Jýrnalısterdi belgili bir salaǵa mamandandyryp daıarlaýmen joǵary oqý oryndary aınalyssa quba-qup - Nurjan Muhamedjanova

ASTANA. QazAqparat - Alpys jylǵa taıaý tarıhy bar, tolyqtaı qazaq tilinde habar taratatyn elimizdegi birden-bir iri medıaqurylym - «Qazaqstan» Ulttyq telearnasy túrli jastaǵy kórermenderge arnalǵan jańalyqtarymen, qoǵamdyq-saıası, ekonomıkalyq habarlarymen, tartymdy tok-shoý, oıyn-saýyq jáne tanymdyq baǵdarlamalarymen, sondaı-aq, memlekettik tildi damytýǵa negizdelgen tyń jobalarymen tanymal. «Qazaqstan» RTRK» AQ basqarma tóraıymy Nurjan Muhamedjanovanyń «Egemen Qazaqstan» gazetine bergen suhbatynda otandyq televızııanyń aqparat keńistigindegi róli, ótkeni men búgingi tynys-tirshiligi týraly keńinen baıandalady.

- Nurjan Jalaýqyzy, ózińizge laýazymdy qyzmet tapsyrylǵanda júreksingen joqsyz ba? Úsh birdeı telearna men tórt radıonyń basyn biriktiretin úlken korporatsııanyń aqparat keńistiginde aıtarlyqtaı jetistikterge kenelýiniń, kópshilik qoldaýǵa ıe bolýynyń basty syry nede dep oılaısyz?

- Otyz jyldan beri osy salamen bite qaınasyp kele jatyrmyn, shúkir, jınaqtaǵan tájirıbem de jetkilikti, degenmen, basshyǵa júkteler talap múlde bólek. Sol sebepti, áý basta sál júreksinip, qobaljyǵanym ras. Onyń ústine, Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń ózi osy salanyń tizginin maǵan senip tapsyrǵan soń, úreıdiń ornyn úmit jeńdi. Al jetistiktiń syryna kelsek, barlyǵy biliktilikke, kásibı tájirıbege, eńbekqorlyqqa kelip tireledi. Osy qasıetter boıynan tabylǵan adamnyń aspaıtyn asýy, baspaıtyn taýy joq.

- Sizdi kezinde beldi jýrnaldardyń biri respýblıkamyzdaǵy yqpaldy áıelder qataryna jatqyzǵany esimizde...

- Ómirde barlyq nárse salystyrmaly. «Yqpaldy áıel» degen túsinik meniń qazirgi laýazymyma qatysty aıtylsa kerek. Ár adam jaýapty qadamǵa, mańyzdy iske aldymen óz múmkindigine senip, osyǵan óziniń bilimin, parasatyn laıyq sanaǵan jaǵdaıda ǵana baratyny anyq. Basqasha bolýy múmkin emes.

- Adamnyń janyna qashanda óziniń eń qymbat kezeńderi ystyq. Sondaı sátterińiz kóp pe?

- Mysaly, Qazaq radıosynda jalyndaǵan jastyq jyldarym ótti. Onda 14 jylǵa jýyq qyzmet etippin. Maǵan sondaǵy ómir mektebi kóp nárse úıretti, jýrnalıstıkanyń qyr-syryna qanyqtym, zor tájirıbe jınaqtadym degendeı. Al Prezıdenttiń baspasóz qyzmetinde elimizdegi buqaralyq aqparat quraldary men bıliktiń arasyndaǵy kásibı baılanystyń qalyptasýyna úles qosqanymdy maqtanysh tutamyn. Bylaısha aıtqanda, ol kezeń memlekettik emes tele-radıolardyń jańadan qalyptasyp jatqan kezi bolatyn. Halyq pen bılik arasynda dánekershi, kópir retindegi atsalysqan ol isterimiz ben eldegi oń jetistikterdi dúnıejúzine tanytý úshin tókken terimizdiń jóni óz aldyna bólek. Halyqaralyq «Internıýs» uıymynyń Qazaqstandaǵy Ókildigi dırektorynyń orynbasary, keıin Atqarýshy dırektory retinde de elimizde otandyq BAQ-tyń halyqaralyq deńgeıde qalyptasýyna biraz eńbek ettim. Ózgeniń úlgisin úırene júrip, ózimiz de biraz oıdy alǵa ozdyra aldyq. Munda ájeptáýir 9 jylym ótti. Osy aralyqta tek qazaqstandyq jýrnalıstıkadan ǵana emes, sheteldik, ıaǵnı halyqaralyq jýrnalıstıkadan da kókirekke túıgenderimiz az emes. Tájirıbelik issaparlarda sheteldik áriptesterimizdiń jumys isteý mashyǵyn zerdege toqydyq. Shvetsııa, AQSh, Reseı, Túrkııa sııaqty birtalaı elderdiń telearnalaryndaǵy ozyq úlgilermen tanystyq. Olardyń menedjmenttik-marketıngtik baǵyttaǵy jetistikterinen úırenerimiz áli de bar. Qazaqtildi jýrnalısterge arnap eń alǵash oqý trenıngterin uıymdastyrýdy qolǵa alǵan biz bolatynbyz. Dıktorlardyń baǵdarlama júrgizý stılin, ımıdjin, bet-beınesin, ónerin, odan qala berdi, daýystarynyń yrǵaǵyna deıin qalyptastyrýǵa meılinshe atsalystyq. Sol kezde atqarǵan taǵy bir úlken jumysymyz - Qazaq televızııasynyń «Jańalyqtar» qyzmetiniń bet-beınesin qalyptastyrǵanymyz.

- Ulttyq arnanyń memlekettik saıasatty nasıhattaýdaǵy, qoǵamdaǵy ótkir máselelerdi kóterýdegi ashyqtyǵyn ózińiz qalaı baǵalar edińiz?

- Qoǵamnan tys eshkim ómir súre almaıdy. Aqparat quraldary meıli ol kommertsııalyq sıpattaǵy, meıli memlekettik menshikte bolsyn, qoǵamnyń aınasy bolyp sanalady jáne solaı bolyp qala beredi. Olardyń basty mindeti - eldiń damýyna jol ashatyn ózgerister, qadamdar men sheshimder jaıynda halyqqa udaıy habar jetkizý, nasıhattaý. Bul rette kóziqaraqty kórermenge Ulttyq arnanyń tek jaqsy jańalyqtarmen, ıgilikti sharalarmen ǵana shektelip qalmaıtyny málim. Biz, máselen, Elbasynyń júrgizip otyrǵan saıasatyn júzege asyrýda qabyldanǵan úkimettik baǵdarlamalardy oryndaý barysynda týyndap jatqan qıyndyqtardy, ketip jatqan kemshilikterdi aıqyndap, kórsetý baǵytyna erekshe nazar aýdaramyz. Mysaly, Memleket basshysynyń «Nurly Jol - bolashaqqa bastar jol» atty Joldaýynda, «100 qadam» Ult josparynda kórinis tapqan el ekonomıkasyn órkendetýdiń negizgi baǵyttaryn túsindirýde jáne aqparattyq turǵyda qoldaýda shyǵarmashylyq jumystarymyzdy shırata tústik. Oǵan televızııanyń barlyq múmkindikteri paıdalanylyp jatyr. «Qazaqstan» telearnasyn eldegi túrli qubylystardy, oqıǵalardy obektıvti jetkizetin qoǵamdyq televızııa deńgeıine kóterildi dep aıtýǵa tolyq quqym bar. Degenmen, álemde qoǵamdyq televızııaǵa júkteletin ári ony qurýǵa qatysty arnaıy sharttar bar ekenin umytpaý kerek.

- «Qazaqstan» tele-radıokorporatsııasynyń búgingi tańdaǵy jetistikterin bilgimiz keledi.

- «Qazaqstan» qazaq televızııasy men radıosynyń qara shańyraǵy bolyp sanalady. Munda Kamal Smaıylov, Sherhan Murtaza, Saǵat Áshimbaev syndy belgili qalamgerler ádemi dástúrler qalyptastyrdy. «Qazaqstan» telearnasy Elbasynyń tapsyrmasymen, halyqtyń qoldaýymen 2011 jyly tolyqtaı memlekettik tilde habar taratýǵa kóshirildi. Osy bir tarıhı ári asa jaýapty kezeńde maǵan ujymdy basqarý mártebesi buıyrdy. Búginde «Taza qazaq tilindegi baǵdarlamalardy jurt kórmeıdi» degen burynǵy eski túsinik teriske aınaldy. Reıtıng boıynsha sońǵy úsh jyldan astam ýaqytta aldyńǵy oryndamyz. Negizinen, bul shyǵarmashylyq ujymnyń ortaq jeńisi ekeni daýsyz. Osy aralyqta kórermen sany eki ese kóbeıdi. Budan basqa, telearna habar taratýdyń jalpy kóleminen 87%-dy quraıtyn óz jobalarynyń óndirisi boıynsha aldyńǵy qatarǵa shyqty.

- Ulttyq arna qandaı tyń jobalar ázirleýde?

- Bir kún kesh qalǵan adam aldaǵy barlyq tabysynan qaǵylady. Al televızııa saǵat tilimen birge toqtaýsyz aınalyp turǵan shıyrshyq sııaqty. Jospar men maqsat-baǵdar kóp, olar aldaǵy ýaqyttyń enshisinde. Qazir Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy, Assambleıa men Konstıtýtsııanyń 20 jyldyq merekelerine daıyndyq qyzýda. Tańdaýly jobalardan «Senbilik kezdesý» bar. Ol elge tanymal tulǵalardyń jeke taǵdyryna qatysty qaltarys­bultarystardy, shyqqan bıigi men quldılaǵan tustaryn búkpesiz jaıýǵa jeteleıtin tele­joba. Baǵdarlama qonaqtary - Asanáli Áshimov, Jaqsylyq Úshkempirov, Bıbigúl Tólegenova, Baqytjan Ertaev, Álimǵazy Raıymbekov, Roza Rymbaeva, Arman Dáýletıarov syndy tanymal jandar. Balapandarǵa bazarlyq retinde «Balamen betpe-bet» baǵdarlamasyn usyndyq. Kórermenderdiń kózaıymyna aınalǵan telehıkaıalar legi ári qaraı jalǵasyn tabady. Tarıhı dramalar men shytyrman oqıǵalarǵa toly otandyq teleónimderdi molynan usynbaqpyz. Sol sııaqty «Qara shańyraq» telehıkaıasynda otbasy qundylyǵyn, kásipkerlikti damytý, qalalar men óńirlerdi órkendetý sekildi el saıasatyndaǵy basymdyq berilgen máseleler baıandalsa, «Syrǵalymda» - aýyl qyzynyń tabandylyǵy, bilimge qushtarlyǵy, «Jedel járdemde» - otandyq medıtsınanyń jetistikteri, «Ustazda» muǵalim qyzmetiniń san túrli qyry kıno tilimen sóıledi. «Bapker», «Ápke» sekildi otandyq kórkem telehıkaıalardyń da aıtar oıy az emes. «Qazyna» atty shytyrman oqıǵa janrynda túsirilgen tuńǵysh telehıkaıa da kórermenniń yqylasyna bólendi. Bular - qazaq efırlerin jaýlap alǵan túrik, koreı telehıkaıalaryn yǵystyryp, keleshekte tól týyndynyń týyn kóterýge jasalǵan qadamdar.

- Telehıkaıalarda kóbine otbasylyq qundylyqtardy alǵa ozdyrý basym túsip jatady. Onyń sebebi nede?

- Otbasy - qazaq qoǵamynyń dińgegi, jetistikte­rimiz­diń negizgi arqaýy. Jubaılyq ómirdiń jaýapkershiligi men balalarǵa, aǵa býynǵa udaıy qamqorlyq kórsetýdiń mańyzdylyǵyn jas­tar sanasyna sińirý maqsatynda el Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń sheshimimen «Otbasy kúni» belgilenip, ótken jyly tuńǵysh ret «Mereıli otbasy» ulttyq baıqaýy ótkizilgen bolatyn. Bıyl sol dástúr jalǵasyn tabýda. Halqymyzda «Jetim kórseń - jebeı júr» degen sóz bar. Ata dinimiz - ıslamda da jetim-jesirge, ǵarip jandarǵa járdem etý úlken saýapty is sanalǵan. Osy turǵyda ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan jetim balalardyń quqyqtaryn qorǵaý, olardyń aldaǵy taǵdyryna arnalǵan jańa televızııalyq joba - balalar úıi tárbıelenýshileriniń ómiri týraly syr shertetin 66 serııaly telehıkaıa túsirý qolǵa alynbaq. Biz osy arqyly qoǵamǵa oı salyp, balalar úıleri sanynyń azaıýyna, jetim balalardyń otbasynda tárbıe alýyna qoldan kelgen kómegimizdi aıamaımyz. Saıyp kelgende, osy jáne basqa da taqyryptar «Qazaqstan» respýblıkalyq tele-radıokorporatsııasynyń tapsyrysy boıynsha «Kórkem fılm» kınokompanııasy «Armandar oryndalady» degen atpen túsiretin jańa qazaqstandyq hıkaıaǵa arqaý bolmaq. Telenovellany túsirýshi - qazaqstandyq rejısser jáne stsenarııshi Rashıd Súleımenov. Onyń basty jáne qosymsha rólderin somdaýǵa arnaıy kas­tıng jarııalandy. Bir ereksheligi, oǵan balalar úıiniń tárbıelenýshileri qatysyp, telehıkaıadaǵy basty jáne epızodtaǵy rólderdiń birin somdaýǵa múmkindik aldy. «Syrǵalym» telehıkaıasy da «Qazaqstan» respýblıkalyq tele-radıokorporatsııasynyń tapsyrysy boıynsha túsirildi. Ol ákesiniń eski dosynyń qyzyn óz otbasylaryna qabyldaǵan zamanaýı qazaq otbasynyń ómiri týraly syr shertedi. Qoıýshy-rejısseri, stsenarıı avtory - Rashıd Súleımenov. Túsirý alańynda leksıkanyń durystyǵyn tekseretin eki redaktor qatar jumys istedi, sebebi, keıipkerler qazaq tilinde durys sóıleýi tıis. Bul rette kóptegen til mamandary, qoǵam qaıratkerleri telehıkaıadaǵy qazaq tiliniń joǵary deńgeıin atap ótti. Sáýir-mamyr aılarynda jastardyń romantıkalyq komedııa janrynda túsirilgen jańa, 32-serııaly «Qyzdar» telehıkaıasy efırge shyqty. Ol zamanaýı jastardyń naǵyz «ómir entsıklopedııasyna» aınala aldy.

- Sheteldik ónimder men tól telehıkaıalardyń básekelestigi týraly ne aıtar edińiz?

- Bizde otandyq serıaldardyń basym kópshiligin memleket qarjylandyrady. Onsyz bolmaıdy. Reseıde, Túrkııada, AQSh-ta, Eýropa elderinde telehıkaıalarǵa bólinetin qarajatty telearnalar ózderi kommertsııalyq jobalardan tabady. Olardyń bóletin qarjysy naryqpen esepteledi. Qazaqstannyń naryǵy ótken jyly 135 mln. AQSh dollary kóleminde bolsa, Reseıde bul qarjy 1 mlrd.qa jetken. Saıyp kelgende, bul halyqtyń sanyna baılanysty. Halqy 17 mıllıon Qazaqstan qalaı bolǵanda da 145 mln. halqy bar Reseımen nemese halqynyń sany 70 mln.-nan asatyn Túrkııanyń naryǵymen básekelese almaıtyny anyq. Onyń ústine álemdik ekonomıkalyq daǵdarysqa baılanysty, jarnama naryǵynda da biraz qıyndyqtar baıqalýda. Áıtse de, maqsat tek jańa joba jasaý emes. Sonymen qatar, kórermenderdiń kózaıymyna aınalǵan jobalardy jańa sapada jańǵyrtý da shyǵarmashylyq izdenisti talap etedi. Biz ár telemaýsym saıyn jańa jobalar men baǵdarlamalarymyz jaıly kórermendi aldyn ala habardar etemiz. Biraq, birneshe aı buryn josparlarymyzdy jarııa ete almaımyz. Medıanaryqta bizden basqa da telearnalar bar, sol úshin keı telejobalarymyzdy qupııa ustaımyz.

- Kommertsııalyq jobalardan túsetin qarjyny qandaı maqsatqa paıdalanasyzdar?

- Jalpy, mundaı jobalardyń qarjysyn tehnıkalyq qural-jabdyqtarymyzdy jańartýǵa, qaıta jabdyqtaýǵa jumsaımyz. Búgingi zaman - tehnıkanyń qaryshtap damyp jatqan zamany. «Negizinde televıdenıege qajetti tehnıkany qol qoıyp, satyp alǵan sátte ol eskiredi» degen qaǵıda bar. Sebebi, ony ornatyp, qyr-syryn meńgergenshe, jańadan basqasy shyǵyp jatady. Sondyqtan, televıdenıe, radıo únemi jańartýdy talap etedi. Onyń ústine, bizdiń árbir oblys ortalyǵynda fılıaldarymyz bar, olardy da tehnıkalyq jaǵynan jabdyqtap, jańalap otyrý qajet. Enshiles telearnalar, radıolar men aımaqtaǵy fılıaldardy tehnıkalyq jaǵynan qamtamasyz etý, materıaldyq bazasyn nyǵaıtý, 3G, 4G jelisi arqyly tikeleı efırde kórsetý tájirıbesin kúsheıtý jumystary basty nazarda. Ótken jyldyń ózinde birneshe mıllıon teńgeniń jabdyqtary satyp alynyp, iri telekópirler ótkizildi. Jer-jerde HD-formatta habar taratýǵa kóshýge tıispiz, ol úshin tehnıkalyq aýysymǵa negiz jasalýy qajet. Alaıda, bul salaǵa qajetti tehnıkalyq mamandar tapshy. Sondyqtan, bul másele keleshekte Úkimet deńgeıinde sheshimin tabady degen senimdemiz.

- Osy jyldar ishinde 900-den astam serııa nemese 50-ge jýyq telehıkaıa túsirilipti. Soǵan qaramastan, sheteldik serıaldardan jurt kóz ashpaı ketti. Mysaly, «kógildir ekranda» «Kelin» úndi serıalynyń sozylǵanyna - 3 jyl...

- Joǵaryda aıtyp ketkenimdeı, menedjment tilinde «marketıngtik qadam» degen uǵym bar. Ekinshiden, biz sol arqyly óz arnamyzdy, otbasylyq qundylyqtardy dáripteýge baǵyttalǵan tól týyndymyz -100 serııaly «Qara shańyraq» telehıkaıamyzdy nasıhattadyq. Adamı qarym-qatynasty, adamgershilikti, dostyqty, mahabbatty úlgi ettik. Qaıyn ene men kelin, ata-ana men bala, dos pen dostyń, baýyr men qaryndastyń arasyndaǵy qarym-qatynastardy jik-jigimen saraladyq. Adamgershilik, jaqsylyq ultqa, násilge bólinbeıdi. Sol sııaqty, jamandyq ta... Kezinde úndi telehıkaıasyndaǵy basty rólderdi somdaǵan ártisterdi halyqpen qaýyshtyrý maqsatynda arnaıy Qazaqstanǵa shaqyrdyq. Han Shatyr men Mega ortalyqta bolǵan kezdesýlerge 60 myńdaı adam keldi. Al 300 qonaq syıatyn stýdııamyzǵa myń adam jınaldy, telehıkaıa keıipkerimen sýretke túsip, qoltańba alǵan halyqtyń qýanyshynda shek bolmady. Bul da kórermen úshin bir merekelik sharaǵa aınaldy. Eń bastysy, oǵan tanymal úndi akteri Sıdhart Shýkhla ǵana emes, «Qara shańyraqta» úsh aǵaıyndynyń rólderin somdaǵan qazaqtyń tanymal akterleri keldi. Taǵy bir eskeretin jaǵdaı - arnada efırge shyǵatyn kóptegen telehıkaıalar men mańyzdy jobalar orys tilindegi sýbtıtrmen berilip otyrady. Sol arqyly, ózderin Qazaqstannyń azamatymyz dep sanaıtyn basqa ult ókilderi qazaqtildi baǵdarlamalardy sýbtıtrli aýdarmamen kórý arqyly memlekettik tildi meńgerýge erekshe qulshynys tanyta bastaǵanyn ańǵardyq. ıAǵnı, bizdiń arna ana tilimizdi úırenýshilerdi de nazardan tys qaldyrmaıdy degen sóz. Munymen arnanyń tárbıelik jáne aǵartýshylyq máni arta tústi.

- Jalpy, búgingi tańda baǵdarlamalardyń qanshasy kóshirme, al qanshasy túpnusqa?

- Baǵdarlamalar 100 paıyz telearnanyń ishki ónimi desek, asyra aıtqandyq bolar. Oǵan qarjylyq ta, tehnıkalyq ta múmkindigimiz jetpeıdi. Sońǵy 4 jylda aýtsorsıngtik kompanııalarmen jumys isteýdiń erejelerin bekittik. Olarǵa qoıylatyn talaptardy qataıttyq. Shyǵarmashylyq jumystardyń tıimdiligin arttyrý úshin Qoǵamdyq keńestiń jaýapkershiligine basa nazar aýdarýdamyz. Keıbir jobalarǵa baıqaý da jarııalap júrmiz.

- Televıdenıedegi basty tulǵa ejelden kásibı júrgizýshi bolyp tabylady. Al ondaı mamandar qalaı jáne qaıda daıarlanady?

- Syrt beıne adamnyń ishki jan dúnıesiniń aınasy tárizdi. Kez kelgen adam birinshi kezekte ádemilikti, kórkemdikti izdeıdi. Alaıda, ajarly kórkem jannyń kásibı deńgeıiniń tómendigin, bilimsizdigin kórermen eshqashan keshirmeıdi. Sondyqtan, telearna basshylyǵy telejúrgizýshiniń kórki men aqyl-oıyna aıryqsha mán beredi. Ras, Ulttyq arna júrgizýshilerine kóptegen syn-eskertpeler jasalyp jatady. Mundaı syn negizsiz aıtylmaıdy. Sebebi, árbir jýrnalıstiń kásibı deńgeıi, joǵary telejúrgizýshi bolyp qalyptasýy uzaqqa sozylatyn úrdis. Oǵan belgili bir ýaqyt kerek. Olar efırge shyqqanǵa deıin daıyndyqtan ótedi. Efırge shyǵyp júrgenniń ózinde sheberlik shyńdaý toqtap qalmaıdy. Mysaly, reıtıngi joǵary bolyp turǵan «Aıtýǵa ońaı» baǵdarlamasynyń júrgizýshisi Beısen Quranbektiń qazirgi deńgeıge jetýine jyldar kerek boldy. Ózi qatarly jýrnalısterdiń arasynda telejúrgizýshilikti meńgerip áketken jalǵyz osy Beısen ǵana. Sol sekildi «Alańdy» júrgizetin Nurmuhamet Baıǵara da úlken shyńdalý mektebinen ótti. Sondyqtan, meniń oıymsha, telejúrgizýshi bolyp qalyptasý ýaqytty qajet etedi.

- Júrgizýshige qoıylatyn arnaıy talaptar, oryndalýǵa tıis sharttar bar ma?

- Júrgizýshi ózin eshqashan kórermenderden, tyńdarmandardan bıik ustamaýy kerek, olarmen teń dárejede turǵany abzal. Telearna aldynda otyrǵan qaýymǵa qurmeti aıryqsha sezilip turýy tıis. Sondyqtan, telejúrgizýshilerdi daıarlaýǵa úlken mán beriledi. «Qazaqstan» respýblıkalyq tele-radıokorporatsııasynyń talaby taýdaı, qalamyn ushtaımyn degen qaıratty jastarǵa qashanda esigi aıqara ashyq. Ol úshin ara-tura túrli jańalyqtar men baǵdarlamalardyń júrgizýshilerine kastıng jarııalanyp, irikteý júrip otyrady. Qazaq jýrnalıstıkasynyń osy zamanǵy mektebi men ózindik stıli birtindep qalyptasyp kele jatyr jáne bolashaǵy zor der edim. Kez kelgen telearna óz juldyzdaryn tárbıeleýge barynsha tyrysyp baǵady. Bizdiń telekorporatsııa da osy jolda. Rabıǵa Amanjolova, olardan keıingi tolqynnan Lázzat Tanysbaı, Dana Nurjigit sekildi telejúrgizýshilerdi qazaq kórermenderi umyta qoıǵan joq. «Qazaqstan» telearnasynda sońǵy úsh jyldan beri telejuldyzdar shoǵyry qalyptasyp keledi. Máselen, jańalyqtardy júrgizetin Gúlnaz Álimgereıdi, Lambrıan Topýzıdısti, «Tańsholpannyń» júrgizýshileri Janserikti, Irınany bilmeıtin jan kemde-kem. Shynyn aıtqanda, qazir tek jaqsy jýrnalıst bolý azdyq etedi. Televıdenıe salasyna, máselen, myqty menedjerler kerek. Álemdegi ozyq tehnologııalardy, jańashyl jobalar men úrdisterdi tez qabyldap, qoldaný úshin adamǵa bilim men tájirıbe qajet. Sońǵy eki jylda korporatsııadan onnan astam qyzmetker Elbasynyń «Bolashaq» halyqaralyq baǵdarlamasy boıynsha shetelderge baryp, bilimderin jetildirip keldi. Endi taǵy birazy jaqyn kúnderde oqýǵa attanbaq. Jýrnalısterdi belgili bir salaǵa mamandandyryp daıarlaý ejelden álemde bar úrdis. Bizde de mamandanǵan jýrnalıster bar, biraq az. Bul ispen jýrnalıster daıarlaıtyn joǵary oqý oryndary aınalyssa quba-qup. Sońǵy jyldary qol jetkizgen taǵy bir trend - jańalyqtar qyzmeti tilshileri arasynan shettildi jýrnalısterdiń qalyptasýy. Sonyń arqasynda biz óz suhbatymyzdy aǵylshyn, frantsýz, nemis tilderinde alamyz. Bul bizge, birinshiden, arnaǵa keletin qonaqtardyń sapasyn ózgertýge, ekinshi jaǵynan, jýrnalısterdiń daıyndyq deńgeıin kóterýge múmkindik beredi. Úshinshiden, kórermenniń qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, olardyń aıasyn keńeıte aldyq, jáne bizge degen senimin nyǵaıttyq. Menińshe, ázirge mundaı trend ózge arnalarda joq. Osynyń bári tól arnanyń óz aýdıtorııasyn keńeıtýge jasaǵan naqty qadamy bolyp tabylady. Degenmen, jaǵdaıdy naryq anyqtaıtyn zamanda ómir súrip jatyrmyz. Sol sebepti, ázirge bizde mıllıoner júrgizýshilerdi shyǵaratyndaı naryqtyq orta qalyptasqan joq. Tipti keıde jýrnalısterdiń áleýmettik jaǵdaıyn sheshýge kelgende qaýqarsyzbyz.

- Ulttyq arna álemdik deńgeıdegi arnalarmen terezesi teń turýy úshin qandaı ister atqarylýda?

- Tele-radıokorporatsııanyń jumysyn álemdik talaptarǵa saı etý maqsatymen 2014 jyly «Qazaqstan» RTRK AQ Dırektorlar keńesi janyndaǵy saraptamalyq-konsýltatıvtik Keńes qurylyp, onyń I-shi otyrysy ótti. Oǵan bilikti halyqaralyq deńgeıdegi sarapshylar - Halyqaralyq tele-radıotaratýshylar Assotsıatsııasynyń bas dırektory Saımon Spensvık, «Reseı radıosy» Memlekettik radıotaratýshy kompanııasynyń dırektory Vıacheslav Ýmanovskıı men BBC Advertising aımaqtyq ókildiginiń basshysy Sergeı Stanovkın qatysyp, medıa jáne kommýnıkatsııalar salasyna qatysty birqatar máseleler talqylandy. Onyń ishinde Keńes múshelerimen ózara qarym-qatynas ornatý baǵyttary, medıa-aktıvterdi basqarý salasyndaǵy halyqaralyq tájirıbedegi ozyq úlgiler, bıznes-úderisterin jetildirý, tehnıkalyq jáne aqparattyq jańartý men «Qazaqstan» RTRK» AQ qyzmetkerleriniń biliktiligin arttyrý jaılary ortaǵa salyndy. Munyń barlyǵy jumysty álemdik standarttarǵa jaqyndatýdyń alǵashqy qadamy dep aıtar edim. Sonymen qatar, kúndelikti jumys barysynda kómekke júginetin keńesshilerimiz bar. Olardyń aqyl-keńesinen, tájirıbesinen kórermender utpasa, utylmaıdy. Jas jýrnalısterdiń kásibı biliktiligin arttyryp, álemdik deńgeıge jaqyndatý úshin korporatsııa esebinen otandyq jáne sheteldik sarapshylardyń qatysýymen oqytý baǵdarlamalary, sondaı-aq, tele-radıo salasyndaǵy ozyq tájirıbeni zerdeleý maqsatynda álemdegi úzdik tele-radıokompanııalarmen taǵylymdamadan ótý, ózara tájirıbe almasý boıynsha is-sharalar júıeli júzege asyrylýda. Atap aıtqanda, 2013 jyly 449 qyzmetker biliktiligin arttyryp, 7 qyzmetker London qalasynda BBC Akademııasynda jáne 1 qyzmetker Máskeý qalasynda VGTRK VIZART AQB taǵylymdamadan ótse, 2014 jyly 334 qyzmetker oqý kýrstaryna qatysty, Nıý-Iork kıno óneri akademııasynda 2 qyzmetker taǵylymdamadan, al 6 qyzmetker Russia Today telekompanııasynda is-tájirıbeden ótti.

- Osynyń bárinen otbasyńyzǵa qalaı ýaqyt tabasyz?

- Baqyt esimdi qyzym, kúıeý balam, laqtyń asyǵyndaı úsh birdeı nemerem bar. Jýyrda ǵana 5 jasqa tolǵan nemeremdi súndetke otyrǵyzyp, kishkentaıymyzdyń tusaýyn kestik. Osylaısha, balapandarymyz taǵy bir beleske qadam basqanda arqa-jarqa kúı keship jatqan jaıymyz bar. Jalpy, adam baqytty alystan izdemeý kerek. Qajet kezde syr bólisetin adal dostaryńnyń bolýynyń ózi baǵa jetpes baılyq emes pe? Kásibı biliktiligim men izdenisime qoldaý kórsetken ári jumys isteýime múmkindik berip, senim artqan basshylaryma degen qurmetim de ómirimniń mánimen ózektes.