17 qazan. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 17 qazanǵa arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Kedeıshilikti joıý jolyndaǵy halyqaralyq kúres kúni
Bul kún «ATD-Eourth World» atty frantsýz qaıyrymdylyq qozǵalysynyń jáne BUU-nyń burynǵy Bas hatshysy Haver Peres de Kýelıardyń bastamasymen atap ótiledi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1992 jyly Qyzylorda oblysynyń Qazaly aýdanynda qazaq halqynyń otarshyldyq ezgige qarsy ult-azattyq kúresiniń kóshbasshylarynyń biri Janqoja batyrǵa eskertkish ornatyldy.
1992 jyly Qasıetti Taq pen Qazaqstan Respýblıkasy resmı túrde dıplomatııalyq qarym-qatynas ornatyp, Qazaqstan Táýelsiz Memleketter Dostastyǵyndaǵy Vatıkanmen resmı qarym-qatynas ornatqan birinshi memleket boldy.
2011 jyly Almatyda qazaq kompozıtory, Halyq Qaharmany, QR Memlekettik syılyǵynyń ıegeri, dırıjer Nurǵısa Tilendıevtiń eskertkishi ashyldy.
2012 jyly Aqtóbede quny 223 mln. eýrony quraıtyn rels-arqalyq zaýytynyń qurylysy bastaldy. Zaýyt Aqtóbeniń ındýstrııalyq aımaǵynda ornalasqan.
2016 jyly QR Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna oraı, Kenen aýyldyq okrýginde «Tulǵalar tuǵyry» atty memorıaldyq keshen ashyldy. «Tulǵalar tuǵyry» eskertkishi Qordaı jerinen shyqqan belgili tulǵalar Ótegen batyr, Kebekbaı sheshen, Noǵaıbaı bı jáne Kenen Ázirbaevqa arnalyp turǵyzyldy.
2017 jyly Petropavldyń kórikti jerleriniń biri — «Abylaı han rezıdentsııasy» murajaı kesheni kıeli kartaǵa engizildi. Oǵan negizgi ǵımarattan basqa han saraıy, qonaq úı jáne monsha kiredi. Tórt zaldaǵy eksponattar Abylaı hannyń qyzmeti týraly baıandaıdy.
2017 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq akademııalyq kitaphanasy ıÝNESKO-nyń shtab-páterinde «Bolashaqqa baǵdar — rýhanı jańǵyrý» atty kitap-ıllıýstratsııalyq kórme ashty, onda 1929-1940 jyldary jaryq kórgen latyn álipbıindegi kitaptar jeke baǵytta usynyldy. Bul latyn grafıkasyna negizdelgen tuńǵysh qazaq álipbıi, til bilimine qatysty alǵashqy basylymdar, Abaı shyǵarmalary, qýǵyn-súrginge ushyraǵan jazýshylar Ahmet Baıtursynuly, Sáken Seıfýllınniń basylymdary.
2018 jyly Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forýmnyń «Infraqurylym» sanatyndaǵy Jahandyq básekege qabilettilik reıtıngi Qazaqstandy energııanyń qoljetimdiligi boıynsha álemde birinshi orynǵa shyǵardy.
2019 jyly aqtóbelik Nazarbaev mektebiniń oqýshylary Asan Qojın men Nurdáýlet Taýmergenov «BlindHelper» jobasyn — zaǵıp jandarǵa arnalǵan navıgatsııalyq júıesi bar taıaq ázirledi. BlindHelper qoldanbasyn paıdalaný úshin sizge úshinshi taraptyń kómegi qajet emes. Júıe belgili bir jerde adamnyń aǵymdaǵy ornyn tabady jáne neırondyq jelilerdi paıdalana otyryp, sońǵy núktege deıingi baǵytty belgileıdi. Jigitter jobany ázirlep, jappaı paıdalanýǵa berýdi josparlap otyr.
2020 jyly «Astana Opera» teatrynyń sahnasynda «Moler, Volter jáne Bomarshe nemese frantsýz komedııasynyń ákesi» opera-sımfonııalyq kontsertiniń premerasy ótti. Jobanyń avtory — teatrdyń bas dırıjeri Alan Bóribaev.
«Bul múmkindiginshe kóp ónerdi biriktirý áreketi, ónerdiń ámbebap sıntezin jasaý áreketi. Sahnada sımfonııalyq orkestr, klassıkalyq ádebıet, balet, pantomıma, opera ánshileri, sonymen qatar zamanaýı tehnologııalar bar. Bul teatrdyń barlyq kúshi jumyldyrylǵan kontsert. Bul biregeı ónim der edim, tipti shetelde de balamasy joq», — dep bólisti A.Bóribaev.
2021 jyly Astanada «Qanattylar» ınklıýzıvti teatry ashyldy, onyń ereksheligi — erekshe qajettilikteri bar adamdardy áleýmettendirý, olardyń áleýetin ashý, shyǵarmashylyqpen aınalysýǵa múmkindik berý. Sonyń ishinde sabaqtar arqyly siz de ońaltýdyń bir túrin alasyz.
Sahnada kórý, estý, sóıleý qabiletinde belgili bir problemalary bar adamdar, sondaı-aq múgedekter arbasyndaǵy adamdar óner kórsetedi. Teatrdaǵy arnaıy adamdar sahnalyq ónermen, horeografııamen aınalysady, mádenı sharalarǵa belsene qatysady.
2021 jyly elordada «Jas batyr» sport kesheniniń janynan Qajymuqan Muńaıtpasovqa eskertkish ashyldy.
Eskertkishtiń ashylýyna ataqty balýannyń týystary, sport ardagerleri, qoǵam qaıratkerleri keldi. Saltanatty shara barysynda «Jas batyr» keshenine Qajymuqan esimi berilgeni aıtyldy.
2023 jyly Helsınkıde Qazaqstan quramasy fýtboldan 2024 jylǵy Eýropa chempıonatyna irikteý matchynda Fınlıandııamen oınady. Birinshi goldy 28-mınýtta fın fýtbolshysy Teılor Robert soqty. Ol aıyp dobyn oryndap, esep ashty. Oıyn tartysty ótti. Alaıda birinshi taım qazaqstandyq komandanyń qarsylastarynyń paıdasyna aıaqtaldy. Ekinshi taım taǵy da fınderdiń shabýylymen bastaldy. Al jartylaı qorǵaýshy Bahtıer Zaınýtdınov tek 77-mınýtta penaltı kezinde gol soǵyp, esepti teńestirdi.
2024 jyly Serikbaev atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan tehnıkalyq ýnıversıtetinde fılıal, al Amanjolov atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan ýnıversıtetinde Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasynyń aımaqtyq forsaıt-ortalyǵy ashyldy.
2024 jyly Germanııada 95 elden 1000 avtor qatysqan «FrankfurterBuchmesse-2024» atty Frankfýrt kitap jármeńkesi ótti. Qazaqstandyq baspashylar úshin 250-den astam kitap qoıylǵan arnaıy stend uıymdastyryldy. Halyqaralyq jármeńkege Qazaqstannan 30-dan astam ókil qatysty, onyń ishinde qoǵam qaıratkerleri, otandyq baspashylar men aýdarmashylar, sonymen qatar «Mektep», «Almatykitap», «Atamura», «ARMAN-PV», «Steppe & World Publishing», «ASTANA-KITAP», «AmalBooks» sııaqty iri baspalar boldy.
2024 jyly Baıanaýyl aýdanyndaǵy kólderge 50 myńǵa jýyq amýr balyǵy jiberildi. Bul balyqtar sý qoımalaryn qamystan tazartýǵa, sý sapasyn jaqsartýǵa jáne ekojúıeni qalpyna keltirýge kómektesedi. Baıanaýyl kólderine jalpy quny 100 mln teńgeni quraıtyn 85 myń balyq jiberildi. 2300 sazan Talınka kóline, al aq amýr Sabyndykól men Toraıǵyrǵa ketti.