2 tamyz. Tulǵalar týǵan kún

Búgin, 2 tamyz kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

52 jyl buryn (1972) Qazaqstan Respýblıkasynyń Nıderland Koroldigindegi Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Hımııalyq qarýǵa tyıym salý jónindegi uıym janyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Turaqty ókili qyzmetin qosa atqarýshy Asqar Qýanyshuly JUMAǴALIEV dúnıege keldi.

Orynbor oblysynda týǵan. Sverdlovtaǵy Sývorov ýchılışesin, Harkov raketa áskerleriniń joǵary komandalyq-ınjenerlik ýchılışesin, Q.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetin, Qazaq gýmanıtarlyq zań ýnıversıtetin bitirgen.

Lozannadaǵy Shveıtsarııa Federaldy tehnologııa ınstıtýtynyń elektrondy basqarý boıynsha sheber dárejesi bar (Ecole Polytechnique Federale de Lausanne - EPFL). «Jaryq» JShS bas dırektory; Qazaqstan Respýblıkasynyń Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginde Baılanys salasyndaǵy memlekettik qadaǵalaý basqarmasynyń bastyǵy, Baılanys jáne aqparattandyrý komıtetiniń tóraǵasy bolyp qyzmet atqardy. Qazaqstan Respýblıkasy Aqparattandyrý jáne baılanys agenttigi qurylǵan sátten bastap tóraǵa orynbasary, 2004 jyldyń qyrkúıegi men 2005 jyldyń qańtary aralyǵynda tóraǵa mindetin atqardy. 2005 jyldyń mamyrynan Qazaqstan Respýblıkasy Aqparattandyrý jáne baılanys agenttigi tóraǵasynyń birinshi orynbasary. 2006 jyldyń 27 qańtarynda Qazaqstan Respýblıkasy Aqparattandyrý jáne baılanys agenttiginiń tóraǵasy laýazymyna taǵaıyndaldy. 2006 jyldyń 11 qazannan 2010 jyldyń naýryzyna deıin «Qazaqtelekom» AQ Basqarmasynyń tóraǵasy. 2010 jylǵy 12 naýryzdan 2012 jylǵy 20 qańtarǵa deıin QR Baılanys jáne aqparat mınıstri qyzmetin atqardy. 2012 jylǵy 20 qańtarda QR Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstri bolyp taǵaıyndaldy. 2014 jyldyń naýryzynan QR Aqparat jáne baılanys agenttiginiń tóraǵasy bolǵan. «Qazatomónerkásip» UAK» AQ basqarma tóraǵasy (2015-2017); Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary (2017-2018); Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary – tsıfrlyq damý, qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri (2019); Qazaqstan Respýblıkasynyń tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri (2019-2020).

Qazirgi qyzmetinde 2020 jyldyń qyrkúıek aıynan beri.

«Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» mereıtoılyq medaldarymen marapattaldy. 2005 jyly «Qurmetti baılanysshy» ataǵy berildi, ıÝ.A.Gagarın medaliniń ıegeri. 2009 jyly «Qurmet» ordenimen marapattaldy.

52 jyl buryn (1972) Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń rektory Beıbitkúl Sársemhanqyzy KÁRІMOVA dúnıege keldi.

Almaty oblysynyń Kegen aýdanynda týǵan. 1994 jyly Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ınstıtýtyn «Qazaq mektebindegi orys tili men ádebıeti» mamandyǵy boıynsha úzdik dıplommen aıaqtaǵan. Eńbek jolyn 1995 jyly Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ınstıtýty Fılologııa fakýlteti dekanynyń orynbasary, Orys fılologııasy kafedrasynyń oqytýshysy qyzmetinen bastaǵan. 2003-2008 jyldary Almaty úzdiksiz bilim berý ýnıversıtetiniń oqý isi jónindegi prorektory, 2008-2011 jyldary ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti kolledjiniń dırektory, 2011-2019 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrligine qarasty «Oqýlyq» Respýblıkalyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń dırektory qyzmetterin atqardy.

2020 jyldan bastap Qorqyt Ata atyndaǵy Qyzylorda ýnıversıtetiniń rektory qyzmetinde.

Ol til bilimi, salystyrmaly grammatıka, zamanaýı qazaqstandyq saıasatkerdiń tildik tulǵasy máseleleri, oqýlyqtaný salasy boıynsha birqatar zertteýler júrgizdi. Onyń avtorlyǵymen 80-nen astam ǵylymı eńbek jaryq kórdi. Sonyń ishinde 2 monografııa, 16 oqýlyq pen oqý quraly, 4 sózdik jáne 20-ǵa jýyq maqala shyqty. 2006 jyly «Qazirgi saıasatkerdiń tildik tulǵasy (Qazaqstandaǵy orys tildi pýblıtsıstıka materıaldary negizinde)» taqyryby boıynsha kandıdattyq dıssertatsııa qorǵap, fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty ataǵyna ıe boldy.

74 jyl buryn (1950-2024) aqyn Baqyt Shqurollauly KENJEEV dúnıege keldi.

Ońtústik Qazaqstannyń týmasy. Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń hımııa fakýltetin bitirgen.

Ol aqyn retinde alǵash ret «Lenın taýlary: Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń aqyndarynyń óleńderi» (Máskeý, 1977) ujymdyq jınaǵynda alǵash ret jarııalandy. Jas kezinde merzimdi basylymdarda («Komsomolskaıa pravda», «ıÝnost», «Moskovskıı komsomolets», «Prostor») jarııalandy, biraq onyń óleńderiniń birinshi kitaby 1984 jyly Amerıkada ǵana jaryq kórdi. 1970 jyldardyń basynda Kenjeev «Máskeý ýaqyty» poetıkalyq tobynyń negizin qalaýshylardyń biri boldy (Alekseı Tsvetkov, Aleksandr Soprovskıı, Sergeı Gandlevskıımen birge). 1972 jyldan bastap shyǵarylady. 1980 jyly Baqyt kanadalyq Laýra esimdi áıelge úılenip, 1982 jyly Kanadaǵa qonys aýdaryp, 2008 jyly AQSh-qa (Nıý-Iork) kóshti. Bul Kenjeevtiń Reseıdegi oqyrmandarymen, áriptesterimen kezdesýlerin toqtatpady, onyń kitaptaryn shyǵarý negizinen Reseı baspalarynda júzege asyryldy. Reseılik PEN-klýbtyń múshesi. Debıýt syılyǵynyń (2000) qazylar alqasynyń múshesi, «Aq torna» túrki poezııasy aýdarmalarynyń halyqaralyq baıqaýynyń (2011), Reseı syılyǵynyń, Álem kýbogynyń, Voloshın atyndaǵy baıqaýdyń qazylar alqasynyń múshesi boldy.