2 qańtar. Týǵan kún ıeleri

NUR-SULTAN. QazAqparat – Búgin, ıaǵnı 2 qańtar kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

123 jyl buryn (1899-1974) akter, ulttyq teatr óneriniń negizin qalaýshylardyń biri, KSRO jáne Qazaq KSR Memlekettik syılyqtarynyń laýreaty, Qazaqstannyń halyq ártisi Elýbaı ÓMІRZAQOV dúnıege keldi.

Qostanaı oblysynyń Taran aýdanynda týǵan. Bolashaq akterdiń talantyn erte tanyp, ónerge baýlyǵan ári ony oqýǵa úıretken sol kezderi aýyl ustazy, jazýshy-dramatýrg B. Maılın bolatyn. 1923-1925 jyldary Orynbor qalasyndaǵy Qazaqtyń halyq aǵartý ınstıtýtynda oqyǵan. 1924 jyly Orynborda qoıylǵan M. Áýezovtiń «Eńlik-Kebegi» men J. Erdanaevtyń «Malqambaıynda» ol Abyz ben Malqambaı rólderinde oınady. 1925 jyly Qyzylorda qalasynda Qazaq memlekettik drama teatry qurylǵanda A. Abdýllın, Q. Badyrov, S. Aıǵojın jáne S. Ospanovpen birge E. Ómirzaqov ta alǵashqy ult teatrynyń irgetasyn qalap, onyń órken jaıýyna mol úles qosty. 1927 jyly Máskeý qalasynda ótken etnografııalyq kontsertke qatysty. 1931 jyly teatrdyń bes jyldyq merekesine baılanysty E. Ómirzaqov respýblıkanyń tuńǵysh halyq ártisi ataǵyna ıe boldy. Ol qazirgi Qazaqtyń memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatryn uıymdastyrýshylardyń biri, osy teatr sahnasynda qoıylǵan M. Áýezov pen I. Katsyktyń «Aıman-Sholpan» jáne B. Maılın men E. Brýsılovskııdiń «Jalbyr» sııaqty mýzykalyq spektaklderinde halyq ókili, tapqyr Jaras pen kúzetshi Qaıraqpaıdyń rólin oryndady. 1930-1940 jyldary drama teatrda oınaýmen ǵana shektelmeı, radıo men fılarmonııaǵa estradalyq kontsertter men kıno óneriniń damýyna da qyzý atsalysty, tabıǵı talantynyń ár qyrynan tanyldy. Halyq óneriniń qaınar kózinen nár alǵan akter áıgili halyq batyry Amangeldiniń, sondaı-aq Jaras pen Dárkembaıdyń beınesin sheberlikpen somdady. Ómirzaqov oınaǵan rólderiniń sany 150-den asady, akterlik sheberliginiń ereksheligi sózinen góri sahnalyq qımyl-qozǵalysy men mımıkasynda, ol árbir keıipkeriniń minezin, tabıǵatyn ishki sezim dúnıesine laıyqtap, óziniń búkil dene bitimin qubyltyp, qulpyrtyp oınaýǵa óte sheber sahna sýretkeri boldy. Ol halyq ánderin («Shápıbaıaý», «Kerbesti», «Naq-naq», «Qyzdar-aý», «Zýlatshy-aı», taǵy basqa) sheber oryndaýshy retinde de belgili. 1936 jáne 1956 jyldary Máskeý qalasynda ótken qazaq ádebıeti men óneriniń onkúndigine qatysty. 1976 jyly «Ustazdarym – dostarym» atty eńbegi jaryq kórdi. Almaty qalasyndaǵy Qabanbaı batyr kóshesindegi № 89 úıge memorıaldyq taqta ornatylyp, akter esimimen kóshe jáne Qostanaı oblystyq fılarmonııasy ataldy. Birneshe orden, medaldarmen marapattalǵan.

86 jyl buryn (1936) jazýshy, dramatýrg, aýdarmashy, Qazaqstan Respýblıkasy Jazýshylar odaǵynyń múshesi, Halyqaralyq aqparat akademııasynyń akademıgi Medeý Sapauly SÁRSEKE dúnıege keldi.

Shyǵys Qazaqstan oblysy Abaı aýdanynda týǵan. Almaty ken-metallýrgııa ınstıtýtyn (qazirgi Qanysh Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıteti) bitirgen.

Eńbek jolyn «Lenınshil jas» gazetinen bastap, biraz ýaqyt jumysshy jastar bólimin basqardy. 1959 jyly Semeı tsement zaýytyna aýysyp, qatardaǵy ınjenerden tehnıkalyq bólim bastyǵyna deıingi qyzmetterdi atqardy. 1963 jyly Óskemende «Sotsıalıstik Qazaqstan» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetiniń menshikti tilshisi bolyp istedi. Al 1965 jyldan beri ádebı jumysqa birjola aýysyp, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Semeı oblysaralyq bólimshesiniń jaýapty hatshysy mindetin otyz jyldan astam ýaqyt atqardy. Eń alǵashqy ǵylymı fantastıkalyq povesi «Ǵajaıyp sáýle» degen atpen 1959 jyly jaryq kórgen. Sodan bergi ýaqyttarda jazǵan «Jetinshi tolqyn», «Ot jáne atom», «Aıshyqty mezet» povesteri men áńgimeleri, «Týǵan jerdiń asyly» novellalary, «Jańǵyryq», «Kómbe» romandary, orys tilinde «Vzryv» t.b. jınaqtary jaryq kórgen. A. Belıaevtiń «Qos mekendi adam» romanyn qazaq tiline aýdardy. Dramatýrgııa salasynda da jemisti eńbek etip, «Shyńǵys hıkaıasy», «Jarylys» jáne «Zańdy neke» dramalaryn jazdy. Qalamgerdiń esimin Odaqqa jáne shetel oqyrmanyna tanytqan kúrdeli de súbeli týyndysy – «Molodaıa gvardııa» baspasynyń «JZL» serııasy boıynsha 1980 jyly jaryq kórgen «Sátbaev» ǵumyrnamasy. Ult aspanyna jarqyrap shyqqan birtýar tulǵa akademık Qanysh Sátbaev ómiri men uly isin ulyqtaýǵa Medeý Sárseke qyryq jyldan astam ǵumyryn sarp etken. Osy jolda jazýshy Máskeý, Sankt-Peterbýrg, Tomsk, Tashkent qalalarynyń muraǵattaryn erinbeı aqtardy. Kitaptyń ana tilinde jazylǵan alǵashqy nusqasy 1975 jyly bıleýshi partııanyń Ortalyq komıteti tarapynan qııanatty tejeýge túsip, baspahanada toqtatylǵany – keshegi ámirshil júıeniń qoldan jasaǵan qyspaǵy boldy. Alaıda qaısar jazýshy alǵa ustaǵan betinen qaıtpady, kókeıkesti eńbegin áýeli Máskeýde, qazaqsha túpnusqasyn 1988 jyly Almatyda jarııalady. Sodan beri ol 9 márte qaıta basylyp shyqty. Kitaptyń taralymy 300 myńnan asty, onyń oryssha basylymy dúnıe júziniń 112 eline taraǵan.

«Qurmet» ordenimen, «Eńbektegi erligi úshin» medalimen, «Kenshi dańqy», «Qurmetti ken barlaýshy» qurmetti tósbelgilerimen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen marapattalǵan.

50 jyl buryn (1972) Qazaqstan Respýblıkasy Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi Memlekettik materıaldyq rezervter komıtetiniń «Rezerv» ShJQ RMK bas dırektory Qýanysh Erdáýletuly BIShІMOV dúnıege keldi.

Qaraǵandy oblysynda týǵan. 1994 jyly Qaraǵandy polıtehnıka ınstıtýtyn ınjener-mehanık mamandyǵy boıynsha, 2002 jyly E. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıverısıtetin zańger mamandyǵy boıynsha támamdaǵan.

Eńbek jolyn 1994 jyly TBB mehanık-baqylaýshysy, №3 Qaraǵandy avtobýs parkiniń óndiristik dıspetcheri bolyp bastady. Túrli jyldary kedendik organdarda, Ekonomıka jáne saýda mınıstrliginiń, QR Indýstrııa jáne saýda mınıstrliginiń qurylymdyq bólimshelerinde jumys istedi. 2003 jyldan 2005 jyl aralyǵynda «Qazaqstan ınjınırıng» UK» AQ qorǵanys óndiristeri, jobalardy basqarý jáne tehnıkalyq damý departamentiniń dırektory laýazymyn atqardy. 2005 jyldan 2017 jyl aralyǵynda «Tynys» AQ, «Petropavl aýyr mashına jasaý zaýyty» AQ bas dırektory jáne «Qazaqstan ınjınırıng» UK» AQ vıtse-prezıdenti bolyp jumys istedi. 2017 jylǵy jeltoqsannan bastap «Atameken» QR ulttyq kásipkerler palatasynyń basqarma tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqarǵan. 2019 jyldan 2020 jylǵa deıin «Qazaqstan ınjınırıng» UK» AQ basqarma tóraǵasy qyzmetinde boldy.

2020 jyldyń mamyrynan bastap qazirgi qyzmetinde.

«Qurmet», «Parasat» ordenderimen, «Astanaǵa – 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshterine – 20 jyl» medaldarymen; «Qurmetti mashına jasaýshy» tósbelgisimen marapattalǵan.

41 jyl buryn (1981) Qazaq qurylys jáne sáýlet ǵylymı-zertteý jáne jobalaý ınstıtýtynyń Qurylystaǵy baǵalar ortalyǵynyń dırektory Qosym Dúısenáliuly AŃSATBAEV dúnıege kelgen.

Ol Túrikmen KSR-inde týǵan. «Zańger» Qazaq memlekettik zań ýnıversıtetiniń zańger mamandyǵymen (2002); «Bolashaq» ýnıversıtetin qurylysshy mamandyǵymen (2010) bitirgen.

Eńbek joly: Qyzylorda Qazaq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıtetiniń oqytýshysy (2002-2004); Qyzylorda oblysy saýda jáne memlekettik satyp alýlar basqarmasynyń bas mamany (2004-2005); Qyzylorda oblysy sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys departamentiniń bas mamany, bólim basshysy (2005-2006); Qyzylorda oblystyq memlekettik sáýlet-qurylysty baqylaý basqarmasynyń bólim basshysy, basqarma basshysynyń orynbasary (2006-2011); Qyzylorda oblysy memlekettik sáýlet-qurylysty baqylaý jáne lıtsenzııalaý departamenti dırektorynyń orynbasary, departament basshysy (2011-2015); Qyzylorda qalasy ákiminiń orynbasary (2015-2017); Qyzylorda qalasy «Memsaraptama» RMK dırektory (2017-2018).

Qazirgi laýazymyn atqarýǵa 2018 jyldyń tamyz aıynda kiristi.