15 qyrkúıek. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 15 qyrkúıekke arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Qazaqstandaǵy analar kúni
Resmı túrde bul mereke 2012 jyly qazaqstandyq analardy qurmetteý kúni retinde bekitilip, áıeldiń otbasy oshaǵyn saqtaýshy rólin atap ótti.
Kóp uzamaı Úkimettiń qaýlysymen «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy kásiptik jáne ózge de merekeler týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 1998 jylǵy 20 qańtardaǵy № 3827 Jarlyǵyna tıisti ózgerister engizildi, oǵan sáıkes jańa mereke – Analar kúni belgilendi.
Halyqaralyq demokratııa kúni
Jańa jáne qaıta jańǵyrǵan demokratııa elderiniń halyqaralyq konferentsııasynyń usynysy boıynsha 1997 jylǵy Demokratııa týraly ortaq deklaratsııa qabyldanýyna baılanysty bekitilgen.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1995 jyly QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan Respýblıkasy astanasy týraly» zań kúshi bar Jarlyqqa qol qoıdy.
1996 jyly Almatydan 300 shaqyrym qashyqtyqta Almaty-Raıymbek tas joly boıyndaǵy Muratáli dep atalatyn úlken tóbege Raıymbek batyrǵa eskertkish ornatyldy. Eskertkish sáýletshi Q.Egizbaevtyń jobasy negizinde turǵyzyldy.
2005 jyly QR Prezıdenti Jarlyǵymen «ıAdrolyq lańkestik aktilerimen kúres týraly halyqaralyq konventsııaǵa» Qazaqstan Respýblıkasy atynan qol qoıyldy. Bul qujat memleketter arasyndaǵy turaqtylyqty qamtamasyz etý jáne halyqaralyq lańkestiktiń aldyn alý, jolyn kesý jáne ony joıý jónindegi sharalardy iske asyrý jáne halyqaralyq yntymaqtastyqty nyǵaıtý maqsatyn kózdeıdi.
2011 jyly Astrahan oblysy Krasnoıarsk aýdany Shaǵyn Aral aýylynda Bókeıhan mavzoleıiniń qurylysy aıaqtaldy. Mavzoleıdiń bıiktigi – 18 metr, eni – 12 metr.
2011 jyly «Qazpochta» AQ QazSSR Ǵylym akademııasynyń akademıgi, professor, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory Orymbek Jáýtikovtiń týǵanyna 100 jyl tolýyna arnalǵan «Aıtýly mereıtoılyq datalar» serııasymen poshta markasyn aınalymǵa engizdi.
Nomınaly 32 teńgelik poshta markasy ofsetti tásilmen tórt boıaýmen, taraqty perforatsııamen oryndalǵan. Kólemi – 28h30 mm, taralymy – 30 myń dana. Sýretshisi –Nıkolaı Sokolov.
2013 jyly Óskemen qalasynda Metallýrgter mádenıet saraıynyń kireberis alańynda Qazaqstannyń aty ańyzǵa aınalǵan «Altyn metallýrgi» Ahat Sálemhatuly Kýlenovtyń qola eskertkishi ashyldy.
Ahat Sálemhatuly – qýǵyn-súrginge ushyraǵan otbasynan shyqqan, balalar úıinde tárbıelengen. Ómirin adamdardyń ıgiligine, eńbek pen jasampazdyqqa arnaǵan jan. Onyń jańashyl ınjener retindegi talanty Qazaqstan metallýrgııasynyń eń tabysty kásiporyndarynyń biri – Óskemen qorǵasyn-myrysh kombınatyn (Búginde «Qazmyrysh») qurýǵa kómektesti. Ol – KSRO Joǵarǵy Keńesi prezıdıýmyndaǵy alǵashqy qazaq senatory, qarapaıym jumysshylar úshin elıtalyq aýyl salǵan sanaýly basshylardyń biri boldy.
2016 jyly Almatyda belgili ánshi ári kompozıtor Batyrhan Shúkenovtiń ómiri men shyǵarmashylyǵyna arnalǵan fotokórme ashyldy. Kórmede buryn esh jerde jaryqqa shyqpaǵan júzge jýyq sýret kórsetildi.
2016 jyly Qazaqstanda buryn pılottyq rejımde jumys istegen bekitilgen ulttyq dárilik formýlıar (UDF) resmı túrde iske qosyldy.
Qazaqstan TMD-da osyndaı aqparattyq resýrsty qurǵan alǵashqy el boldy. UDF ázirleý kezinde farmakoterapııany júrgizýdiń ozyq álemdik tájirıbesi paıdalanyldy.
2017 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysy Abaı aýdanynyń Qaraýyl aýylynda qazaqtyń uly aqyny Abaıdyń ákesi, «Abaı joly» roman-epopeıasynyń bas keıipkeriniń biri Qunanbaı sultanǵa arnalǵan eskertkish ashyldy.
2019 jyly Qaraǵandy oblysynyń Jańaarqa aýdanynda álemdik rekord ornatyldy. Aýdannyń 12 aýyly men 2 kentinen jınalǵan turǵyndar kúbide 10 000 lıtr qymyz pisti. Bul jetistikti halyqaralyq sarapshylar tirkedi.
«Men bul rekordty bekitý úshin Kýbadan arnaıy ushyp kettim. Ol daıyndalǵan sýsynnyń kólemi, aktsııaǵa qatysýshylar sany jáne paıdalanylǵan ydystar boıynsha esepteledi. Bizde ár túrli rekordtar bar, biraq mundaı birinshi ret. Biz bárin tekserdik, bárin ólshedik», – dedi Gınnestiń rekordtar kitabynyń ókili ıÝdelkıs Dıas.
Dál osy kúni Jańaarqa aýdanynyń basshylyǵyna rekord ornatylǵanyn kýálandyratyn sertıfıkat tabys etildi.
2020 jyly Haıfada (Izraıl) Uly dala fılosofy Ábý Nasyr Ál-Farabıge 1150 jyl tolýyna oraı onyń atyndaǵy kóshede eskertkish taqtanyń ashylýy ótti. Haıfa qalasy ákiminiń orynbasary Lazar Kaplýn eskertkish taqta qalanyń arab jáne evreı kvartaldarynyń túıisken jerinde ornalasqanyn jáne mádenıetterdiń birligin bildiretinin atap ótti.
2020 jyly Batys Qazaqstan oblysynyń Syrym aýdanynda Syrym Datulynyń senimdi ókili Ersary batyrdyń kesenesi salyndy. Olar azattyq kúresine birge qatysqan. Keseneniń dıametri - 5 metr, uzyndyǵy - 7 metr. Kesene alyp dýlyǵa túrinde salynǵan jáne batyrdyń umytylmas erliginiń sımvoly.
2023 jyly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Olımpıadalyq komıtetin 30 jyldyq mereıtoıymen quttyqtady. Bul uıym elimizde erekshe ról atqaryp, olımpıadalyq qundylyqtardy nasıhattap, jastar arasynda sportty keńinen nasıhattaýǵa orasan zor úles qosyp keledi. Memleket basshysy sportshylardyń kóptegen iri jarystarda úlken jetistikterge jetip, Olımpıada oıyndarynda, álem chempıonattarynda jáne Azııa chempıonattarynda júzdegen marapattarǵa ıe bolǵanyn, olardyń chempıon retinde esimderi altyn áriptermen jazylǵanyn atap ótti.
