15 maýsym. Tulǵalar týǵan kún
ASTANA. KAZINFORM - Búgin, 15 maýsym kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.
ESІMDER
71 jyl buryn (1953) Qazaqstan Respýblıkasynyń memleket jáne saıasat qaıratkeri, Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń qurmetti qyzmetkeri, general-maıor Erjan Bekbaýuly ISAQULOV dúnıege keldi.
Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. 1974 jyly V.I. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn ınjener-metallýrg mamandyǵy boıynsha, 1978 jyly Mınsk qalasyndaǵy KSRO Memlekettik Qaýipsizdik Komıtetiniń Joǵary kýrstaryn bitirgen.
Eńbek joly: 1974-1975 jyldary Bestóbe baıytý fabrıkasynyń sheberi, «Qazaltyn» kombınaty «ıÝbıleınyı» kenishiniń TBB bastyǵy, 1976-1977 jyldary Shymkent qorǵasyn zaýytynyń apparatshysy, 1978-1989 jyldary Shymkent oblysy boıynsha Memlekettik Qaýipsizdik Komıteti basqarmasynyń jedel ýákili, aǵa jedel ýákili, bólimshe bastyǵy, 1989-1991 jyldary Gýrev oblysy boıynsha MQK basqarma bólimshesi bastyǵynyń orynbasary, 1994-1995 jyldary Shymkent qorǵasyn-myrysh kombınatynyń Ońtústik qazaqstan oblysy boıynsha UQK basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, 1995-1997 jyldary UQK Aqmola oblysy boıynsha basqarmasynyń bastyǵy, 1997-1999 jyldary UQK Aqmola (Astana) qalasy jáne Aqmola oblysy boıynsha departamentiniń bastyǵy, 1999-2001 jyldary UQK Astana qalasy boıynsha departamentiniń bastyǵy qyzmetin atqarǵan. 2001-2007 jyldary QR Ulttyq qaýipsizdik komıteti tóraǵasynyń orynbasary, 2007 jyly QR UQK Atyraý oblysy boıynsha departamentiniń bastyǵy, 2007-2011 jyldary IV saılanǵan QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń múshesi qyzmetinde boldy.
2-dárejeli «Dańq» ordenimen (2005); 17 medalmen marapattalǵan.
47 jyl buryn (1977) Mańǵystaý oblysy ákiminiń orynbasary Tilegen Aqanuly ÁBІShEV dúnıege keldi.
Shyǵys Qazaqstan oblysynda týǵan. Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetin telejýrnalıstıka mamandyǵy boıynsha bitirgen. Іskerlik basqarý magıstri.
Ár jyldary «Astana», «Habar 24», «Atameken Business Channel» telearnalarynda baǵdarlama júrgizýshisi, «Agrarlyq nesıe korporatsııasy» AQ, «Nursultan Nazarbaev halyqaralyq áýejaıy» AQ baspasóz qyzmetiniń jetekshisi qyzmetterin atqarǵan. «QR Prezıdentiniń Teleradıokesheni» KeAQ kınoóndiris qyzmetin basqardy. «QR Prezıdentiniń teleradıokesheni» KeAQ Bas dırektorynyń orynbasary laýazymyn atqarǵan.
2024 jyldyń maýsym aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.
«Qazaqstan konstıtýtsııasyna 25 jyl» jáne «QR Aqparat salasynyń úzdigi» merekelik medaldarymen marapattalǵan.
46 jyl buryn (1978) San-Frantsısko qalasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Bas konsýldyǵynyń keńesshi-elshisi Erlan Qartaıuly QAIYROV dúnıege keldi.
Qaraǵandy qalasynda týǵan. E.A. Bóketov atyndaǵy QarMÝ-di «Halyqaralyq ekonomıkalyq qatynastar» mamandyǵy boıynsha támamdady. M.V. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıteti janyndaǵy qaıta daıarlaý ınstıtýtynda jáne Dúnıejúzilik banktiń Ekonomıkalyq damý ınstıtýtynda oqydy.
Eńbek joly: 1999-2001 jyldary memlekettik organdarda syrtqy ekonomıkalyq baılanys salasynda qyzmet etti. 2002-2004 jyldary QR Premer-Mınıstriniń keńsesi syrtqy baılanystar bólimi meńgerýshisiniń orynbasary, 2004-2006 jyldary QR Prezıdenti Ákimshiligi syrtqy saıasat ortalyǵynyń bas ınspektory, 2006 jyly QR Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstrligi apparatynyń basshysy, 2006-2007 jyldary «Atameken» kásipkerler jáne jumys berýshiler odaǵy basqarmasy tóraǵasynyń orynbasary, basqarma tóraǵasynyń keńesshisi, 2007-2010 jyldary «Qazaqtelekom» AQ-nyń syrtqy baılanystar jónindegi atqarýshy dırektory bolyp qyzmet atqardy. 2010 jyly «KAZNEX INVEST» eksport jáne ınvestıtsııalar jónindegi ulttyq agenttiktiń Eýropa elderi boıynsha óńirlik dırektory, 2011-2013 jyldary QR Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstrliginiń ınvestıtsııalar jónindegi komıtet tóraǵasynyń orynbasary, 2013-2014 jyldary QR ındýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstrliginiń ınvestıtsııa jónindegi komıtetiniń tóraǵasy, 2014-2016 jyldary QR Investıtsııalar jáne damý mınıstrliginiń Investıtsııa komıtetiniń tóraǵasy, 2016-2018 jyldary QR Investıtsııalar jáne damý vıtse-mınıstri, 2018 jyly QR Investıtsııalar jáne damý mınıstrliginiń Investıtsııa komıtetiniń tóraǵasy boldy. 2019 jyldyń mamyrynan QR Syrtqy ister mınıstrliginiń aıryqsha tapsyrmalar jónindegi elshisi.
32 jyl buryn (1991) Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty Nartaı Aralbaıuly SÁRSENǴALIEV dúnıege keldi.
Ál-Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıtetin jýrnalıstıka mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Eńbek joly: 2010 jyly «Almaty» telearnasynyń tilshisi, 2010-2014 jyldary «KTK» telearnasy Aqparattyq baǵdarlamalar dırektsııasynyń jetekshi tilshisi, 2013-2014 jyldary «El arna» telearnasynyń «Bári de múmkin» tok-shoýynyń redaktor-júrgizýshisi, 2014 jyly «Qazaqstan» telearnasynyń shetel azamattarynyń qatysýymen «Sálem Qazaqstan» baǵdarlamasynyń júrgizýshisi, 2014-2015 jyldary «Ulttyq ónim» baǵdarlamasynyń júrgizýshisi, «Qazaqstan» telearnasynda ekonomıka jańalyqtarynyń júrgizýshisi, 2015 jyly Almaty qalasyndaǵy Oqýshylar saraıy dırektorynyń birinshi orynbasary, 2015-2016 jyldary «Almaty» telearnasynyń qazaq bóliminiń bas redaktory, «Almaty aptalyǵy», «Ótkir til» baǵdarlamalarynyń júrgizýshisi, 2017 jyly «Qazaqstan» telearnasyndaǵy «Másele», «Shańyraq», «Ashyq alań» baǵdarlamalarynyń júrgizýshisi, 2022 jyly «1001 týn» baǵdarlamasynyń júrgizýshisi bolyp qyzmet atqardy.
Qazirgi laýazymyn 2023 jyldyń naýryz aıynan bastap atqaryp keledi.
2021 jyly «Shapaǵat» medalimen marapattalǵan.
97 jyl buryn (1927-2015) dırıjer, dombyrashy, KSRO halyq ártisi (1985) Shamǵon Saǵaddınuly QAJYǴALIEV dúnıege kelgen.
Uıalyqum aýylynda (Batys Qazaqstan oblysy, Janǵala (Jańaqala) aýdany) týǵan.
Jańaqazandaǵy S.Kırov atyndaǵy Qamysty-Samar mektebinde oqyǵan. Kishkentaı dombyrashy Shamǵon on jasynda oblystyq olımpıadanyń, jıyrma jasynda respýblıkalyq dombyrashylar baıqaýynyń jeńimpazy atandy.
Almatydaǵy Qurmanǵazy atyndaǵy qazaq konservatorııasynyń halyq aspaptar fakýltetinde dombyra klasy boıynsha Qazaq KSR halyq ártisi Q.Jantileýovten bilim alǵan, I.Lesmannan skrıpka klasyn jáne A.Jubanov pen dotsent L.Shargorodskııden dırıjerlyq synybyn oqydy. 1964 jyly Lenıngrad konservatorııasynyń opera jáne sımfonııalyq dırıjerlik fakýltetin bitirgen.
1952 jyldan bastap Qurmanǵazy atyndaǵy qazaq memlekettik halyq aspaptar orkestriniń negizin qalaýshy A.Jubanovtyń ornyna orkestrdiń kórkemdik jetekshisi jáne bas dırıjeri bolyp taǵaıyndaldy.
1953 jyly Býharestte ótken IV Búkilálemdik jastar men stýdentter festıvalinde orkestr altyn medalǵa ıe boldy. Dırıjer ári uıymdastyrýshy Sh.Qajǵalıevtiń kásibı sheberligi altyn qorǵa engen ulttyq mýzyka klassıkterin, Qurmanǵazy men Dáýletkereıden bastap Dına Nurpeıisova men Súgirge deıingi halyq kompozıtorlarynyń kúılerin tereńirek zerdeleý arqyly orkestr repertýaryn aıtarlyqtaı jaqsartýǵa múmkindik berdi. Ujymda Dına Nurpeıisovadan Maıra Muhamedqyzyna deıin Qazaqstannyń búkil mýzykalyq jáne halyqtyq elıtasy qalyptasty.
Onyń jetekshiligimen orkestr M.Glınka, L.Bethoven, V.Motsart, G.Berlıoz, P.Chaıkovskıı, S.Rahmanınov, S.Prokofev, A.Hachatýrıan, D.Shostakovıch, A.Jubanov, M.Tólebaev, Ǵ.Jubanova, S.Muhamedjanovanyń shyǵarmalaryn oryndady.
Sonymen birge folklortanýshy Bolat Sarybaevtyń kómegimen orkestrge kóbisi joǵalyp ketken nemese umyt bolǵan naǵyz halyq aspaptaryn jınady. Áýesqoılar orkestrde sátti qoldanylǵan qazaqtyń 9 mýzykalyq aspabyn taýyp, qalpyna keltirdi.
Oqý repertýarynyń ondaǵan ádistemelik baǵdarlamalary men oqý quraldary jasaldy. Ol halyq aspaptar orkestrine qazaq, orys, shetel kompozıtorlarynyń 200-den astam shyǵarmasyn óńdep, Ahmet Jubanovtyń shyǵarmashylyq murasynan 20 kúıdiń partıtýrasyn jazdy.
Orkestr kóptegen halyqaralyq jáne respýblıkalyq forýmdardyń, festıvalderdiń, baıqaýlardyń, onkúndikterdiń, merekelerdiń, stendterdiń, konferentsııalardyń qatysýshysy boldy. Ol tek óz respýblıkasynda jáne búkil KSRO-da, keıinirek TMD elderinde ǵana emes, sonymen qatar shetelde - Polshada, Rýmynııada, Vengrııada, Chehoslovakııada, Germanııada, Frantsııada, Shvetsııada, Fınlıandııada, Danııada, Portýgalııada, Italııada, Úndistanda, Aýǵanstanda, Qytaıda jáne t.b. óner kórsetti.
1968-1971 jyldary Qazaq KSR Memlekettik sımfonııalyq orkestriniń jetekshisi boldy. 1971 jyldan bastap qaıtadan Qurmanǵazy atyndaǵy qazaq memlekettik halyq aspaptar orkestriniń jetekshisi qyzmetin atqardy.
1970 jyldan Qurmanǵazy atyndaǵy qazaq memlekettik konservatorııasynda oqytýshylyq qyzmetpen aınalysty (1980 jyldan - professor).
1992 jyldan Táttimbet atyndaǵy Qaraǵandy akademııalyq halyq aspaptar orkestriniń kórkemdik jetekshisi. Jarty ǵasyrlyq óner tájirıbesin ózine senip tapsyrylǵan ujymnyń kásibı mádenıeti men oryndaýshylyq sheberligin arttyrýǵa jumsady. Sonymen Respýblıkanyń mýzykalyq tájirıbesinde alǵash ret kontserttik qoıylymda halyq orkestriniń súıemeldeýimen «Abaı» jáne «Qyz Jibek» operalary paıda boldy.
Marapattary men ataqtary: Qazaq KSR halyq ártisi (1967), KSRO halyq ártisi (1985), Qazaq KSR Memlekettik syılyǵy (1982), Eńbek Qyzyl Tý ordeni (1959), Halyqtar dostyǵy ordenderi (1959). 1981 j.), «Qurmet belgisi», «Parasat» (1997 j.), «Otan» (2007 j.), Oral qalasynyń Qurmetti azamaty.
