1 aqpan. Týǵan kún ıeleri

NUR-SULTAN. QazAqparat – Búgin, 1 aqpan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

88 jyl buryn (1934-2006) Qazaqstannnyń halyq jazýshysy, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Sáken Nurmaquly JÚNІSOV dúnıege keldi.

Kókshetaý oblysy, Qyzyltaý aýdany, Kishkenekól aýylynda týǵan. Qazaqstannyń Halyq jazýshysy (1996). Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen (1957). 1957-1959 jyldary «Pıoner» (qazirgi «Aq jelken») jýrnalynda jáne 1960-1964 jyldary Qazaq memlekettik drama teatrynda ádebıet bóliminiń meńgerýshisi, 1988 jyldan 1991 jylǵa deıin KSRO Ádebı qory Qazaq bólimshesiniń dırektory, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń hatshysy bolǵan. Balalarǵa arnalǵan alǵashqy kitapshasy («Sonarda») 1959 jyly shyqty. Budan soń jas jetkinshekter úshin «Ájem men emshi jáne dáriger» (1961), «Kimniń mekeni jaqsy» (1962), «Saqaý báteńke» (1983), t.b. kitaptary jaryq kórdi. «Óshpeıtin izder» povesin (1968), «Japandaǵy jalǵyz úı» romanyn jazdy (1965; orys tilinde - 1968). «Aqan seri» dılogııasy jaryq kórdi. (1kit., 1971; 2kit., 1977; orys tilinde - M., 1979). «Alǵashqy vagon» (1982), «Zamanaı men Amanaı» (1987) povesterin jazdy. Jazýshynyń «Ajar men ajal» (1967), «Tutqyndar» (1970), «Qyzym, saǵan aıtam» (1972), «Jaraly gúlder» (1973), «Qos anar» (1974), «Ár úıdiń erkesi» (1975), «Qysylǵannan qyz boldyq» (1976), «Krossvord nemese mashanadaǵy maskarad» (1981), t.b. pesalary respýblıka teatrlarynda qoıyldy. «Óliara» pesasyna Qazaq KSR Memlekettik syılyǵy berildi (1986). 2000 jyly «Sáken seri el jaıynda, el Sáken seri jaıynda» kitaby jaryq kórdi. Kóptegen shyǵarmalary shetel tilderine aýdarylǵan. L.N.Tolstoıdyń, S.Tsveıgtiń birqatar áńgimelerin, O.T.Gonchardyń «Perekop», «Kók adyr» romandaryn, t.b qazaq tiline aýdarǵan.

74 jyl buryn (1948) ánshi-kompozıtor, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Altynbek Qorazbaıuly QORAZBAEV dúnıege keldi.

Jambyl oblysy, Merki aýdanyndaǵy Qyzylsaı aýylynda týǵan.

1973 jyldan Jambyl oblystyq «Alataý» estradalyq ansambliniń kórkemdik jetekshisi, sonan soń oblystyq fılarmonııa dırektory bolyp istedi. Halyq súıip tyńdaıtyn «Qara kempir», «Qara shal», «Shashbaýlym», «Syrǵalym», «Aıaýly Tarazym», «Kenen ata», «Saǵyndym Kenen atamdy» jáne t.b. ánderdiń avtory.

Mádenıet salasyndaǵy joǵary jetistikteri úshin A. Qorazbaevqa Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty, «Qazaq KSR-nyń Eńbek sińirgen artısi», 1993 jyly «Qazaqstan halyq ártisi», 1994 jyly «Qyrǵyzstan Respýblıkasynyń halyq artısi» qurmetti ataqtary berildi. 2004 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, 2010 jyly «Parasat ordeni», 2016 jyly Elbasynyń qolynan ІІІ dárejeli «Barys ordenin» aldy.

64 jyl buryn (1958) «Qazaqstandaǵy tatar jáne bashqurt kongresi» Respýblıkalyq qoǵamdyq uıymy basqarmasynyń tóraǵasy, Qazaqstan halqy Assambleıasy keńesiniń múshesi, Búkilálemdik tatarlar kongresiUlttyq Keńesi (Mıllı Shýra) tóraǵasynyń orynbasary, Qazaqstan, Reseı, Tatarstan, Ázerbaıjan Jazýshylar odaǵynyń múshesi Taýfık Akramovıch KARIMOV dúnıege keldi.

Burynǵy Gýrev (qazirgi Atyraý) qalasynda týǵan. Gýrev qalasyndaǵy pedagogıkalyq ınstıtýtyn (1979), Almaty qalasyndaǵy Saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtyn (1991), Atyraýdaǵy Munaı jáne gaz ınstıtýtyn (1995) támamdady. Tarıh jáne qoǵamtaný pánderiniń muǵalimi, áleýmettik-saıası erejeler oqytýshysy, ınjener-geolog mamandyqtaryn ıgergen. Ár jyldary Atyraý qalasyndaǵy №213 Kásiptik tehnıkalyq ýchılışede oqytýshy (1979), Halyqaralyq jastar týrızmi bıýrosynda referent, nusqaýshy, bólim meńgerýshisi, tóraǵa, Gýrev qalalyq komıtetinde nusqaýshy, bólim meńgerýshisi, Memlekettik ishki ekonomıkalyq kompanııasynda ekspert, Atyraý oblystyq ákimi apparatynyń jetekshisi, «Qazaqstankaspııshelf» AQ vıtse-prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń bas ınspektory bolyp qyzmetter atqarǵan. Qazir Aqtaý qalasynda «Kaspıı» Ulttyq Kompanııasy AQ basqarmasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary. «Nur Otan» partııasy Saıası Keńesiniń múshesi. H.Dosmuhamedov atyndaǵy ýnıversıtettiń Qurmetti professory. Qazaqstan halqy Assambleıasynyń múshesi, «Qazaqstandaǵy tatar, bashqurt mádenı ortalyǵy qaýymdastyǵynyń» prezıdenti. AQSh-tyń Týsson qalasynyń Qurmetti azamaty.

63 jyl buryn (1959) QR Ulttyq akademııalyq kitaphanasynyń Bas dırektory Úmithan Dáýrenbekqyzy MUŃALBAEVA dúnıege kelgen.

Almaty oblysynda týǵan. Esik pedagogıkalyq ýchılışesin (1979), Qyrǵyz memlekettik ýnıversıtetiniń zań fakýltetin (1998) bitirgen. Eńbek joly: Almaty qalasyndaǵy №83 balabaqshanyń tárbıeshisi (1979-1981); Almaty qalasyndaǵy №114 balabaqshanyń tárbıeshisi (1981-1983); Abaı atyndaǵy QazUPÝ defektologııa fakýltetiniń logoped-defektology, Almatydaǵy №77 mekteptiń pıoner jetekshisi (1983-1988), bastaýysh synyptar oqytýshysy (1988-1989), dırektordyń tárbıelik jumystar jónindegi orynbasary (1989-1992); Kadrlar biliktiligin arttyrý jáne qaıta daıarlaý ınstıtýtynda tarıh jáne geografııa sektorynyń ádiskeri, tarıh, defektologııa jáne psıhologııa sektorynyń meńgerýshisi (1992-1993); Almaty oblystyq ákimshiliginiń tilderdi damytý oblystyq basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, Almaty oblystyq ákimdiginiń tilderdi damytý bóliminiń bastyǵy (1993-1996); Qazaqstan halqy Assambleıasy Almaty oblystyq hatshylyǵynyń bas mamany (1996-1998); Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet, aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstrliginiń Qazaqstan halqy Assambleıasymen jumys jónindegi jetekshi mamany, bas mamany (1998-2001); Astana qalasy ákimdiginiń «Atameken» Qazaqstan kartasy» etnomemorıaldyq kesheni» MKQK dırektory (2001-2014). QR Ulttyq akademııalyq kitaphanasynyń Bas dırektory, Astana q. (2014-2019).

Qazirgi laýazymyn 2019 jyldyń mamyr aıynan beri atqaryp keledi.

«Eren eńbegi úshin» (2005), «Astanaǵa 10 jyl»; «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» (2011), «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 20 jyl» (2015), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» medaldarymen marapattalǵan.

62 jyl buryn (1960) «Ekomed» medıtsına ortalyǵynyń negizin qalaýshy jáne jetekshisi Saltanat Berdenqyzy BAIQOShQAROVA dúnıege keldi.

Jambyl oblysynda týǵan. 1983 jyly Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń bıologııa fakýltetin bitirgen. Medıtsınadaǵy eńbek jolyn 1988 jyly Almaty qalalyq keńeshanasynda dáriger-laborant bolyp bastaǵan. Erler bedeýligin anyqtaýmen aınalysyp, kúıeýiniń nemese donordyń sháýhetimen jatyrishilik ınsemınatsııa jasaý jáne atalyq uryq krıokonservatsııasy ádisterin engizgen. 1995 jyly bedeýlikti emdeıtin «Ekomed» ortalyǵyn uıymdastyryp, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azııada alǵashqy bolyp deneden tys uryqtandyrý (DTU) ádisin engizdi. Nátıjesinde 1996 jyly 31 shildede osy laboratorııada Qazaqstandaǵy alǵashqy «qutydaǵy bala» dúnıege keldi. Qazaqstandaǵy alǵashqy laboratorııa retinde «Ekomed» emhanasy 1995 jyly Frantsııadaǵy Dúnıejúzilik DTU regıstrine tirkelgen.

Ulttyq medıtsına qaýymdastyǵynyń «Altyn Dáriger» ataǵynyń ıesi. «Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý isiniń úzdigine» atty qurmet belgisimen marapattalǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń «Densaýlyq caqtaý isine qosqan úlesi úshin» medalimen, «Qurmet» ordenimen marapattalǵan.

49 jyl buryn (1973) QR Parlamenti Májilisi VIІ shaqyrylymynyń depýtaty, Qarjy jáne bıýdjet komıtetiniń múshesi Sergeı Anatolevıch SIMONOV dúnıege keldi.

Aqtóbe qalasynda týǵan. Bilimi joǵary, Orynbor memlekettik ýnıversıtetin «menedjment» mamandyǵy boıynsha tamamdaǵan, «tehnık-mehanık» mamandyǵy boıynsha Aqtóbe qurylys tehnıkýmyn bitirgen.

1991-1993 jyldary Lenınsk, Aral qalalarynyń jáne Aqtóbe oblysy áskerı bólimderinde áskerı boryshyn atqarǵan. Eńbek jolyn 1994 jyly «Aktıýbstroı» jobalaý-qurylys fırmasy» AQ avtokásipornynyń avtoslesari bolyp bastaǵan. 1995-1997 jyldary - «Aktıýbstroı» jobalaý-qurylys fırmasy» AQ TBB-70 zaýyty transporttyq ýchaskesiniń mehanıgi. 1997-1999 jyldary - Aqtóbe qalasy ákiminiń kómekshisi, Aqtóbe qalasy ákimi apparatynyń qurylys jáne kommýnaldyq sharýashylyq bóliminiń meńgerýshisi. 1999-2002 jyldary - Aqtóbe qalasy ákimi apparatynyń jetekshisi. 2003-2004 jyldary - «Interstıl» JShS materıaldyq-tehnıkalyq jabdyqtaý bóliminiń bastyǵy. 2004-2006 jyldary - Aqtóbe qalasy ákimi apparatynyń jetekshisi. 2006-2016 jyldary - «Stroıdetal» JShS dırektorynyń orynbasary, atqarýshy dırektory. 2016 jylǵy 24 naýryzdan - Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty, «Nur Otan» partııasynyń partııalyq tizimi boıynsha saılanǵan.

Qazirgi qyzmetinde – 2021 jyldyń qańtar aıynan beri.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» (2011 j.), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 20 jyl» (2015 j.) merekelik medaldarymen marapattalǵan.