19 aqpan. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 19 aqpanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Búkilálemdik kıtter (muhıt pen teńiz sútqorektiler kúni) kúni
Búkilálemdik kıtter kúni - 1986 jyly Halyqaralyq kıt aýlaý (International Whaling Commission - IWC) komıssııasynda bekitilgen. Sol jyly 19 aqpanda Halyqaralyq kıt aýlaý komıssııasy dúnıejúzinde kıt aýlaý men kıt etin satýǵa tyıym salǵan. Biraq 19 aqpan kıtterdi ǵana emes, sonymen birge barlyq muhıt pen teńiz sútqorektilerin qorǵaý kúni. Keıde ár memlekettiń ekologııalyq uıymdary jınalyp, osy kúndi múldem joıylý aldynda turǵan biregeı bir sútqorektini qorǵaýǵa arnaıdy.
Halyqaralyq kazý kúni
Kazý - bul membranofonnyń bir túri, ıaǵnı sozylǵan membrana arqyly dirildep, dybys shyǵaratyn nemese dybys ózgertetin mýzykalyq aspap. Kazý týraly alǵash ret 1883 jyly 9 qańtarda jazylǵan. Bul kúni amerıkalyq ónertapqysh Ýorren Gerbert Frost kazýǵa patent aldy. Alaıda, Frost kazýy súńgýir qaıyq tárizdi qazirgi kazýǵa múldem uqsamaıtyn. Zamanaýı dızaındy Djordj D.Smıt 1902 jyly 27 mamyrda patenttedi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1992 jyly Qazaqstan men Aýstrııa Respýblıkalary arasynda aldaǵy ýaqytta saıası-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytý maqsatynda dıplomatııalyq qarym-qatynas ornatyldy.
1994 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti «Adam quqyǵy jónindegi respýblıkalyq komıssııa qurý týraly» Jarlyqqa qol qoıdy.
1994 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń quramasy táýelsiz el retinde alǵash ret Norvegııanyń Lıllehammer qalasynda ótken XVII qysqy Olımpıada oıyndaryna qatysty. Onda qazaqstandyq sportshylar bir altyn jáne eki kúmis júldeni jeńip aldy.
2009 jyly Irannyń Gúlistan provıntsııasynyń ortalyǵy Gorgan qalasynda Qazaqstannyń Bas konsýldyǵy resmı túrde ashyldy.
2013 jyly Taraz qalasynyń mańynda saq altynynyń bólikteri tabylǵan qorǵandar qazyp alyndy.
2013 jyly Taraz qalasynyń mańynan arheologtar birqatar qundy jádigerler, atap aıtar bolsaq, 45 altyn áshekeı fragmentteri, jerlengen adamnyń jáne jyrtqysh qustardyń, ań aýlaıtyn búrkitterdiń súıekteri tabyldy. Jerleý «erte temir» dáýirine, ıaǵnı, bizdiń zamanymyzǵa deıingi I-III ǵasyrlarǵa jatady. Jerlengen adamǵa keletin bolsaq, arheologtar onyń saq aqsúıekteriniń ókili ekenine senimdi.
2013 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Italııa Respýblıkasy Aýǵanstannan Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵy arqyly temirjol jáne áýe kóligimen áskerı tehnıka men jeke quramdy tranzıtteý týraly kelisimge qol qoıdy. Qaýipsizdikke járdemdesetin halyqaralyq kúshter (ISAF) mıssııasynyń basqa qatysýshylarymen qol qoıylǵanǵa uqsas kelisimder buryn jasalǵan bolatyn - bul AQSh, Germanııa, Ispanııa, Ulybrıtanııa jáne Frantsııa, sondaı-aq tutastaı alǵanda halyqaralyq uıym retinde NATO.
2014 jyly Aqtaýda Túrikmenstannyń konsýldyǵy ashyldy. Bul eki el arasyndaǵy mádenı-gýmanıtarlyq jáne ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.
2015 jyly Máskeýdegi Ardagerler úıinde eki márte Keńes Odaǵynyń batyry, avıatsııa general-maıory Talǵat Bıgeldınov týraly «Podnıatsıa v vozdýh!» atty derekti fılmniń tusaýkeseri ótti. Bul tarıhı derekti fılm Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa attanǵan 19 jastaǵy Talǵat Bıgeldınovtiń taǵdyry týraly baıandaıdy. 1942 jyldan 1945 jylǵa deıin qan maıdanda talaı qıyndyqtardy bastan keship, erliktiń máńgi óshpes úlgilerin kórsetken batyrdyń taǵdyry eshkimdi de beıjaı qaldyrmaıdy. Talǵat Bıgeldınov óziniń IL-2 shabýyldaýshy ushaǵymen Kavkaz ben Ýkraına jerin jaýdan azat etý operatsııalaryna qatysqan, alǵashqylardyń biri bolyp Berlındi bombylaǵan. Bul ushaqty fashıster «Qara ajal» dep ataǵan. Aty ańyzǵa aınalǵan ushqyshtyń 1966 jyly jazǵan «Ilder shabýyldaıdy» atty kitaby fılmniń negizgi arqaýyna aınalǵan.
2015 jyly QR Ulttyq kitaphanasy «Bir el - bir kitap» aktsııasy aıasynda jalpyǵa birdeı oqýǵa basty kitap bolyp Іlııas Esenberlınniń «Kóshpendiler» roman-trılogııasy tańdaldy.
2015 jyly Almatyda Armııa generaly, Keńes Odaǵynyń batyry, Halyq Qaharmany, Qazaqstannyń alǵashqy qorǵanys mınıstri Saǵadat Nurmaǵambetovtiń otbasyna ІІ dárejeli UOS ordenin tapsyrý rásimi ótti. Saǵadat Nurmaǵambetov Otan soǵysy ordenine 1985 jyly usynylǵan. Alaıda nagrada oǵan belgisiz sebeptermen berilmegen.
2018 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2017 jylǵy 26 qazandaǵy «Qazaq tili álipbıin kırıllıtsadan latyn grafıkasyna kóshirý týraly» №569 Jarlyǵyna ózgerister engizildi.
2020 jyly Qazaqstanda tsıfrlyq Komıssarlar toby qurylyp, onyń quramyna qoǵam qaıratkerleri, blogerler men jýrnalıster kirdi.
Tsıfrlyq komıssarlar táýelsiz baqylaýshy retinde memlekettik organdardyń «Tsıfrlyq Qazaqstan» baǵdarlamasy boıynsha iske asyrylyp jatqan jobalary men bastamalaryna qoǵamdyq negizde monıtorıng júrgizedi. Memleket tarapynan kórsetiletin qyzmetter men HQO jumysy boıynsha qyzmetti alýshy-azamat turǵysynan eskertýler men usynystar beredi.
2021 jyly Ispanııada Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵynyń logotıpi beınelengen, ıspan tilinde jazylǵan jáne árbir qazaqstandyq úshin erekshe sanalatyn data kórsetilgen poshta markasy shyǵaryldy. Poshta baılanystarynyń boıtumary sanalatyn marka, ıspan jurtshylyǵyna Qazaqstannyń mańyzdy mereıtoılyq datasy týraly eske salady.
2021 jyly Belarýs Respýblıkasy Ulttyq kitaphanasynyń Qazaq ádebıeti men mádenıeti ortalyǵyna 300 kitapty tapsyrý rásimi ótti, onyń ishinde elimizdiń kórnekti tulǵalary - Ybyraı Altynsarınniń, M.Áýezovtyń «Abaı joly» 4 tomdyǵy, balalar, kórkem jáne ǵylymı ádebıetter, tarıhı, mádenı basylymdar bar.
2022 jyly Qaraǵandy oblysyndaǵy Nura kópsalaly kolledjine Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri jáne kásiptik-tehnıkalyq bilim berýdiń qurmetti qyzmetkeri, Halyqaralyq aqparattandyrý akademııasynyń akademıgi, pedagogıka ǵylymdarynyń doktory, professor Bolat Ábdikárimovtiń esimi berildi. Ol pedagogıka, kásiptik bilim berý teorııasy men ádistemesin, etnopedagogıkany damytýǵa baǵa jetpes úles qosty. Bolat Ábdikárimov - 300-den astam ǵylymı jáne oqý-ádistemelik eńbekterdiń avtory, ǵylym doktorlarynyń, kandıdattardyń jáne magıstrlerdiń birneshe býynyn tárbıelegen.
2023 jyly Almatyda qala ákimdigi ruqsat bergen depýtattyqqa kandıdattardyń úgit-nasıhat jıyny ótti. Mıtıng M.Gandı atyndaǵy saıabaqta ótip, onda júrgizýshiler halyqtyń máseleleri men tilekterin beıneleıtin óleń oqydy. Májilis pen máslıhat depýtattyǵyna úmitkerler birinen soń biri sóz sóılep, azamattardy shette qalmaýǵa, eldiń saıası ómirine aralasýǵa shaqyrdy. Mıtıngke 50-60-qa jýyq adam jınaldy.
