1 shildeden bastap elimizde qandaı ózgerister bolady?

ASTANA. KAZINFORM – 1 shildeden bastap dárihana sórelerindegi dári-dármekter tańbalana bastaıdy. Bul degenimiz ár preparattyń syrtqy qorabynda «Data Matrix» atty arnaıy kody engiziledi. Qaryzyn 90 kúnnen astam ýaqyt keshiktirgen jandarǵa tutynýshylyq nesıe men mıkrokredıt berilmeıdi. Oǵan qosa Qazaqstanda 1 shildeden bastap ınternet, avtogaz, temeki jáne dári-dármekter qymbattaıdy. 

                                         Dári-dármekter tańbalana bastaıdy

1 shildeden bastap dári-dármekter tańbalana bastaıdy. Preparattyń syrtqy qorabynda «Data Matrix» atty arnaıy kody engiziledi. Jańa qosymshanyń kómegimen kez kelgen turǵyn dári-dármektiń shyǵý tarıhymen tolyq tanysa alady.

Mysaly, Siz smartfonnyń kamerasyn qosyp, preparatta kórsetilgen kodqa ótseńiz jetkilikti. Aldyńyzdan taýar jaıly tolyq aqparat shyǵady. «Data Martıkstyń» kómegimen taýardyń qaıda, qashan shyqqany jaıly egjeı-tegjeıli oqı alasyz. 

Eń mańyzdy tusy, dáriniń memleket bekitken baǵasyn kórýge múmkindik bar. Buǵan deıin ol múmkin emes edi. Sóredegi baǵada aıyrmashylyq bar bolsa shaǵymdanýǵa ábden bolady.

Naryqta dári-dármekterge arnaıy bekitilgen baǵa qoıylǵan. Ol baǵany kóterýge kásipkerlerge zańmen tyıym salynǵan.

Joba avtorlarynyń sózinshe, jańashyldyq aıasynda dárihanalar shyǵynǵa batpaıdy. Kerisinshe, medıtsınalyq ónim daıyn kúıde jetkiziledi. Ónimdi tańbalaý kody, shıfrlanǵan aqparaty bar japsyrmany jabystyrý sekildi jumystar dári óndirýshiler men dıstrıbıýtorlardyń negizi mindeti bolyp sanalady.

Dárihanalarda arnaıy skaner men kompıýter bolý kerek. Biraq, keı aýyl-aımaqtarda mundaı qural-jabdyqtar bolmaǵan jaǵdaıda tegin «NS PHARM» qosymshasyn júktep alý qajet.

Aıta keteıik, Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimetinshe, byltyr 2023 jyldyń 10 aıynda elimizdiń aýmaǵynda ruqsat etilmegen preparattardy saqtap, satýǵa qatysty 45 ákimshilik is qozǵalǵan. Al Dúnıejúzilik Densaýlyq saqtaý uıymynyń keltirgen aqparatyna sáıkes, árbir onynshy dári-dármek damýshy elderde zańsyz saýdalanǵan. Sondyqtan da taýarlardy tańbalaý men qadaǵalaýdy engizý osy syndy zańbuzýshylyqtardy aldyn alýǵa múmkindik beredi.

Sonymen qatar, kontrafaktilik jáne zańsyz ákelingen ónimderden naryq birshama tazarady.

Sondaı-aq, salyq tóleýden qashatyn kóleńkeli bıznesti áshkereleıdi. Osy syndy jumystar áýelgi kezekte siz ben bizdiń qaýipsizdigimizdi qamtamasyz etetini sózsiz.

                                                            Temeki qymbattaıdy

Qazaqstanda temeki, sondaı-aq papıros, sıgarılla jáne qyzdyrylatyn temeki ónimderiniń eń tómengi bólshek saýda baǵasy kóteriledi. 

Qarjy mınıstrligi buıryǵynyń jobasy «Ashyq NQA» saıtynda jarııalandy. Qujat boıynsha, 20 (jıyrma) fıltrli, fıltrsiz sıgaretke, papırostarǵa, sıgarıllalarǵa jáne qyzdyrylatyn temekisi bar buıymdarǵa: 2024 jylǵy 1 shildeden bastap 2024 jylǵy 31 jeltoqsandy qosa alǵanǵa deıin 820 teńge, al 2025 jylǵy 1 qańtardan bastap 870 teńge bolady.

Zeınetaqy jarnalaryn tóleý erejeleri ózgeredi

Eńbek jáne áleýmettik qorǵaý mınıstrligi mindetti zeınetaqy jarnalaryn, mindetti kásiptik zeınetaqy jarnalaryn, jumys berýshiniń mindetti zeınetaqy jarnalaryn tóleý jónindegi qaǵıdalarǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engiziletin Úkimettiń qaýlysyn daıyndaǵan edi.

«MZJ, MKZJ, MZJ boıynsha Erejelerge túzetýler engizý 2024 jylǵy 1 shildeden bastap tizimdik tólemder júrgizýdi kózdemeıtin halyqaralyq ShJM formatynda tólem habarlamalaryn berýdi kózdeıtin ISO 20022 halyqaralyq qarjylyq qatynastar standartyna kóshýmen baılanysty», — delingen edi ashyq talqylaý úshin Ashyq NQA saıtynda ornalastyrylǵan qujatta. 

Sonymen birge agentterdiń tólem tapsyrmasyn jáne paıdasyna mindetti zeınetaqy jarnalary aýdarylatyn jeke tulǵalardyń tizimderin usyný tártibin saqtaý usynylatyny habarlanǵan edi.

Bul talap Áleýmettik Kodekstiń 38-babynyń erejelerine sáıkes keledi, oǵan sáıkes MZJ, MKZJ esepke alý úshin JZSh agentter usynatyn jeke tulǵalardyń tizimderi negizinde ashylady. Budan basqa, MKZJ aýdarý kezinde qateler anyqtalǵan jaǵdaıda MKZJ-ǵa MKZJ aýdarý, sondaı-aq MKZJ-ny BJZQ-ǵa ýaqtyly aýdarmaǵan kezde ósimpul tóleý jáne bereshekti óndirip alý tártibi men merzimderi kózdelgen.

«Mindetti kásiptik zeınetaqy jarnalaryn aýdarý kezinde qateler anyqtalǵan jaǵdaıda, mindetti kásiptik zeınetaqy jarnalary aýdarylǵan jeke tulǵalardyń, agentterdiń, Memlekettik korporatsııanyń, banktiń jáne BJZQ-nyń is-áreketteri, sondaı-aq mindetti kásiptik zeınetaqy jarnalaryn BJZQ-ǵa ýaqtyly aýdarmaǵan kezde ósimpul tóleý jáne bereshekti óndirip alý osy taraýdyń 1-paragrafynda kózdelgen tártippen jáne merzimderde júrgiziledi.», — delingen jańa tarmaqta.

MZJ erejelerinde «azamattyq-quqyqtyq sıpattaǵy sharttar boıynsha tabys alatyn jeke tulǵalar úshin MZJ tóleý jónindegi agent» sııaqty uǵymdy alyp tastaý kózdelgen, óıtkeni áleýmettik kodekske sáıkes MJÁ sharttary boıynsha alynǵan kiristerden jumys berýshiniń mindetti zeınetaqy jarnalaryn tóleý kózdelmegen.

Sondaı-aq MZJ esepteý jáne tóleý obektisi bolyp tabylmaıtyn tólemder men kirister túrleriniń tizbesi naqtylandy.

Qaýly 2024 jylǵy 1 shildeden bastap qoldanysqa engiziletini habarlandy. 

90 kúnnen asqan bereshegi barlarǵa kepilsiz tutynýshylyq nesıe berýge tyıym salynady

Endi qaryzyn 90 kúnnen astam ýaqyt keshiktirgen jandarǵa tutynýshylyq nesıe men mıkrokredıt berilmeıdi. Mundaı shekteý jaqynda qabyldanǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine kredıt berý kezinde táýekelderdi barynsha azaıtý, qaryz alýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý, qarjy naryǵyn retteýdi jáne atqarýshylyq is júrgizýdi jetildirý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zań aıasynda qamtylyp otyr. 

Alaıda qaryzdy qaıta qarjylandyrýǵa bul tyıym júrmeıdi.

Al 20 tamyzdan bastap adam bankter men mıkroqarjy uıymdaryna barlyq qoldanystaǵy (ótelmegen) tutynýshylyq nesıesiniń tólemin 90 kún merziminde keshiktirse, syıaqy alýǵa tyıym salynady. Sonymen qatar 1 qyrkúıekten bastap jeke tulǵalarǵa jubaıynyń kelisiminsiz nesıe berýge tyıym salý týraly sheshim kúshine enedi.

Ótelmegen nesıelerdi kollektorlarǵa berýge eki jyldyq moratorıı engiziledi

1 shildeden bastap óndirip alýshylarǵa nesıe berýge eki jyldyq moratorıı engiziledi. Bul kezeńde kredıtorlar merzimi ótken nesıelerdi óndirip alýshylarǵa bere almaıdy. Nesıeleri ınkassatorlarǵa bekitilgen qaryz alýshylardy qoldaý úshin 2024 jyldyń qazan aıynan bastap ınkassatorlardyń bereshekti óteý rásimderin júrgizý mindettemesi engiziledi.

Zańnyń negizgi maqsaty - azamattardyń shamadan tys kredıt alý táýekelderin azaıtý jáne olardyń problemalyq bereshegin retteý jóninde sharalar qabyldaý, sondaı-aq tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý.

Sonymen qatar qaryzy kollektorlarǵa berilgen qaryz alýshylardy qoldaý úshin kollektorlarǵa jeke tulǵalardyń satyp alynǵan kredıtteri boıynsha bereshekti retteý rásimderin júrgizý mindeti engiziledi. Azamattardyń jańadan basqaǵa berilgen kredıtteri boıynsha moratorıı aıaqtalǵannan keıin kollektorlar azamattardyń borysh júktemesin azaıtý úshin eseptelgen jáne tólenbegen syıaqyny esepten shyǵarýǵa mindetti bolady.