11 mamyr. Tulǵalar týǵan kún

Búgin, 11 mamyr kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? Kazinform oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

71 jyl buryn (1953) QR Parlamenti Senaty janyndaǵy Senatorlar keńesiniń múshesi, memleket qaıratkeri Georgıı Vladımırovıch KIM dúnıege keldi.

SSSR Іshki ister mınıstrliginiń Qaraǵandy joǵary mektebin bitirgen. Mamandyǵy boıynsha zańger. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty.

1992-1995 jyldary Konstıtýtsııalyq sot sýdıasy, 1995-1997 jyldary Ulttyq saıasat jónindegi QR memlekettik komıtetiniń tóraǵasy, 1998-1999 jyldary Senat depýtaty, 2000-2001 jyldary QR Ádilet vıtse-mınıstri, 2004-2009 jyldary QR Bas prokýrorynyń orynbasary, QR Prezıdentiniń keńesshisi, QR Ádilet mınıstri, 2009-2010 jyldary QR Joǵarǵy soty janyndaǵy sot ákimshilendirý jónindegi komıtet tóraǵasy, 2013-2017 jyldary QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Halyqaralyq qatynastar, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń múshesi, 2017-2019 jyldary QR Parlamenti Senatynyń depýtaty, Konstıtýtsııalyq zańnama, sot júıesi jáne quqyq qorǵaý organdary komıtetiniń tóraǵasy qyzmetin atqardy.

2019 jyldyń qyrkúıek aıynan beri qazirgi qyzmetinde.

2 jáne 3 dárejeli «Minsiz qyzmeti úshin» medaldarymen marapattalǵan.

48 jyl buryn (1976) Qazaqstan Respýblıkasynyń Indonezııa Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Serjan Oralbaıuly ÁBDІKÁRІMOV dúnıege keldi.

Qaraǵandy ​​qalasynda týǵan. Abaı atyndaǵy Almaty memlekettik ýnıversıtetin bitirgen.

Eńbek joly: 1998-1999 jyldary Eýropa jáne Amerıka departamentiniń assıstenti, QR Syrtqy ister mınıstrligi Halyqaralyq ekonomıkalyq yntymaqtastyq departamentiniń attashesi, 1999-2000 jyldary Koreıa Respýblıkasynyń Koreıa Respýblıkasyndaǵy Elshiliginiń attashesi, 2000-2002 jyldary Reseı Federatsııasy Syrtqy ister mınıstrliginiń Dıplomatııalyq akademııasynyń stýdenti, QR Syrtqy ister mınıstrligi Halyqaralyq ekonomıkalyq uıymdar departamentiniń ekinshi hatshysy, 2002-2004 jyldary QR Aýstrııa Respýblıkasyndaǵy Elshiliginiń ekinshi hatshysy, 2004-2005 jyldary QR Ulybrıtanııa jáne Soltústik Irlandııa Birikken Koroldigindegi Elshiliginiń birinshi hatshysy, 2005 jyly QR Syrtqy ister mınıstrligi Aqparattyq-taldaý jumystary jáne boljamdy baǵalaý departamentiniń dırektory, 2005-2007 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrligi Eýropa jáne Amerıka departamentiniń dırektory, 2007-2008 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrligi Eýropa departamentiniń dırektory, 2008-2009 jyldary QR Bolgarııa Respýblıkasyndaǵy ýaqytsha senimdi ókili (keńesshi-elshi), 2009-2011 jyldary Erekshe tapsyrmalar boıynsha elshi - Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi EQYU departamentiniń dırektory, 2012-2014 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrligi Syrtqy saıasatty taldaý jáne boljaý komıtetiniń tóraǵasy, 2014-2015 jyldary QR Syrtqy ister mınıstrligi Syrtqy saıasatty taldaý jáne boljaý departamentiniń dırektory, Qazaqstan Respýblıkasynyń Cheh Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi, 2019-2023 jyldary QR Ázerbaıjan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetterin atqardy.

2023 jyldyń qazan aıynan bastap qazirgi qyzmetinde.

«Qurmet» ordenimen, mereıtoılyq medaldarmen marapattalǵan.

120 jyl buryn (1904-1985) qazaqtyń ulttyq arheologııa mektebiniń negizin qalaýshy, ǵalym entsıklopedıst, shyǵystanýshy, ádebıettanýshy, ónertanýshy, Qazaq SSR ǵylym akademııasynyń akademıgi Álkeı Haqanuly MARǴULAN dúnıege kelgen.

Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdanynda týǵan. Bastapqy bilimdi aýyl mektebinen alǵan. Semeı pedagogıkalyq tehnıkýmyn, Lenıngradtaǵy shyǵystaný ınstıtýtyn jáne Memlekettik materıaldyq mádenıet tarıhy akademııasynyń aspırantýrasyn bitirgen.

1921-1925 jyldary «Tań» jýrnaly men «Qazaq tili» gazetiniń redaktsııalarynda qyzmet atqarady. Osy jyldary ol Muhtar Áýezovpen, Maǵjan Jumabaevpen tanysady. 1926-1927 jyldary KSRO Ǵylym akademııasynyń akademıgi A.Fersman men professor S.Rýdenkonyń basshylyǵymen uıymdastyrylǵan Qazaqstan jáne Altaı arheologııalyq jáne etnografııalyq ekspedıtsııalarynyń jumysyna qatysady. Ekspedıtsııa kezinde Álıhan Bókeıhanovpen tyǵyz qarym-qatynas ornatyp, birlesip qyzmet isteıdi. 1928 jyldan qazaq halqyna qatysty ádebı, muraǵattyq materıaldar jınaqtaýmen shuǵyldanady. 1929 jyly Abaı shyǵarmalary týraly dıplomdyq jumys qorǵap, orys geografııa qoǵamy muraǵatyndaǵy Abaı qoljazbalary týraly naqty tarıhı derekter negizinde ǵylymı dáıekti tujyrymdar jasaıdy. 1930 jyldan Termınologııalyq komıssııanyń ǵalym hatshysy, Shyǵystaný ınstıtýtynyń oqytýshysy, Máskeýdegi materıaldyq mádenıet tarıhy ınstıtýtynyń izdenýshisi jáne ǵylymı qyzmetkeri bolady. Osy jyldary ol Shyǵys Túrkistan arheologııasy men óneri boıynsha mamandanyp, birneshe arheologııalyq ekspedıtsııalarǵa qatysady. 1939-1941 jyldary SSSR Ǵylym akademııasynyń Qazaq bólimshesi Tarıh ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri bolady. Osy jyldary onyń «Máshhúr Júsip murasyndaǵy túrki eposy», «Dekabrıster jáne Qazaqstan», «Álisher Naýaı jáne qazaq mádenıeti», «Muhammed Haıdar - tarıhshy», «Shoqan Ýálıhanov jáne Orta Azııa tarıhy», «Sývorov», «Jambyl Jabaev» atty eńbekteri jaryq kóredi. 1941 jyly SSSR Ǵylym Akademııasy qazaq bólimshesiniń tarıh bólimin basqardy. Osy qyzmette júrip «Handar jarlyǵynyń tarıhı mańyzy» degen taqyrypta qorǵaǵan kandıdattyq dıssertatsııasynda kóne qypshaq tarıhyna baılanysty qundy zertteýler jasaıdy. 1958-1976 jyldary Syrdarııa, Shý, Talas ózenderi boıynda jáne Otyrar, Saýran, Syǵanaq qalalary ornynda qazba jumystaryn júrgizip, sonyń negizinde «Kóne qazaq jeriniń qalalary men qurylys óneriniń tarıhy» atalatyn monografııasyn jarııalaıdy. Q.Aqyshev, M.Qadyrbaev, M.Orazbaevtarmen birge Ortalyq Qazaqstanda júrgizgen arheologııalyq qazba jumystarynyń qorytyndysy sanalatyn «Ortalyq Qazaqstannyń ejelgi mádenıeti» atty ǵylymı-zertteý eńbegin jazyp, kitaptyń redaktsııasyn basqarady. Ǵalym sonymen qatar qyrǵyz halqynyń «Manas» eposy týraly ǵylymı-zertteý isiniń damýyna úles qosty. Ol ózine deıingi Qazaqstandy zertteýshi orys ǵalymdarynyń qazaq dalasy tek kóshpeliler mekeni boldy degen tujyrymdarynyń shyndyqqa saı kelmeıtindigin dáleldedi. Ǵalym 40-shy jyldardyń aıaǵynda birneshe ret saıası qýdalaýǵa ushyrady, keıin de udaıy saıası baqylaýda boldy, ǵylymı ortanyń keıbir qısynsyz syndaryna ushyrady. Marǵulan tarıh, arheologııa, etnografııa, ádebıet, óner (qoldanbaly jáne sáýlet óneri) jáne metallýrgııa salasyna qatysty 300-den astam ǵylymı-zertteý jumystar, 100-den astam entsıklopedııalyq maqalalar jazdy, sonymen qatar qazaqstandyq etnograftardyń, arheologtardyń, tarıhshylardyń birneshe býynyn daıarlady. Onyń ǵylymı eńbekteriniń birqatary shet el tilderine aýdaryldy. Akademık tapqan tarıhı qundylyqtardyń 243-i búgingi tańda Reseı murajaılarynda saqtaýly. Atalmysh qundylyqtardyń kópshiligi qazaq entsıklopedııasynda atalyp ótiledi. Qazaqstandyq ǵalym birneshe márte qundylyqtardy qaıtarýǵa talaptanǵanymen sátsizdikke ushyraǵan. Tek 1989 jyly Túrkistandaǵy Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesine 1399 jyly Qarnaq qalasynda Ábdilázız Sharafýtdınuly Tebrızı quıǵan «Taıqazan» qaıtarylǵan. Qazan keńes jyldary Lenıngradqa áketilip, uzaq ýaqyt sonda bolǵan. Taıqazannyń elge oralýyna qazaqstandyq ǵalymdardyń, onyń ishinde Álkeı Marǵulannyń kóp eńbegi sińgen. 1991 jyly Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtyndaǵy arheologııalyq ortalyqtyń negizinde Marǵulan atyndaǵy Arheologııa ınstıtýty quryldy. Astana, Pavlodar, Ekibastuz, Jezqazǵan qalalary men Ońtústik Qazaqstan oblysynda, Baıanaýyl, Ekibastuz aýdandarynda birneshe kósheler, mektepter Marǵulan esimimen atalady. Pavlodar qalasynda músini ornatylǵan, sondaı-aq S.Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar pedagogıkalyq ýnıversıtetinde Marǵulan atynda stıpendııa taǵaıyndalyp, murajaı ashylǵan. 2004 jyly 100 jyldyq mereıtoıy ıÝNESKO-nyń sheshimimen dúnıejúzilik deńgeıde atalyp ótti.

«Eńbek Qyzyl Tý», «Halyqtar dostyǵy», «Lenın» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.