17 tamyz. Tulǵalar týǵan kún

Búgin, 17 tamyz kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

61 jyl buryn (1963) QR Parlamenti Senaty tóraǵasynyń orynbasary Jaqyp Qajmanuly ASANOV dúnıege keldi.

Qyzylorda qalasynda týǵan. Kırov atyndaǵy Qazaq Memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty. Ýnıversıtetti bitirgennen keıin Qyzylorda oblystyq advokattar alqasynda taǵylymdamadan ótti. 1985-1986 jyldary Qyzylorda oblysynyń prokýratýra organdarynda oblys prokýrorynyń kómekshisi, aǵa kómekshisi jáne oblystyq prokýratýrada bólim bastyǵy qyzmetterin atqardy. 1993-1994 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Jalpy qadaǵalaý basqarmasynyń aǵa prokýrory, Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Jalpy qadaǵalaý basqarmasynyń Bankter, qarjy-nesıe qatynastary týraly jáne tekserý organdaryndaǵy zańnamanyń saqtalýyn qadaǵalaý bóliminiń bastyǵy. 1994-1996 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń Zańdylyq, quqyqtyq tártip jáne sot reformasyn qamtamasyz etý bóliminiń konsýltanty, sektor meńgerýshisi. 1996-1997 jyldary Ońtústik Qazaqstan oblysy boıynsha Salyq polıtsııasy basqarmasy bastyǵynyń birinshi orynbasary. 1997-2001 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Bas Prokýrorynyń aǵa kómekshisi - Áleýmettik-ekonomıkalyq saladaǵy zańdylyqty qadaǵalaý basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, osy Basqarmanyń bastyǵy, Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Memlekettik organdar qyzmetindegi zańdylyqty qadaǵalaý departamentiniń bastyǵy. 2001-2002 jyldary Almaty qalasy prokýrorynyń birinshi orynbasary. 2002-2003 jyldary Pavlodar oblysynyń prokýrory. 2003-2005 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet vıtse-mınıstri. 2005-2007 jyldary «Atameken» Qazaqstan kásipkerleri men jumys berýshileriniń jalpyulttyq odaǵy atqarýshy dırektorynyń orynbasary, «Qazaqstan kommýnaldyq júıeleri» AQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. 2006-2007 jyldary - «Ordabasy» korporatsııasy» AQ prezıdenti jáne dırektorlar keńesiniń múshesi. 2007-2011 jyldary IV saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty («Nur Otan» HDP partııalyq tizimi boıynsha). 2012 jyly qańtar- qyrkúıek V saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty («Nur Otan» HDP partııalyq tizimi boıynsha). 2012 - 2016 jyldary QR Bas prokýrorynyń orynbasary. Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas prokýrory (2016-2017).

Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń usynýy boıynsha Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń 2017 jylǵy 11 jeltoqsandaǵy № 273-VI PS qaýlysymen Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Sotynyń Tóraǵasy qyzmetine saılandy. Bes jyldyq merzimniń ótýine oraı jáne basqa qyzmetke aýysýyna baılanysty bul qyzmetten bosatyldy.

Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2023 jylǵy 24 qańtardaǵy Jarlyǵymen Parlament Senatynyń depýtaty bolyp taǵaıyndaldy.

2023 jylǵy 26 qańtardan Parlament Senaty Tóraǵasynyń orynbasary.

Synyptyq sheni - 3-shi dárejeli memlekettik ádilet keńesshisi.

Zań ǵylymdarynyń kandıdaty.

«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 10 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 25 jyl» merekelik medalderimen, «Qazaqstan Respýblıkasy prokýratýrasynyń Qurmetti qyzmetkeri» omyraý beligisimen marapattalǵan.

49 jyl buryn (1975) QR Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń Aqparattyq qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy Rýslan Kenjebekuly ÁBDІQALYQOV dúnıege keldi.

Qyzylorda qalasynda týǵan. 1996 jyly Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtyn «matematıka jáne fızıka muǵalimi» mamandyǵy boıynsha, 2014 jyly — Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıtetin «aqparattyq júıeler bakalavry» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan.

2005 jyly «Ulttyq aqparattyq tehnologııalar» AQ Aqparattyq júıelerge servıstik júıelik-tehnıkalyq qyzmet kórsetý departamentiniń bas mamany bolyp jumys istedi. 2005-2011 jyldary QR Ortalyq saılaý komıssııasynyń «Injenerlik-tehnıkalyq ortalyǵy» RMK dırektory orynbasarynyń mindetin atqarýshy, bólim basshysy. 2011-2014 jyldary Telekommýnıkatsııa salasyndaǵy tehnıkalyq súıemeldeý jáne taldaý ortalyǵynyń zerthanalyq synaqtar departamentiniń dırektory boldy. 2014 jyly QR Baılanys jáne aqparat agenttiginiń departamenti dırektorynyń mindetin atqarýshy, dırektory qyzmetin atqardy. 2014-2016 jyldary QR Investıtsııalar jáne damý mınıstrliginiń Baılanys, aqparattandyrý jáne aqparat komıtetiniń baılanys jáne aqparat salasyndaǵy baqylaý basqarmasynyń basshysy qyzmetin atqardy. 2016 jyly QR Aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstrliginiń Baılanys, aqparattandyrý jáne BAQ salasyndaǵy memlekettik baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2016-2017 jyldary QR Qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń Aqparattyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń mindetin atqarýshy. 2017-2019 jyldary QR Qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń Aqparattyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2019 jyly Tsıfrlyq damý, qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń Aqparattyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń orynbasary bolyp jumys istedi. 2019 jyldan bastap Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń Aqparattyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqardy.

2020 jyldyń maýsym aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.

100 jyl buryn (1924-2020) fılologııa ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, Qazaqstan Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi Rabıǵa Sátiǵalıqyzy SYZDYQ dúnıege keldi.

Aqtóbe oblysynyń Oıyl aýdanynda týǵan. Aqtóbe muǵalimder ınstıtýtyn, Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn jáne aspırantýrasyn bitirgen.

1951-1957 jyldary - Qazaq memlekettik kórkem ádebıet baspasynyń aǵa redaktory, redaktsııa meńgerýshisi. 1957-1961 jyldary - Qazaq SSR Ǵylym akademııasy Til bilimi ınstıtýtynyń kishi ǵylymı qyzmetkeri. 1961-1981 jyldary Qazaq SSR Ǵylym akademııasy Til bilimi ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, til mádenıeti bóliminiń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 1981 jyldan Qazaqstan Ǵylym akademııasy Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń bas ǵylymı qyzmetkeri, mádenıet jáne qazaq tili bóliminiń meńgerýshisi qyzmetterin atqardy.

Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri qazaq tili tarıhy men grammatıkasy, til mádenıeti máselelerine arnalǵan. Qazaq jazba ádebıetiniń negizin salýda Abaı shyǵarmalarynyń zor mańyz atqarǵanyn dáleldedi. «Qazaq tiliniń túsindirme sózdigi», «Qazaq tiliniń orfografııalyq sózdigi», «Abaı tiliniń sózdigi», taǵy basqa eńbekterdi jazýǵa qatysty. 15-19 ǵasyrlardaǵy qazaq ádebı tiliniń tarıhyn, Q.Jalaıyrdyń «Jamı-at-taýarıh» atty shejiresi tilin, qazaq til mádenıetiniń máselelerin zerttedi. Onyń «Abaı shyǵarmalarynyń tili», «Abaı óleńderiniń sıntaksıstik qurylysy», «Sózder sóıleıdi», «Sóz sazy», «Qazaq tili ádisteriniń negizgi máseleleri», taǵy basqa eńbekteri jaryq kórdi. R.Syzdyqtyń 130-dan astam ǵylymı eńbegi, onyń ishinde 9 monografııasy, oqýlyǵy, oqý quraly bar. Esimi Qazaqstan Respýblıkasynyń Altyn kitabyna engizilgen.

«Parasat», «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. QR Memlekettik syılyǵynyń, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty.