1919 jyldan bergi qujattar saqtalǵan BQO arhıvi ǵımaraty kúrdeli jóndeýdi qajet etedi

ORAL. KAZINFORM — Batys Qazaqstan oblysynyń memlekettik arhıvinde 1919 jyldan bergi qujattar saqtalyp otyr.

BQO memlekettik arhıvi dırektorynyń orynbasary Qýanyshqalı Meńdiǵulovtiń óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmeti alańynda ótken brıfıngte málim etkenindeı, qazirgi tańda ózekti bolyp otyrǵan másele — qor saqtaıtyn oryn tolyq.

Qýanyshqalı Shaıahmetulynyń sózine qaraǵanda, 1978 jyly salynǵan arhıv ǵımaraty eski, qazirgi zamanǵy talaptarǵa saı emes, kúrdeli jóndeýdi qajet etedi. 

«Kúni búgin arhıvte 4 bólim: ǵylymı-anyqtamalyq apparat, zertteýshilermen jumys jáne qujattardy paıdalaný, vedomstvolyq arhıvtermen jumys, avtomattandyrylǵan arhıvtik tehnologııalar jáne tsıfrlaý bólimi jumys isteıdi, arhıv qoımasy da bar. Sonymen qatar, BQO memlekettik arhıviniń quramyna Syrym jáne Jalpaqtal fılıaldary kiredi. 1 qarashadaǵy málimet boıynsha eki fılıaldy qosqanda, 2 390 qor jáne 694 990 saqtaý birligi bar. Arhıvte memlekettik bıliktiń jergilikti organdary, halyq sharýashylyǵy, mádenıet, bilim berý, densaýlyq saqtaý salasy jáne taǵy basqa sala mekemeleriniń qujattary saqtalýda», — deıdi Q.Meńdiǵulov.

Onyń aıtýynsha, BQO memlekettik arhıvinde 2018 jyldyn aıaǵynan bastap «Elektrondyq arhıv» baǵdarlamasy iske qosylǵan bolatyn. Atalǵan baǵdarlamanyń Qazaqstan arhıvteri arasyndaǵy teńdesi joq modýldiń biri — «Zertteýshiniń elektrondy jeke kabıneti». Elektrondy-tsıfrlyq qoltańbasy bar, Qazaqstan Respýblıkasynyń árbir azamaty atalmysh kabınetke tirkelip, oqyrman zalynyń qyzmetin onlaın túrde ala alady.

«Atalmysh kabınettiń iske qosylýy zertteýshiler men paıdalanýshylardyń oń baǵasyn aldy. Sebebi qashyqtan qyzmet túrin alý múmkindigi zertteýshilerdiń ýaqyty men qarjysyn únemdep, qujattar men qajetti aqparatty keń kólemde alýǵa jol ashty. Bıylǵy jyly memlekettik arhıvtiń oqý zalynda 180 zertteýshi «Zertteýshiniń elektrondy jeke kabınetine» tirkelý arqyly ózderine qajetti materıaldardy onlaın jáne oqyrman zaly arqyly aldy. Shet elden 3 zertteýshi tirkelip jumystandy. Paıdalanýshy zertteýshilerdiń kópshiligi Batys Qazaqstan oblysynan, elimizdiń qalalarynan jáne Reseı Federatsııasynan», — deıdi arhıv dırektorynyń orynbasary. 

Onyń málimdeýinshe, jaqyn jáne alys shet el paıdalanýshylary BQO memlekettik arhıvi saıtynyń jetildirilgen izdeý júıesi negizinde 1881 jyldan bastaý alatyn, genealogııalyq zertteýlerdiń negizi bolatyn metrıkalyq kitaptar, 1860 jyldan bergi gazetter, mekemelerdiń tarıhı qujattaryn qaraı alady. Sondaı-aq jeke tektik qorlar, tarıhı qundylyǵy joǵary, asa qundy qujattar, Ekinshi dúnıejúzilik soǵys, azamat soǵysy, 1920-1930 jyldardaǵy ashtyq, aýyl sharýashylyǵyn ujymdastyrý, baı sharýalardyń múlkin tárkileý, tyń jerlerdi ıgerý tarıhyna qatysty jáne basqa málimetterdi tabýǵa bolady.

«Bólim mamandary Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń Arhıv, qujattama jáne kitap isi komıtetiniń hatyna sáıkes 2027-2031 jyldar aralyǵyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń mereıtoılar jáne ataýly kúnder kúntizbesin jasady. 1941-1945 jyldar aralyǵyndaǵy Batys Qazaqstan oblysynan Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan 340 maıdangerdiń (elektrondy nusqada) málimetteri jasaqtaldy. Osy jyldan bastap 1930-1995 jyldar aralyǵyndaǵy BQO kolhozdary týraly anyqtamalyqqa málimetter izdestirý jumystary júrgizilip, daıyndalyp jatyr», — dedi Q.Meńdiǵulov.

Eske sala keteıik, budan buryn «Zenıt» zaýyty birinshi dárejeli ordenmen marapattalǵan Qazaqstandaǵy jalǵyz kásiporyn ekendigin jazǵan bolatynbyz.