1 qyrkúıek. Jylnama
Kazinform oqyrman nazaryna 1 qyrkúıekke arnalǵan ataýly kúnder men este qalar oqıǵalar kúntizbesin usynady.
ATAÝLY KÚNDER
Bilim kúni
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 1998 jylǵy 20 qańtardaǵy Jarlyǵyna sáıkes atap ótiledi. Qyrkúıektiń birinshi kúni elimizdiń barlyq orta bilim berý uıymdarynda bilim kúnine arnalǵan saltanatty jıyn ótedi. Óńirlik bilim basqarmalary jańa 2022-2023 oqý jylyn jarııalaıtyn is-sharanyń joǵary ıdeıalyq-qundylyq mazmunyn qamtamasyz etý maqsatynda qajetti is-qımyldardy úılestiredi. Osy jyldyń alǵashqy synyp saǵattary da Bilim kúni ótetin bolady.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1928 jyly Almatyda Qazaq memlekettik ýnıversıteti ashyldy. 1930 jyly ýnıversıtet Qazaq memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýty bolyp qaıta quryldy. 5 jyldan soń oǵan qazaqtyń uly aqyny Abaıdyń esimi berildi. 1992 jyly ýnıversıtet mártebesin alyp, Abaı atyndaǵy Almaty memlekettik ýnıversıteti dep atala bastady.
1950 jyly Muhtar Áýezov bastama jasap, Qazaq memlekettik ýnıversıtetinde «Abaıtaný» pánin engizdi. Muhtar Omarhanuly Áýezov (1897-1961) - qazaq ádebıetiniń klassıgi, jazýshy, qoǵam qaıratkeri, fılologııa ǵylymynyń doktory, professor, Qazaq KSR ǴA-nyń akademıgi, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri. Shyǵys Qazaqstan oblysy Abaı aýdanynda týǵan. Jazýshy óziniń shyǵarmashylyq jolynda talaı janrǵa, taqyrypqa iz salyp, qyrýar, ocherk, áńgime, pesalar jazǵan, tamasha aýdarmalar jasaǵan, ádebı synǵa, ádebıet tarıhyn zertteý jumysyna belsene at salysyp, kóptegen maǵynaly maqalalar jarııalaǵan, baıandamalar jasaǵan, oqýlyqtar quraǵan, joǵary oqý oryndarynda dáris berip, teorııalyq bilimin jetildirip otyrǵan.
2000 jyly túrki halyqtarynyń Almaty mádenıet qory qurylyp, onyń demeýshiligimen «Túrik dúnıesi» gazetiniń birinshi sany jaryqqa shyqty.
2001 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Egıpet Arab Respýblıkasy arasyndaǵy ekijaqty kelisim negizinde Nur-Múbárák Egıpet Islam ýnıversıteti quryldy. Ýnıversıtette ıslam teologtary, ımamdar, arab tili mamandary, aýdarmashylar men eltanýshylar daıyndalady.
2006 jyly Astanada Beıbitshilik jáne kelisim saraıynyń ashylý saltanaty ótti. Joba avtory - tanymal brıtandyq sáýletshi Norman Foster. Ǵımarat bıiktigi 62 metr, onda 1,5 myń adam syıatyn opera teatry, úsh qabatty murajaı, kórme jáne kontsert zaldary, dinı konfessııalardyń keńseleri ornalasqan. Atalmysh nysandy túriktiń «Sembol Inshaat» kompanııasy salǵan.
2010 jyly Londonnyń qaq ortasyndaǵy Christie's aýktsıon úıiniń basty kórme zaldarynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Á. Qasteev atyndaǵy Memlekettik óner mýzeıinen jáne jeke kollektsııalardan jınalǵan eksponattary qoıylyp, HH ǵasyrdaǵy qazaq jáne orys halyqtarynyń óner kórmesi uıymdastyryldy. Kórmeniń ashylýy Batys Eýropada biregeı oqıǵa boldy. Ol – álemde balamasy joq naǵyz shedevrlerdiń aýqymdy ekspozıtsııasy edi.
2011 jyly Astanadaǵy № 66 mektep-lıtseıde «Jas Ulan» biryńǵaı balalar men jasóspirim uıymy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń qataryna alǵashqy múshelerdi qabyldaý rásimi ótti. Uıymnyń maqsaty – ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtarǵa sáıkes rýhanı dúnıesi keń tulǵany qalyptastyrý, balalar men jasóspirimderdi qazaqstandyq patrıotızm rýhynda tárbıeleý.
2011 jyly Jańaózen qalasyndaǵy Burǵylaýshylar alleıasynda Qazaqstanda alǵash ret munaı-gaz jumysshylaryna arnalǵan eskertkish ashyldy.
2011 jyly «Qazaqstan» ulttyq telearnasy tolyǵymen qazaq tilinde habar taratýǵa ótti.
2014 jyly Shymkentte tanymal boksshy, Olımpıada chempıony Bekzat Sattarhanovty eske alýǵa arnalǵan shara ótti. B.Sattarhanov atyndaǵy sportta daryndy balalarǵa arnalǵan oblystyq mektep-ınternatynyń aldyna boksshynyń eskertkishi qoıyldy.
2014 jyly Astanada óńirdegi eń úlken Qazaq ulttyq horeografııa akademııasynyń qurylysy bastaldy. Ol EKSPO-2017 qalashyǵyna qarama-qarsy ornalasqan. Akademııa tórt korpýstan: oqý, balet, teatr jáne turǵyn ǵımarattarynan quralǵan. Olardy jyly jaıaýjol galereıalary biriktirip turady. Oqý korpýsynyń ǵımaratynda jalpy bilim beretin mektep, kolledj jáne ınstıtýt ornalasqan.
2016 jyly Almatyda júzýden Qazaqstannan shyqqan alǵashqy Olımpıada chempıony Dmıtrıı Balandın atyndaǵy jańa 25 metrlik basseınniń ashylýy ótti.
2017 jyly Almaty oblysynyń Qarasaı aýdanynda «Batyr babalar» eskertkish kesheni ashyldy. Joba «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasynyń aıasynda iske asyryldy.
2020 jyly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna «Jańa jaǵdaıdaǵy Qazaqstan: is-qımyl kezeńi» atty Joldaýyn jarııalady. Q.Toqaevtyń ekinshi Joldaýy el damýynyń negizgi maqsattary, ekonomıkalyq jáne áleýmettik máselelerge arnalǵan.
2021 jyly Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev «Halyq birligi jáne júıeli reformalar – el órkendeýiniń berik negizi» atty Joldaýyn jarııalady. Joldaý elimizdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damý baǵyttaryn aıqyndady.
2021 jyly Maskat qalasynda (Oman) «Halyqaralyq qoǵamdastyq tanyǵan Qazaqstan» atty fotokórme ashyldy. Onda elimizdiń ǵylymı-tehnıkalyq jetistikteri, sondaı-aq Semeı ıadrolyq polıgonyndaǵy synaqtardyń tarıhy týraly foto-jáne beınematerıaldar usynyldy.
2023 jyly elimizde jańa oqý jylynyń bastalýyna arnalǵan saltanatty jıyndar ótti. Dástúr boıynsha Bilim kúni Almaty mektepterinde merekelik sharalar ótti. Almaty qalasy Bilim basqarmasynyń málimetinshe, 2023 jyly memlekettik mektepterge 30 850 bala qabyldanǵan. Oqytý tilderi birdeı bólindi: 16,4 myń oqýshy qazaq tilinde, 14,4 myń oqýshy orys tilinde oqytýdy tańdady.
2023 jyly Qasym-Jomart Toqaev Parlament palatalarynyń birlesken otyrysynda «Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵyty» atty halyqqa Joldaýyn jasady. Taý-ken ónerkásibin qoldaý maqsatynda sheteldik jáne otandyq ınvestorlar jumysynyń alǵashqy úsh jylynda salyqtar men basqa da mindetti tólemderden bosatylady. Qazaqstanda atom elektr stansasyn salý máselesine kelsek, stansanyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesin uzaq jyldar boıy talqylap, máseleni jalpyhalyqtyq referendýmǵa shyǵarý týraly saıası sheshim qabyldandy. Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń quramynda Sý sharýashylyǵy jáne ırrıgatsııa mınıstrligi men Kólik mınıstrligi paıda bolady.
