15 qarasha. Tulǵalar týǵan kún
ESІMDER
Qostanaı oblysynda týǵan. Arǵynbaı qajynyń medresesinde, Qostanaıdaǵy orys-qazaq mektebinde, Ýfadaǵy Ǵalııa medresesinde, Troıtsk qalasyndaǵy Ýázıfa medresesinde oqyǵan. 1923-1925 jyldary Qostanaı gýbernııalyq «Aýyl» gazetinde, 1925-1928 jyldary «Eńbekshi qazaq» gazetinde, 1928-1932 jyldary respýblıkalyq «Aýyl tili» gazetinde ádebı qyzmetker, redaktor boldy. 1932-1937 jyldary - «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetiniń bólim meńgerýshisi, redaktordyń orynbasary, «Qazaq ádebıeti» gazetiniń bas redaktory qyzmetterin atqarǵan. Ýfadaǵy Ǵalııa medresesinde oqyǵan jyldary tatardyń Ǵ.Ibragımov, M.Ǵafýrı syndy aqyn-jazýshylarymen shyǵarmashylyq baılanysta boldy. Osy oqý ornyndaǵy «Sadaq» qoljazba jýrnalynda «Musylmandyq belgisi» atty tuńǵysh óleńi jaryq kórdi. Onyń alǵashqy shyǵarmalary - «Qostanaı ýezi, Dambar bolysy» ocherki, «Muqtajdyq», «Kóńilime» atty óleńi, «Mal», «Shuǵanyń belgisi» povesi, «Bolǵan is» áńgimesi «Aıqap» jýrnalynda, «Qazaq» gazetinde jarııalandy. «Kedeıge», «Gúldense aýyl - gúldenemiz bárimiz», «Jazǵy jaılaýda», «Naýryz túlegi», «Kók sıyr», «Bizdiń jastar», «Myrqymbaı», «Áıt, shý... ala atym», «Qarasor», «Ber, Myrqymbaı, qolyńdy!», «Áı, Myrqymbaı», «Baıdyń qyzy», «Rázııa qyz», «Qashqyn kelinshek», «Zaıkúl», «Marjan», «Qandy kek», «Seksen som», «Kúlpash», «Talaq», «Qara shelek», «Aqtalǵan eńbek», «Sary ala ton», «Shapaıdyń haty», «Arystanbaıdyń Muqyshy», «Daýdyń basy - Daırabaıdyń kók sıyry», «Bıǵaıshanyń haty», «Ashtyq qurbany», «Soıqandy sodyrlar», «Kesindiler», «Alyptardy aralaǵanda», «Shuǵanyń belgisi», «Raýshan - kommýnıst», «Azamat Azamatych», «Qyzyl jalaý», «Qońsylar», «Tartys» atty poemalar, feletondar, ocherkter, povester men romandardyń, 25 pesanyń, lıbretto men stsenarıılerdiń avtory.
Qazirgi Aqmola oblysy Zerendi aýdanynda týǵan. 14 jasynan bastap jazýshy Sábıt Muqanovtyń tárbıesin alǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Instıtýttan keıin 1935-1937 jyldary áskerı boryshyn ótegen. 1937-1938 jyldary - «Sotsıalıstik Qazaqstan» gazetiniń ádebı qyzmetkeri, «Qazaqstan pıoneri» gazeti redaktorynyń orynbasary, KSRO Ǵylym Akademııasynyń qazaqstandyq fılıalyndaǵy Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri qyzmetterin atqarǵan. 1938-1946 jyldary Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtynyń aspıranty bolǵan. 1941-1945 jyldary - General I.V.Panfılov bastaǵan dańqty gvardııalyq dıvızııasy quramynda Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa bastan-aıaq qatysqan. 1942 jyly Novgorod oblysyna qarasty Holm qalasynyń mańynda bolǵan urysta Málik soldattarǵa basshylyq etedi. Ol basqarǵan sarbazdar fashısterdiń qarýlanǵan áskerine toıtara soqqy beredi. Keskilesken urystyń nátıjesinde jaýdyń eki tańkisin granatamen jaryp, 12 soldatyn tutqynǵa alady. Urys kezinde Málik Ǵabdýllın jaraqat alady. alaıda oǵan qaramastan jaýǵa qarsy oq boratady. Osy erligi úshin KSRO Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýmynyń Jarlyǵymen (№ 1035) Málik Ǵabdýllınge 1943 jyldyń 30 qańtarynda Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berilip, Lenın ordeni jáne «Altyn juldyz» medalimen marapattalǵan. Soǵystan keıingi jyldary ǵylymı-pedagogıkalyq salada qyzmet atqarǵan. 1946-1951 jyldary - Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń Til jáne ádebıet ınstıtýty dırektorynyń orynbasary, dırektory. 1951-1963 jyldary - Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtynyń rektory, 1963 jyldan ómiriniń sońǵy kúnine deıin Qazaq KSR ǴA-nyń M.O.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýty folklor bóliminiń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 1947 jyly «Qobylandy batyr» jyryn ǵylymı zertteýdiń problemalary» degen taqyrypta kandıdattyq dıssertatsııa qorǵady. «Qazaq halqynyń aýyz ádebıeti» degen monografııasynda halqymyzdyń lıro-eposy, batyrlyq jyrlary, ertegi-ańyzdary, turmys-salt óleńderi, jumbaqtar, maqal-mátelder, jańyltpashtar, sýyrypsalma óneri týraly ǵylymı zertteýler men qorytyndylar jasady. Onyń qazaq folklory men ádebıeti týraly jazǵan 100-den astam maqalalary respýblıkamyzdyń gazet, jýrnaldarynda jarııalandy. Málik Ǵabdýllınniń zerttegen negizgi eńbekteri - qazaq halqynyń batyrlyq epostary, maqal-mátelderi, aıtystary, ertegileri men halyq ánderi. Qazaq ádebıetiniń kóptomdyq tarıhyn shyǵarýǵa at salysady. Onyń «Qazaqtyń batyrlyq epostary» zertteý eńbegi 1972 jyly Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy syılyqqa ıe boldy. KSRO Joǵarǵy Keńesiniń 2-4-shaqyrylymdarynyń depýtaty. «Meniń maıdandas dostarym», «Altyn Juldyz», «Maıdandyq ocherkter (Frontovye ocherkı)», «Býdnı voıny», «Dostar, joldastar jaıly», «Yzǵarly jyldar (Groznye gody)» atty kórkem ádebı shyǵarmalardyń avtory. Ádebı týyndylary I. P. Şegolıhın kómegimen orys tiline aýdarylǵan. Málik Ǵabdýllınniń Almatyda turǵan úıi men qyzmet atqarǵan Instıtýtynda batyrǵa arnap memorıaldy taqta ornatylǵan. Ózi týyp-ósken aýdandaǵy mektep pen kóshe attary Málik Ǵabdýllınniń esimimen atalady. Kókshetaýda batyrǵa arnalyp arnaıy murajaı ashylǵan. Almaty, Astana jáne Kókshetaý qalalaryndaǵy kóshelerge esimi berilgen. Lenın ordenimen, «Qyzyl Tý» ordenimen, Birinshi dárejeli Otan soǵysy ordenimen jáne eki ret «Qyzyl juldyz» ordenimen, kóptegen medaldarmen marapattalǵan.
Qaraǵandy oblysynda týǵan. V.I. Lenın atyndaǵy Qazaq polıtehnıkalyq ınstıtýtyn taý-ken ınjeneri (1972); Almaty joǵary partııa mektebin saıasattanýshy (1985); Abaı atyndaǵy memlekettik ýnıversıtetin zańger (1998) mamandyǵy boıynsha oqyǵan.
Eńbek joly: Jezqazǵan shahtaburǵylaý tresti shahtasynyń taý-ken sheberi, komsomol komıtetiniń hatshysy (1972-1976); LKJO Nıkolsk qalalyq komıtetiniń hatshysy, birinshi hatshysy (1976-1980); Jezqazǵan oblystyq partııa komıtetiniń nusqaýshysy (1980-1983); Jezdi aýdandyq partııa komıtetiniń ekinshi hatshysy (1985-1986); Qarajal qalalyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy (1986-1989); Jezqazǵan oblystyq partııa komıtetiniń bólim meńgerýshisi (1989-1990); Jezqazǵan qalalyq partııa komıtetiniń birinshi hatshysy, qalalyq keńes jáne qalalyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy (1990-1992); Jáırem-Atasý erkin ekonomıkalyq aımaǵy Ákimshilik keńesiniń tóraǵasy (1991-1995); Qarajal qalasynyń ákimshilik basshysy, ákimi (1992-1995); QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, I saılanǵan ekonomıka, qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń múshesi (1996-1999); II saılanǵan QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, QR Parlamenti Májilisi tóraǵasynyń orynbasary (1999-2004); QR Tótenshe jaǵdaılar mınıstri (2004-2005); QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, QR Parlamenti Senaty tóraǵasynyń orynbasary, Parlamentaralyq Odaqtyń múshesi (2005-2011).
Qazirgi qyzmetinde 2019 jyldyń qyrkúıek aıynan bastap.
«Parasat» (2000), «Dostyq» (2003), 3 dárejeli «Barys» (2008), 2 dárejeli Barys» (2019) ordenderimen; BUU – ıÝNISEF balalar qorynyń estelik medalimen (2007); Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Qurmet gramotasymen (1978) marapattalǵan.
Ońtústik Qazaqstan oblysynda týǵan. S.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. 1990-1992 jyldary - MMÝ janyndaǵy Azııa jáne Afrıka elderi ınstıtýtynda taǵylymdamashy. 1992-1993 jyldary - QazMÝ-da japon tili oqytýshysy. 1993-1994 jáne 1995-1996 jyldary - QR SІM konsýldyq basqarmasynda jumys istedi. 1994-1995 jyldary - Japonııada tildik taǵylymdamadan ótti. 1996-2001 jyldary - QR-nyń Japonııadaǵy elshiliginde ekinshi, birinshi hatshy. 2001-2003 jyldary - QR SІM bólim bastyǵy, basqarma bastyǵy. 2003 jyldan - QR Premer-Mınıstriniń Keńsesinde syrtqy baılanystar bóliminiń meńgerýshisi. 2007-2016 jyldary - QR-nyń Japonııadaǵy Tótenshe jáne Ókiletti elshisi. 2016 jylǵy naýryzdan QR Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary bolǵan. 2018-2022 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Kanadadaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, Kýba Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin qosa atqarýshy boldy.
Qaraǵandy qalasynda týǵan. M.V. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetin (ekonomıst), E. A. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıtetin (zańger) bitirgen.
Eńbek joly: 1994-1997 jyldary – «Podgornoe» AQ-nyń bas ekonomısi. 1993-1994 jyldary – «Aqmola-Altyn-Alma» JShSkommertsııalyq dırektory. 1997-1998 jyldary – «TuranÁlemBanki» JAQ Aqmola fılıalynyń saýdadan tys operatsııalar bóliminiń bastyǵy, ekonomıkalyq taldaý sektorynyń meńgerýshisi. 1998 jyldyń mamyr-shilde aılarynda – «Qazaqstan temir joly» RMK «Astana temir joly» enshiles memlekettik kásipornybastyǵynyń orynbasary. 1998-2000 jyldary – «Astana» qarjy-ekonomıkalyq ortalyǵynyń bastyǵy, «Qazaqstan temir joly» RMK qarjy jáne býhgalterlik esep bas basqarmasy bastyǵynyń orynbasary. 2000-2002 jyldary – «Intertrade GmbH» bas dırektorynyń orynbasary (GFR, Maındaǵy Frankfýrt). 2003-2004 jyldary – «Agrohtıtıa» JShS qarjy dırktory. 2004-2006 jyldary – QR Mádenıet, aqparat jáne sport mınıstrligi Ekonomıka jáne qarjy departamenti dırektory orynbasary, apparat basshysy. 2006-2007 jyldary – «KazEnergy» qoǵamdyq qorynyń atqarýshy dırektory. 2007 jyldyń sáýir-shilde aılarynda – «RaýanMedıa Grýpp» AQQ aqparattyq-taldama ortalyǵynyń bas dırektorynyń orynbasary – dırektory. 2007 jyldyń shilde-qyrkúıek aılarynda «QazTransGaz» AQ bas dırektory apparatynyń basshysy. 2007-2009 jyldary – «Jetisý» ÁKK» UK» AQ basqarma tóraǵasynyń orynbasary. 2009-2011 jyldary – «Búrkit» qarjy-ónerkásiptik korporatsııasy bas dırektorynyń orynbasary. 2011-2012 jyldary – QR saýda-óerkásip alatasynyń vıtse-prezıdenti. 2011-2013 jyldary – «Atameken» odaǵy» Qazaqstannyń Ulttyq ekonomıka palatasy basqarma tóraǵasynyń orynbasary. 2013-2016 jyldary – «Atameken» QR Ulttyq kásipkerler palatasynyń apparat basshysy. 2016-2018 jyldary – «Atameken» QR UKP basqarma tóraǵasynyń orynbasary – basqarma múshesi. 2018 jyly «Sporttyq jekpe-jek jáne kúsh qoldanylatyn sport túrleri konfederatsııasy» FA ZTB tóraǵasynyń keńesshisi qyzmetin atqardy. 2018-2019 jyldary – «Sporttyq jekpe-jek jáne kúsh qoldanylatyn sport túrleri konfederatsııasy» FA bas dırektory. 2019-2020 jyldary – QR Mádenıet jáne sport vıtse-mınıstri.
Qazirgi qyzmetinde 2021 jyldyń mamyr aıynan bastap.
«Qurmet» ordenimen, «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» mereıtoılyq medalimen marapattalǵan.
Almaty oblysynda týǵan. Bilimi joǵary, 1996 jyly Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ulttyq ýnıversıtetin «quqyqtaný, zańger» mamandyǵy boıynsha aıaqtaǵan.
2002 jyly – QR ІІM Akademııasy (zań ǵylymdarynyń kandıdaty); 2005 jyly – T. Rysqulov atyndaǵy Qazaq ekonomıkalyq ýnıversıteti (býhgalterlik esep jáne aýdıt, ekonomıst); 2013 jyly – «MIRBIS» Máskeý Halyqaralyq Joǵary bıznes mektebi (iskerlik ákimshilik etý sheberi). Eńbek jolyn ishki ister organdarynan bastaǵan. 09.2011 – 02.2012 – Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń Keńesshisi; 02.2012 – 10.2012 – Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıkalyq qylmysqa jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres agenttiginiń (Qarjy polıtsııasy) Sybaılas jemqorlyq týraly isterdi ashý jáne aldyn alý departamentiniń basshysy; 10.2012 – 05.2014 – Soltústik Qazaqstan oblysy boıynsha Ekonomıkalyq qylmysqa jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres departamentiniń (qarjy polıtsııasy) basshysy; 12.2014 – 03.2015 – Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteri Áskerı polıtsııa organdaryndaǵy áskerı qyzmet; 05.2015 – 03.2017 – «ALUA» Holdıng kompanııasy«JShS Bas dırektorynyń kommertsııalyq jáne korporatıvtik máseleler jónindegi birinshi orynbasary; 03.2017 – 04.2018 – QR Qarjymıni MKK Jambyl oblysy boıynsha Memlekettik kirister departamenti basshysynyń orynbasary; 04.2018 – 08.2018 – Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl ulttyq bıýrosynyń (Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet) Jedel departamenti basshysynyń orynbasary; 08.2018 – 06.2019 – Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl ulttyq bıýrosy (Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet) Almaty qalasy boıynsha departamentiniń basshysy. 2019-2021 jyldary –Qazaqstan Respýblıkasy Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi tóraǵasynyń orynbasary.
2021 jylǵy shildeden qazirgi qyzmetinde.
Almaty qalasynda týǵan. Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetin (2006); Karnegı Mellon Ýnıversıtetin («Bolashaq» baǵdarlamasynyń túlegi) (2010) bitirgen.
Eńbek joly: eldegi bank sektorynyń qyzmetkeri (2006-2011); QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Áleýmettik-ekonomıkalyq monıtorıng bóliminde ártúrli laýazymdarda jumys isteıdi (2011-2014); QR Qarjy mınıstrligi Memlekettik kirister komıtetiniń beırezıdentterge salyq salý basqarmasynyń bastyǵy (2014-2015); QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Syrtqy saıasat ortalyǵynyń sektor meńgerýshisi (2015-2016); QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Syrtqy saıasat jáne halyqaralyq baılanystar bólimi meńgerýshisiniń orynbasary (2016-2019); QR Syrtqy ister mınıstrliginiń jaýapty hatshysy (2019-2020).
Qazirgi qyzmetinde – 2020 jyldyń qazanynan bastap.
