16 jeltoqsan. Tulǵalar týǵan kún
Búgin, 16 jeltoqsan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
94 jyl buryn (1929) ánshi, KSRO jáne Qazaqstan halyq ártisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ártisi, KSRO jáne Qazaqstan memlekettik syılyǵynyń ıegeri, Sotsıalıstik Eńbek Eri Bıbigúl Ahmetqyzy TÓLEGENOVA dúnıege keldi.
Semeı qalasynda týǵan. Almaty memlekettik konservatorııasyn (Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasy) bitirgen.
Óner jolyn kórkemónerpazdar úıirmesinen bastaǵan. 1951-1971 jyldary Qazaq radıosynyń, Qazaq memlekettik fılarmonııasynyń ánshi-solısi, 1971-1979 jyldary Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynyń ánshi-solısi, 1979 jyldan Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasy vokal kafedrasynyń professory boldy.
Ánshiniń repertýarynda qazaqtyń halyq ánderi, Qazaqstan kompozıtorlarynyń shyǵarmalary bar. Óziniń kontserttik-oryndaýshylyq ónerin sheberliktiń joǵary satysyna kóterip, klassıkalyq dárejege jetkizdi.
Qazaq opera ónerine de eleýli úles qosty. Tańdaýly partııalary: Jibek (E. Brýsılovskıı «Qyz Jibek»), Qarlyǵash (A. Jubanov jáne L. Hamıdı «Abaı»), Gúlbarshyn (E. Rahmadıev «Alpamys»), Djılda, Vıoletta (Dj. Verdı «Rıgoletto», «Travıata»). Ol «Dala qyzy», «Bizdiń súıikti dáriger», «Bul Shuǵylada bolǵan edi», «Taqııaly perishte», «Balalyq shaǵymnyń aspany» fılmderinde óz zamandastarynyń tulǵasyn jasady.
Gastroldik saparmen Kanadada, Frantsııada, AQSh-ta, Italııada, Shvetsııada, Egıpette, Aljırde, Sırııada, Úndistanda boldy.
Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi 7-9-shaqyrylymdarynyń depýtaty.
Lenın, Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. Astana qalasynyń qurmetti azamaty.
79 jyl buryn (1944) kınorejısser, sýretshi, anımator, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Ǵanı Ahmetbekuly QYSTAÝOV dúnıege keldi.
Almaty qalasynda týǵan. Almaty ýchılışesin bitirgen (1964). Lenıngrad (qazirgi Sankt-Peterbýrg) teatr jáne kıno ınstıtýtynda oqydy.
1969 jyly alǵashqy mýltıplıkatsııalyq fılmi «Aıý men qoıandy» túsirdi. Onyń: «Qazyna» (1970), «Úsh tilek», (1971), «Bala men jyn» (1974), «Qadyrdyń baqyty», (1977), «Syılyq», taǵy basqa mýltfılmderi bar. Qazaqstan Komsomol jastary syılyǵynyń ıegeri (1978). QR Kınematografıster odaǵynyń múshesi.
Ýkraınada ótken anımatsııalyq fılmderdiń ashyq festıvali qazylar alqasynyń Arnaıy syılyǵynyń jáne balalar qazylar alqasynyń Bas syılyǵynyń (Lvov qalasy, 1977), XIX Búkilodaqtyq kınofestıvaldiń Birinshi syılyǵynyń jáne Altyn dıplomynyń (Almaty qalasy, 1986), Ýkraınadaǵy anımatsııalyq fılmderdiń ashyq festıvali qazylar alqasynyń Arnaıy syılyǵynyń (Ternopol qalasy, 1986), Azııa, Afrıka jáne Latyn Amerıkasy elderiniń Halyqaralyq kınofestıvali dıplomynyń (Tashkent qalasy, 1986), slavıandyq jáne pravoslavııalyq halyqtardyń II Halyqaralyq «Altyn vıtıaz» kınofestıvaliniń «Qola vıtıaz» syılyǵynyń jáne «Slavıan mádenıetine sińirgen zor úlesi úshin» dıplomynyń (Novı-Sad qalasy, Serbııa, 1993), Halyqaralyq «Hırosıma» kınofestıvali dıplomdarynyń (1998, 2002), I Halyqaralyq «Eýrazııa» kınofestıvali Gran-prıiniń (Almaty qalasy, 1998), I Ulttyq «Sháken juldyzdary» kınofestıvaliniń «Sháken juldyzy» syılyǵynyń (Almaty qalasy, 2003), eń úzdik «Astana-Báıterek» anımatsııalyq fılmi syılyǵynyń (Astana qalasy, 2005) ıegeri. Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty (1978).
«Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl» medalimen marapattalǵan (2001). Qazaqstannyń Eńbek sińirgen qaıratkeri (2002).
58 jyl buryn (1965) Mańǵystaý oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti basshysynyń orynbasary Erbol Tynymbaıuly ÓTEEV dúnıege keldi.
Mańǵystaý oblysy Qaraqııa aýdany Quryq aýylynda týǵan.
1987 jyly V.I. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn «Mashına jasaý tehnologııasy, metall kesetin stanoktar men aspaptar» mamandyǵy boıynsha, 2002 j. «Ulaǵat» ýnıversıtetin «qarjy jáne nesıe», 2003 jyly Halyqaralyq Eńbek Akademııasyn «Quqyqtaný» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan.
Eńbek jolyn 1987 jylǵy tamyzynan 1994 jylǵy tamyz aıy aralyǵynda Mańǵystaý oblysy Quryq aýyly «Mańǵystaýmunaıgazgeologııasy» AQ munaıqurastyrý ınjeneri qyzmetinen bastady. 1995-1996 jyldary Aqtaý qalasy boıynsha salyq ınspektsııasynyń salyq ınspektory bolyp qyzmet atqardy. 1997 jylǵy qańtardan 1997 jylǵy qyrkúıekke deıin «Mańǵystaý – Keń dala» AQ josparly eseptik bóliminiń jetekshi mamany, 1998 jylǵy shildeden 1998 jylǵy qyrkúıek aıyna deıin «Neftemashservıs» AQ ınjeneri, 1998-2002 jyldary «TM-82» JShS dırektory, 2002-2008 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Mańǵystaý oblysy boıynsha Salyq komıtetiniń bas salyq ınspektory, bólim bastyǵy, basqarma bastyǵy, 2008-2014 jyldary Mańǵystaý oblysy boıynsha salyq departamentiniń bólim, basqarma basshysy, Qaraqııa aýdany boıynsha salyq basqarmasynyń bastyǵy, Aqtaý qalasy boıynsha salyq basqarmasynyń bastyǵy qyzmetterin atqardy. 2008-2014 jyldary Mańǵystaý oblysy boıynsha salyq departamentiniń bólim, basqarma basshysy, Qaraqııa aýdany boıynsha salyq basqarmasynyń bastyǵy, Aqtaý qalasy boıynsha salyq basqarma bastyǵynyń orynbasary, 2014-2017 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Mańǵystaý oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti Aqtaý qalasy boıynsha Memlekettik kirister basqarma basshysynyń orynbasary, 2017-2019 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstrliginiń Mańǵystaý oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti Jańaózen qalasy boıynsha Memlekettik kirister basqarmasynyń basshysy boldy.
Qazirgi qyzmetin 2019 jylǵy sáýir aıynan atqaryp keledi.
49 jyl buryn (1974) «QazMunaıGaz» UK AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Dastan Elemesuly ABDÝLǴAFAROV dúnıege keldi.
O. Jáýtikov atyndaǵy respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebin, Qazaq quqyqtaný jáne halyqaralyq qatynastar ınstıtýtyn «Halyqaralyq quqyq», zańger mamandyǵy boıynsha, Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń Dıplomatııalyq akademııasyn «Halyqaralyq ekonomıka jáne quqyq» mamandyǵy boıynsha támamdaǵan. Mılan qalasyndaǵy ENI korporatıvtik ýnıversıtetinde munaı bıznesiniń magıstri ataǵyn aldy. Skolkovo Máskeý basqarý mektebinde «Qarjy jáne ınvestıtsııalar», Executive MBA boıynsha bilim aldy.
«QazMunaıGaz» UK AQ kompanııalar tobyndaǵy eńbek tájirıbesi 18 jyldan asady, onyń ishinde 14 jyl basshylyq qyzmetterde jumys istedi.
Ár jyldary «QazMunaıGaz» UK AQ pen «QazMunaıTeńiz» TMK» AQ-ta halyqaralyq kelisimsharttar departamentiniń zańgeri, jańa jobalardy damytý departamentiniń bas menedjeri, jańa jobalardy damytý departamenti dırektorynyń orynbasary, odan keıin jańa teńiz jobalaryn damytý departamentiniń dırektory, jobalardy basqarý tobynyń jetekshisi, «QazMunaıGaz Barlaý Óndirý» AQ-ta bas dırektordyń keńesshisi, bıznesti damytý jónindegi basqarýshy dırektory, bas dırektordyń ekonomıka jáne qarjy jónindegi orynbasary, «QazMunaıGaz» UK AQ barlaý jáne óndirý bıznesin súıemeldeý jónindegi basqarýshy dırektory, apparat basshysy – damý jónindegi basqarýshy dırektory qyzmetterin atqardy.
48 jyl buryn (1975) Almaty oblysy Qarasaı aýdandyq sotynyń sýdıasy Ralat Bolatqanuly BOLATQAN dúnıege keldi.
Semeı oblysynda dúnıege keldi. Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetin zańger mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek joly: 1993-1994 jyldary Semeı oblysy «Qazagroónerkásiptehnıkasy» Samara birlestiginiń slesari, 1999-2000 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysy ІІB Shemonaıha aýdandyq ishki ister bóliminde tergeýshi, 2000-2003 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysy Shemonaıha aýdany prokýrorynyń kómekshisi, 2003-2004 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysy Shemonaıha aýdandyq sotynyń sýdıasy, 2004-2006 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysy Shemonaıha aýdany mamandandyrylǵan ákimshilik sotynyń tóraǵasy, 2006-2011 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysy Glýbokoe aýdandyq sotynyń tóraǵasy, 2011-2015 jyldary Shyǵys Qazaqstan oblysy Úrjar aýdandyq sotynyń sýdıasy qyzmetterin atqardy. 2015-2021 jyldary Almaty garnızondyq áskerı sotynyń sýdıasy boldy.
Qazirgi qyzmetin 2021 jylǵy jeltoqsan aıynan atqaryp keledi.
93 jyl buryn (1930-2004) Aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory, QR UǴA akademıgi Іztileý Ábýǵalıuly ÁBÝǴALIEV dúnıege kelgen.
Batys Qazaqstan oblysy Jańaqala aýdanynda týǵan. 1953 jyly S. Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirdi.
Eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy salasyndaǵy kórnekti ǵalym QazKSR ǴA (1956-1959) botanıka ınstıtýtynda jumys istedi. Aǵa ǵylymı qyzmetker, bólim meńgerýshisi (1959-1967), dırektordyń orynbasary (1967-1975), V. Vılıams atyndaǵy Qazaq eginshilik ǴZI dırektory boldy (1975-1995).
20 jyl boıy Qazaqstan Respýblıkasynda eginshilik, ósimdik sharýashylyǵy, selektsııa jáne tuqym sharýashylyǵynyń ǵylymı-tehnıkalyq baǵdarlamasyn basqardy. Onyń jetekshiligimen bogarlyq, tolyqpaıtyn, taý-ken jáne sýarmaly eginshiliktiń aımaqtyq júıeleri ázirlenip, óndiriske keńinen engizildi, aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń 150-den astam suryptary shyǵaryldy, olardyń tuqym sharýashylyǵy uıymdastyryldy, Ońtústik-Shyǵys Qazaqstan aýmaǵynda gıdromodýldik, gıdromelıoratıvtik aýdandastyrý júzege asyryldy.
Ol basshylyq etken jyldary ınstıtýt tek KSRO-da ǵana emes, sonymen qatar odan tys jerlerde de iri ǵylymı ortalyqqa aınaldy. Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri (1984), Qazaq aýyl sharýashylyǵy ǵylymdary akademııasynyń (1994), Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Ǵylym akademııasynyń (1996) tolyq múshesi.
Eńbek Qyzyl Tý ordenderimen, «Qurmet belgisi» ordenimen, Halyq sharýashylyǵy jetistikteri kórmesinde altyn, kúmis jáne qola medaldarmen marapattalǵan. 260-tan astam ǵylymı eńbegi jaryq kórdi.
87 jyl buryn (1936-2010) keńestik jáne qazaq teatr men kıno aktrısasy, KSRO halyq ártisi Farıda Sháripqyzy ShÁRІPOVA dúnıege kelgen.
Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Sháýeshek qalasynda týǵan.
Qytaı kınostýdııasy túsirgen «Hasen-Jámıla» kórkem fılminde basty róldi oryndap, ónerimen tanylǵan ol 1955 jyly atamekeni Qazaqstanǵa oraldy. 1959 jyly Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty memlekettik konservatorııasyn bitirip, M. Áýezov atyndaǵy Qazaq akademııalyq drama teatryna qabyldandy. Jarty ǵasyrdan astam ýaqyt boıy osy teatrda úzdiksiz óner kórsetti.
Sahnada qazaq jáne álem klassıkteriniń dramalyq týyndylarynda, osy zamanǵy qoıylymdarda basty rólderdi sheberlikpen oryndap, ulttyq teatr óneriniń jańa sapalyq bıikke kóterilýine zor úles qosty. Farıda Sháripova kıno salasynda da jemisti eńbek etti. Ol áıgili rejısserler Sháken Aımanov, Májıt Begalın, Sultan Qojyqov, Ázerbaıjan Mámbetov, Leonıd Agranovıch túsirgen kóptegen tanymal fılmderde oınady. Dýblıaj salasyna da kóp eńbek sińirdi. Farıda Sháripova ónerli jastardy tárbıeleý isine jete kóńil bóldi. T. Júrgenov atyndaǵy óner akademııasynda kórnekti akter Y. Noǵaıbaev ekeýiniń shyǵarmashylyq sheberhanasynda shyńdalǵan jastar búginde elimizdiń teatrlarynda jemisti eńbek etip júr.
Farıda Sháripova mádenıet pen ónerdegi eńbegi úshin Qazaq KSR halyq ártisi, KSRO halyq ártisi qurmetti ataqtaryn, Qaz KSR Memlekettik syılyǵy men KSRO Memlekettik syılyǵyn, QR «Parasat» ordenin ıelendi.
