10 jylda 3 naýqas: Qazaqstanda alapes derti joıylyp barady
Qazaqstanda alapes aýrýynyń (Hansen aýrýy) tómendeýi baıqalady. Naýqastardyń arasynda balalar men jasóspirimder joq.
Alapespen tek egde jastaǵy turǵyndar aýyrady, bul osy ınfektsııanyń joıylyp bara jatqan oshaqtaryna tán.
Eldegi alapes aýrýynyń tómendeýi turaqty. Sońǵy jyldary alapestiń jekelegen jaǵdaılaryn tirkeý jalǵasýda,10 jyldyń ishinde barlyǵy 3 jaǵdaı, aýrýdyń qaıtalanýymen - 2 naýqas anyqtaldy. 2024 jyldyń basynda Qazaqstanda 246 naýqas jáne 222 baılanysta bolǵan adam turady.
Bizdiń elde alapes is júzinde joıyldy. Qazaqstan aýrýdyń aýyrtpalyǵy tómen elderge jatady. Búgingi tańda búkil álemde aýrýdyń profılaktıkasy máseleleri mańyzdy ról atqarady. Qaıtalama profılaktıka, alapestiń saldaryn (asqynýlaryn) emdeý, aýrýdyń qaıtalanýynyń aldyn alý basym mindet bolyp qala beredi.
Qazaqstanda alapes júz jyl buryn, 1929 jyldan bastap, KSRO Halyq Komıssarlary Keńesiniń Qaýlysymen Qazaq KSR-de leprozorııdi uıymdastyrý týraly sheshim qabyldanǵan kezden bastap emdele bastady. Búgingi tańda Qazaq respýblıkalyq leprozorııi - erekshe emdelýdi ǵana emes, óz patsıentterin ońaltýdy da júzege asyratyn erekshe úlgidegi mamandandyrylǵan emdeý mekemesi.
Leprozorıı Qyzylorda oblysynda ornalasqan jáne eki dıspanseri bar. Arnaıy emdeýden basqa, naýqastar barlyq qajetti medıtsınalyq kómekti (hırýrgııalyq, oftalmologııalyq, stomatologııalyq, terapııalyq jáne t.b.) jáne ońaltýdy alady.
«Leprozorıı alapespen aýyratyn naýqastardy oqshaýlaıtyn oryn emes. Esepte turǵan patsıentterdiń elimizdiń basqa medıtsınalyq uıymdarynda emdeý-saýyqtyrý jáne ońaltý qyzmetterin alý múmkindigi bar. Patsıentterdiń arasynda turaqty medıtsınalyq kómekke muqtaj múgedekter, úısiz, bas tartqan, týystary joq jáne belgili bir turǵylyqty jeri joq, áleýmettik baspanaǵa muqtaj naýqastar bar. Alapespen aýyratyn naýqastardy dıspanserleý retsıdıv qaýpine baılanysty ómir boıy júzege asyrylady», - deıdi Qazaq respýblıkalyq leprozorııiniń bas dárigeri Moldaǵalı Seıtalıev.
Alapesti emdeýdiń búkil tarıhynda el dárigerleri ártúrli taktıkalardy qoldandy. Bastapqyda is-sharalar negizinen patsıentterdi anyqtaýǵa jáne oqshaýlaýǵa baǵyttalǵan. Sodan keıin hımıoterapııany júrgizý mindeti birinshi orynǵa shyqty. Qazirgi ýaqytta alapestiń ózekti profılaktıkasy - múgedektiktiń aldyn alý jáne naýqastardy ońaltý.
