qazaqstannyń halyq ártisi» ataǵy kórnekti otandyq mádenıet qaıratkerleri, teatr jáne kıno akterleri Dinmuhamed Ahımov, Mıhaıl Tokarev, Dýlyǵa Aqmoldaǵa, opera ánshileri Shahımardan Ábilov pen Talǵat Kúzembaevqa, belgili ánshiler Ramazan Stamǵazıev, Dımash Qudaıbergen jáne kúıshi Aıgúl Úlkenbaevaǵa berildi.
2024 jyly Tatarstanda qazaqtyń uly aqyny jáne oıshyly Abaıdyń bıýsti ashyldy. Oqıǵa Qazaqstan Prezıdentiniń BRIKS 16-shy sammıtine qatysý úshin Qazanǵa jumys sapary aıasynda boldy. Bıýst avtory – Qazaqstan Respýblıkasy Sýretshiler odaǵynyń múshesi, músinshi Nurbol Qalıev. Kórnekti oıshyldyń eskertkishi Qazan qalasyndaǵy Kachalov kóshesinde ornatylǵan.
2024 jyly Aqtóbe oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıinde ánshi Dımash Qudaıbergenniń ómiri men shyǵarmashylyǵyna arnalǵan «Dımash: álemdi baǵyndyryp» atty kórme ashyldy. Onda 140-tan astam eksponat, onyń ishinde onyń jeke zattary, marapattary, kontserttik kostıýmderi jáne jankúıerleriniń syılyqtary bar. Kórmede sonymen qatar akter Djekı Chan syıǵa tartqan kúrteshesi, mýzykalyq aspaptar men qolóner buıymdary qoıylǵan.
2024 jyly qazaqstandyq serıal Netflix-tiń Monsters-imen qatar Kandaǵy bir reıtıngke endi. Unico Play onlaın-kınoteatrynyń jastarǵa arnalǵan TWO qazaqstandyq serıalynyń treıleri álemdegi eń bedeldi kınonaryqtardyń biri MIPCOM-da kórsetildi. Qazaqstandyq joba Fresh TV bóliminde Netflix, STUDIOCANAL jáne Beta Film sııaqty álemdik ındýstrııa kóshbasshylarynyń týyndylarymen qatar kórsetildi. Bul – qazaq kınosynyń tarıhyndaǵy osy bólimde kórsetilimge iriktelip alynǵan alǵashqy joba.