22 qazan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 22 qazan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
ESІMDER
57 jyl buryn (1968) «Alataý Jaryq Kompanııasy» AQ basqarma tóraǵasy Abaı Noǵaıuly ASYLOV dúnıege keldi.
Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıtetin fızıka jáne ınformatıka pániniń muǵalimi (1987-1992), Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıtetin zańger mamandyǵy boıynsha (1995-1998), Agrotehnıkalyq ýnıversıtetti, ınjener-mehanık mamandyǵy boıynsha (2001-2004), Ý. H. Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik ýnıversıtetin Elektr energetıkasy mamandyǵy boıynsha bitirgen (2012-2014).
Eńbek joly: 1993-1995 jyldary Moıymqum aýdandyq ákimshiliginde hatshy-referent, 1995-1997 jyldary Jambyl oblysy Іshki ister basqarmasy bastyǵynyń áleýmettik-tárbıe jumysy jónindegi orynbasary, 1998-1999 jyldary Taraz qalasy ákimi apparatynyń memlekettik-quqyqtyq bóliminiń bas mamany, 1999-2007 jyldary Kóliktik baqylaý komıtetiniń Jambyl oblysy boıynsha departamentiniń kóliktik baqylaý jónindegi bas mamany, 2007-2008 jyldary «Allel-Agro» AQ dırektorynyń orynbasary, 2009-2010 jyldary Jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary departamenti dırektorynyń orynbasary, 2011-2012 jyldary Taraz ınnovatsııalyq ýnıversıtetiniń prorektory, 2013 jyly «Alataý Jaryq Kompanııasy» AQ DMTO basshysy, 2013-2015 jyldary «AlmatyEnergoSbyt» JShS bas dırektorynyń orynbasary, 2015-2016 jyldary «AlmatyEnergoSbyt» JShS bas dırektory, 2016-2022 jyldary «Moınaq sý elektr stantsııasy» AQ basqarma tóraǵasy boldy.
2022 jyldyń mamyr aıynan beri qazirgi qyzmetinde.
57 jyl buryn (1968) Qazaqstan Respýblıkasynyń Marokko Koroldigindegi Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Sáýlekúl SAILAÝQYZY dúnıege keldi.
Almatyda týǵan. Almaty pedagogıkalyq shet tilder ınstıtýtyn, QR SІM Dıplomatııalyq akademııasyn bitirgen, halyqaralyq qatynastar salasyndaǵy maman.
Eńbek joly: 1992-1993 jyldary Almaty memlekettik ýnıversıtetiniń frantsýz tili oqytýshysy, 1993-2012 jyldary QR SІM Ortalyq apparatynda túrli laýazymdarda jumys istedi, Qazaqstannyń Frantsııadaǵy, Izraıldegi, Belgııadaǵy, Vetnamdaǵy elshilikterine is-saparǵa jiberildi. 2012-2015 jyldary QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasy janyndaǵy Dıplomatııa ınstıtýtynyń basshysy, 2015-2021 jyldary QR SІM Taıaý, Orta Shyǵys jáne Afrıka elderi departamenti dırektorynyń orynbasary.
2021 jyldyń naýryz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
55 jyl buryn (1970) «Qazaqstan temir joly» UK» AQ Óndiristik protsester boıynsha basqarýshy dırektory Baýyrjan Pazylbekuly ORYNBASAROV dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynda týǵan. 1993 jyly Almaty temirjol kóligi ınjenerleri ınstıtýtynyń «Temirjol kóliginde tasymaldaýdy uıymdastyrý jáne qozǵalysty basqarý» mamandyǵyn bitirgen.
Eńbek jolyn 1994 jyly Batys Qazaqstan temir joly Qyzyl-Orda temirjol stantsııasynda joldar boıynsha kezekshi bolyp bastaǵan. 1994-1996 jyldary Almaty temir jolynyń Alma-Ata 2 stantsııasynda kezekshi, 1996-1997 jyldary Almaty temir joly Alma-Ata 2 stantsııasynyń poıyz dıspetcheri, 1997 jyly «Qazaqstan temir joly» RMK jol dıspetcheri, Júk jáne kommertsııalyq jumys tasymaldary bas basqarmasynyń aǵa dıspetcheri, 1998 jyly «Qazaqstan temir joly» RMK Júk jáne kommertsııalyq jumysty tasymaldaý bas basqarmasynyń jetekshi ınjeneri, bas mamany bolyp eńbek etti. 1999 jyly «Qazaqstan temir joly» RMK óndiristik-tehnıkalyq bóliminiń bastyǵy, 1999-2001 jyldary «Qazaqstan temir joly» RMK bas dırektory birinshi orynbasarynyń kómekshisi, keńesshisi, 2001-2002 jyldary «Qazaqstan temir joly» RMK tasymaldaý protsesin úılestirý basqarmasynyń bas ınjeneri, 2002 jyly «Infraqurylym» EMK tasymaldardy úılestirý basqarmasynyń bas ınjeneri, 2002-2006 jyldary «QTJ» UK» AQ Tasymaldaý dırektsııasynyń bas ınjeneri, 2006-2007 jyldary «QTJ» UK» AQ «Magıstraldyq jeli dırektsııasy» fılıaly dırektorynyń orynbasary — bas ınjeneri qyzmetterin atqardy. 2007-2008 jyldary «QTJ» «UK» AQ «Qaraǵandy jol bólimshesi» fılıalynyń dırektory, 2008-2010 jyldary «QTJ „UK“ AQ „Tasymaldaý protsesi dırektsııasy“ fılıalynyń atqarýshy dırektory, dırektory boldy. 2010 jyly „QTJ“ UK» AQ «Almaty jol bólimshesi» fılıalynyń dırektory, 2010-2012 jyldary «QTJ» UK» AQ Basqarýshy dırektory — bas ınjeneri, 2012-2014 jyldary «QTJ „UK“ AQ paıdalaný jumysy jónindegi basqarýshy dırektory, 2014 jyly „Qaztemirtrans“ AQ prezıdentiniń mindetin atqarýshy, 2014-2016 jyldary „QTJ ‚UK‘ AQ vıtse-prezıdenti, 2016-2017 jyldary ‚QTJ ‚UK‘ AQ bas ınjeneri, 2017-2018 jyldary ‚QTJ ‚UK‘ AQ ınfraqurylymdyq jobalar jónindegi vıtse-prezıdenti, 2018-2020 jyldary ınfraqurylym jónindegi basqarýshy dırektor — ‚QTJ‘ UK ‚AQ‘ Magıstraldyq jeli dırektsııasy“ fılıalynyń dırektory qyzmetterin atqardy.
2022 jyldyń qańtar aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
«Qurmet» (2011), «Parasat» (2016) ordenderimen, QR merekelik medaldarymen marapattalǵan.
53 jyl buryn (1972) Túrkistan oblysy Energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń basshysy Toqtar ORAZULY dúnıege keldi.
Túrkistan oblysy, Saıram aýdanynda týǵan. Qazaq memlekettik sáýlet-qurylys akademııasyn ekonomıst jáne qurylysty basqarý mamandyǵy boıynsha bitirgen, ınjener-ekonomıst (1996); Ortalyq Azııa ýnıversıteti, ınjener (2006).
Eńbek joly: 1997-1998 jyldary sáýlet jáne qala qurylysy bóliminiń ınspektory, 1998-1999 jyldary Óndiristik josparlaý bóliminiń bastyǵy, 1999-2002 jyldary sáýlet jáne qala qurylysy bóliminiń jarnama jónindegi ınjeneri, ekonomıkalyq taldaý jáne smetalyq standarttaý bóliminiń bas mamany, 2002-2009 jyldary Ońtústik Qazaqstan oblysy boıynsha oblystyq sáýlet-qurylys baqylaý jáne lıtsenzııalaý basqarmasynyń basshysy, Memlekettik sáýlet-qurylys baqylaýy basshysynyń orynbasary jáne Ońtústik Qazaqstan oblysynyń qurylys basqarmasy basshysynyń orynbasary, 2013-2014 jyldary KazMTOGroup dırektorynyń orynbasary, 2014-2016 jyldary «Taý-Ken Samuryq» AQ Uıymdastyrýdy qamtamasyz etý departamentiniń dırektory, 2016-2018 jyldary Ońtústik Qazaqstan oblysynyń qurylys basqarmasy basshysynyń orynbasary, 2018-2025 jyldary Túrkistan oblysy qurylys basqarmasynyń bastyǵy bolyp qyzmet atqarǵan.
2025 jyldyń sáýir aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
41 jyl buryn (1984) «Ordabasy» FK prezıdenti Ashat Rashıduly SEISENBEK dúnıege keldi.
Pavlodar qalasynda týǵan. D.Qonaev atyndaǵy ýnıversıtetti zańger mamandyǵy boıynsha (2006 j), «Komandalyq sport túrleri boıynsha menedjer» mamandyǵy boıynsha memlekettik basqarý ýnıversıtetin (2007), AQSh-taǵy «ELS til mektebin» bitirgen (2017).
Eńbek joly: 2006-2007 jyldary Qazaqstannyń Reseıdegi Elshiliginiń zań keńesshisi, 2007-2008 jyldary QR Týrızm jáne sport mınıstrligi Sport komıteti tóraǵasynyń keńesshisi, 2008-2011 jyldary «2011 jylǵy 7-qysqy Azııa oıyndaryn uıymdastyrý komıtetiniń atqarýshy dırektsııasy» AQ basqarýshy dırektory, 2008-2012 jyldary Halyqaralyq sport federatsııalary bas qaýymdastyǵy (GAISF) prezıdentiniń keńesshisi, 2011-2012 jyldary QR Týrızm jáne sport mınıstriniń keńesshisi, 2012-2013 jyldary QR Sport jáne dene shynyqtyrý isteri agenttiginiń Sporttyq ınfraqurylym departamentiniń dırektory, 2012-2014 jyldary «Unifight» Azııa ámbebap jekpe-jek federatsııasynyń prezıdenti, 2014-2015 jyldary QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi Sport jáne dene shynyqtyrý isteri komıteti tóraǵasynyń orynbasary, 2017-2020 jyldary «Altaı» atletıka klýbynyń atqarýshy jáne sporttyq dırektory, 2018 jyly QR Jeńil atletıka federatsııasynyń bas hatshysy, 2019 jyly Azııa jeńil atletıka qaýymdastyǵynyń jarys komıssııasynyń múshesi, 2020-2024 jyldary «Týrızm jáne sport salasyn qoldaý qory» korporatıvtik qorynyń bas dırektory bolyp qyzmet atqarǵan.
36 jyl buryn (1989) QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Halyqaralyq qatynastar, qorǵanys jánee qaýipsizdik komıtetiniń múshesi Gennadıı Gennadevıch ShIPOVSKIH dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysy, Aral aýdanynyń Sekseýil kentinde týǵan. Ákesi Shıpovskıh Gennadıı Pavlovıch pen anasy Kýlıkova Lıdııa Nıkolaevna qaıtys bolǵannan keıin 2004 jyly Makarenko atyndaǵy Qyzylorda qalalyq balalar úıine túsken. Sol jyly qazaq otbasy asyrap alady.
2009 jyly Qyzylorda qalasyndaǵy № 6 keshki mektepti bitirgennen keıin Qazaly aýdany Áıteke bı kentinde № 5 kásiptik lıtseıine «Mashınıst kómekshisi» mamandyǵy boıynsha oqýǵa túsedi. 2010 jyly oqýdy úzdik bitirip, Qyzylorda Lokomotıv jóndeý deposyna jyljymaly quram slesari retinde jumysqa ornalasady. 2013 jyly Qyzylorda Lokomotıv paıdalaný deposyna «mashınıst kómekshisi» laýazymyna aýystyryldy. 2014 jyly Isataı Ábdikárimov atyndaǵy Qyzylorda agrotehnıkalyq kolledjine oqýǵa túsedi. Oblystyq jáne qalalyq birneshe qoǵamdyq sharalarǵa belsene qatysqan. «Qazaqstan temir joly» AQ «Evolution» atty «Kóńildi tapqyrlar klýbynyń» múshesi boldy. 2016 jylǵy naýryzda altynshy shaqyrylǵan QR Parlamenti Májilisiniń depýtattyǵyna saılandy. Ekologııa jáne tabıǵatty paıdalaný máseleleri komıtetiniń múshesi boldy.
2021 jyldyń qańtar aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
«20 jyl Astana», «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 25 jyl», «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl», «Eren eńbegi úshin» medaldarimen marapattalǵan.
147 jyl buryn (1878-1924) aqyn Omar ShORAıAQULY dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysynyń Qarmaqshy aýdanynda týǵan. Aýyl moldasynan saýat ashyp, keıin óz betinshe bilimin tolyqtyrǵan.
On alty jasynan óleń shyǵara bastaǵan. Al alǵashqy óleńderinde («Sóıle, tilim, josylyp», «Shyǵarǵan sózim shyraıly», «Ómir órnekteri», t. b.) aqyndyq pen sóz ónerin jyrǵa qosty. «Atalyq keńes», «Jastarǵa ósıet» óleńderinen ulttyq tálim-tárbıe taǵylymy tanylady. Dinı taqyryptaǵy «Baramyz baıtaq orynǵa», «Ámmanyń ajal taǵdyr murasyndaı», «Aınalaıyn atyńnan», «Áýeli aspan menen jer jarattyń», «Járdemshi Jappar atty jalǵyz elge», t. b. jyrlary musylmandyqty nasıhattap, adamgershilikti ýaǵyzdaıdy. Onyń adaldyqty úlgi etetin («Jarly Tálip», «Qara shekpen»), áıel mahabbatynyń qudiretin ulyqtaıtyn, zulymdyqtyń zardabyn sóz etken («Úsh kúlshe») dastandarymen qatar ıslam dininiń qalyptasýy men taralýyn qamtıtyn, dinı-aǵartýshylyq baǵyttaǵy «Muhammed», «Maǵaýııa», «Haq Súleımen», «Kalımýlla», «Ábý Shahyma» sııaqty jyr dastandary saqtalǵan. «Taý eline» atty tarıhı hat-d146astany — qazaqtyń mádenı dástúriniń órkendeýin mazmundaǵan epıkalyq shyǵarma.
Aqynnyń Taýbaıdyń Júsibimen, Nurmaqanmen, Qarasaqal Erimbetpen jazbasha aıtystary, sondaı-aq, ádebıet tarıhynda «Alty aqynnyń ómir týraly aıtysy», «Shákeı sal men alty aqyn» degen atpen belgili sóz saıystary saqtalǵan.
Onyń shyǵarmalary týraly alǵash ret M. Baıdildaev «Aqyndar tvorchestvosy» atty kitabyn jazdy. Aqyn óleńderi «HH ǵasyr basyndaǵy qazaq aqyndarynyń shyǵarmalary», «Úsh ǵasyr jyrlaıdy», «Aıtys», «Bes ǵasyr jyrlaıdy», «Aı, zaman-aı, zaman-aı», «Qazaq poezııasynyń antologııasy» atty jınaqtarda jarııalanǵan.
101 jyl buryn (1924-2022) áıgili qazaq jazýshysy, pýblıtsıst, qoǵam qaıratkeri, Qazaqstannyń Halyq jazýshysy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi Ábdijámil Kárimuly NURPEIІSOV dúnıege keldi.
Qyzylorda oblysy Aral aýdanynda týǵan. Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan. Máskeýdegi M. Gorkıı atyndaǵy ádebıet ınstıtýtyn bitirgen.
1962-1964 jyldary «Juldyz» jýrnalynyń bas redaktory bolǵan. 1992-2000 jyldary Qazaq PEN-klýbynyń prezıdenti, 2000 jyldan «Tań-Sholpan» jýrnaly redaktorlar keńesiniń tóraǵasy qyzmetin atqarǵan.
Tuńǵysh shyǵarmasy — Ekinshi dúnıejúzilik soǵys taqyrybyna arnalǵan «Kýrlıandııa» romany 1950 jyly jaryq kórdi. Bul shyǵarmasy úshin jazýshyǵa Jambyl atyndaǵy respýblıkalyq syılyq berildi. «Kýrlıandııa» romany keıinnen óńdelip, tolyqtyryp, 1958 jyly «Kútken kún» degen atpen qaıta jarııalandy. «Qan men ter» trılogııasy jáne «Seń», «Sońǵy paryz» romandary dúnıejúzi halyqtarynyń kóptegen tilderine aýdarylǵan. «Qan men ter» trılogııasy orys, frantsýz, ıspan, cheh, rýmyn jáne túrik tilderine aýdarylǵan. Osy roman boıynsha jasalǵan ınstsenırovkasy M. Áýezov atyndaǵy akademııalyq qazaq drama teatrynyń repertýarynan turaqty oryn alyp, ekranǵa shyǵarylǵan. Tańdamaly ádebı-syn maqalalary «Tolǵaý» (keıinnen «Júregi toly jyr edi») degen atpen qazaq jáne orys tilderinde jeke kitap bolyp shyqqan. 1985 jyly «Aqbıdaı týraly ańyz» atty ocherkter jınaǵy jaryq kórgen. A. Chehovtyń, M. Gorkııdiń, Nazym Hıkmettiń, ıspan jazýshysy A. Kesonyń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdarǵan.
1974 jyly KSRO memlekettik syılyǵynyń laýreaty, 2001 jyly Máskeýdegi Halyqaralyq Ádebı qordyń «Za chest ı dostoınstvo», 2003 jyly Halyqaralyq M.Sholohov atyndaǵy syılyqtardyń laýreaty atanǵan. Qyzyl Juldyz, Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet Belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.