Jumystyń ózegi - júıeli jańǵyrý
Odan keıingi kezeńde Memleket basshysynyń «Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý» atty Egemen Qazaqstan gazetinde jarııalanǵan baǵdarlamalyq maqalasy sózsiz bıylǵy jyldyń naǵyz ıdeologııalyq ustyny bolyp qalary anyq. Baǵdarlamalyq maqala ıdeologııalyq qujat qana emes, elimizdiń mádenı ómiriniń, halyqtyń oı-sanasyndaǵy sapaly ózgeristerdiń basy bolmaq.
Osylaısha, qazirgi tańda Qazaqstanda júıeli jańǵyrý búkil jumystardyń ózegine aınaldy. Buny bir jaǵynan bolashaqqa baǵdarlanǵan het-trık dese de bolady. Óıtkeni, ekonomıkalyq jańǵyrý, saıası jańǵyrý hám rýhanı jańǵyrý máseleleri birlese damyǵanda qoǵam, ult tutastaı tabysqa jeteri anyq.
Qazirgi tańda konstıtýtsııalyq reformamen qatar, qazaqstandyq qoǵamnyń rýhanı jańǵyrý máselesine baǵyttalǵan keń aýqymdy jumystarǵa jol ashyldy. Parlamentte qabyldanǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasyna ózgerister men túzetýler engizý týraly» QR Zańynan keıin, atqarýshy bılik tıisti zańnamalyq qujattarǵa ózgerister engizýge kiristi. Endi mine, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy Qoǵamdyq sanany jańǵyrtý baǵdarlamasyn iske asyrý jónindegi ulttyq komıssııanyń birinshi otyrysy ótti. Onda Elbasy aıqyndaǵan árbir alty baǵyt boıynsha jumys toptary qurylyp, onyń jetekshileri bekitildi.
Ulttyq komıssııadaǵy jumys toptaryn kimder basqarady?
Aıta keteıik, Prezıdent Jarlyǵymen qurylǵan Ulttyq komıssııa qoǵamdyq sanany jańǵyrtý baǵdarlamasyn iske asyrý, eldiń odan ári ilgerilemeli mádenı-gýmanıtarlyq damýyn qamtamasyz etýdi kózdeıdi. Komıssııaǵa QR Prezıdenti Ákimshiliginiń Basshysy Ádilbek Jaqsybekov tóraǵalyq etedi. Komıssııa jetekshisiniń aıtýynsha, qoǵamdyq sanany jańǵyrtý jumystarynyń nátıjesi elimizdegi saıası jáne ekonomıkalyq jańǵyrýlarǵa da áser etedi.
Sonymen Ulttyq komıssııanyń alǵashqy otyrysynda jumys toptary bekitilip, endi negizgi áreketterdiń tetigi aǵytyldy deýge keledi. Jumys toptary naqty baǵyttar boıynsha atqarylatyn sharalarǵa kirisedi. Budan bólek, rýhanı jańǵyrý jónindegi óńirlik komıssııalar da qurylmaq. Olarǵa ár óńirdegi zııaly qaýym ókilderi, qoǵam qaıratkerleri men belsendileri qatysyp, naqty usynystardy ázirleýmen aınalysady. Osylaısha, Elbasy aıqyndaǵan baǵdarlama boıynsha eldiń, qoǵamnyń pikirleri eskerile otyryp, Ulttyq komıssııa naqty iske-asyrý qujattaryn qabyldamaq. Al ázirshe komıssııa bekitken jumys toptary men olardyń jetekshileri mynadaı:
1) Memlekettik tildi latyn qarpine kóshirý jónindegi jumys toby, jetekshisi - Til bilimi ınstıtýtynyń dırektory E.Qajybek;
2) «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» jobasy boıynsha jumys toby, jetekshisi - Bilim jáne ǵylym mınıstri E.Saǵadıev pen «Wikibilim» qoǵamdyq qory qamqorshylar keńesiniń tóraǵasy R.Kenjehanuly;
3) «Týǵan jer» jobasy boıynsha jumys toby, jetekshileri - Prezıdent Ákimshiligi Basshysynyń orynbasary O.Orazalın men Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory E.Sydyqov;
4) «Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografııasy» jobasy boıynsha jumys toby, jetekshileri - Mádenıet jáne sport mınıstri A.Muhamedıuly men Tarıh jáne etnologııa ınstıtýtynyń dırektory H.Ábjanov;
5) «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet» jobasy boıynsha jumys toby, jetekshileri - Prezıdent Ákimshiligi Іshki saıasat bóliminiń meńgerýshisi A.Balaeva men Syrtqy ister mınıstri Q.Ábdirahmanov;
6) «Qazaqstannyń 100 jańa tulǵasy» jobasy boıynsha jumys toby, jetekshileri - Qazaqstan halqy Assambleıasy Hatshylyǵynyń meńgerýshisi D.Myńbaı men Aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstri D.Abaev.
Aıta keterligi, jumys toptarynyń quramy ózgerýi de múmkin. «Qajet bolǵan jaǵdaıda túrli sala mamandaryn, sarapshylardy, ǵalymdardy tartatyn bolamyz. BAQ pen úkimettik emes uıym ókilderi de buǵan qatysatyn bolady. Bul rette Ulttyq komıssııanyń mindeti - jumys toptarynyń qyzmetin úılestirý. Ulttyq komıssııa jumys toptary usynǵan is-qımyl baǵdarlamalaryn talqylap, bekitetin bolady», - deıdi QR Prezıdent Ákimshiligi Іshki saıasat bóliminiń meńgerýshisi Aıda Balaeva.
Al Senat depýtaty Darhan Káletaevtyń aıtýynsha, Ulttyq komıssııanyń alǵashqy basqosýy qoǵamnyń keń qoldaýyna ıe bolǵan Elbasynyń baǵdarlamalyq maqalasyndaǵy baǵyttardy júzege asyrýdyń bastalǵanyn bildiredi. «Alty baǵyttyń qalaı júzege asatyny týraly Ulttyq komıssııada aıtyldy. Meniń oıymsha, búkil qoǵam Elbasynyń belgilegen baǵdarlamasyn júzege asyrý úshin birigý kerek. Júzege asyrýǵa da tolyq múmkindigimiz bar», - deıdi senator.
Endi árbir jumys toby bir aılyq merzimde qajetti resýrstyq qamtamasyz etýdi eskere otyryp, ózderiniń is-qımyl algorıtmin usynady. Buǵan qosa, Qoǵamdyq sanany jańǵyrtý baǵdarlamasyn iske asyrý jónindegi is-sharalar jospary men Komıssııa jumysyn reglamentteıtin Ulttyq komıssııa týraly ereje qaraldy. Ulttyq komıssııa tóraǵasy jumys toptarynyń jetekshilerine óz baǵyttary boıynsha aldyńǵy qatarly sarapshylardy tartýdy tapsyrdy. «Sondaı-aq, saıası partııalardy, «Atameken» ulttyq kásipkerler palatasyn, sarapshylar men ǵalymdardy bul úderiske belsendi qatysýǵa shaqyramyn. Komıssııa Qazaqstannyń barlyq azamattarynyń usynystaryn qaraýǵa daıyn», - dedi Ádilbek Jaqsybekov.
Tabysqa jetýshi ult qandaı bolmaq?
Elbasy HHІ ǵasyrdaǵy tabysqa jetý úshin ulttyń, árbir qazaqstandyqtyń damý baǵytyn aıqyndap otyr. Árıne, ultty tutastaı tabysqa jetkizýdiń joly jańa ınstıtýttar qurý men jańa zańdar qabyldaý emes, máseleniń mánisi qoǵamdyq qatynastardy júıeli jańartýda. «Mundaı aýqymdy maqsat bizdiń aldymyzǵa tarıhta buǵan deıin qoıylyp kórgen emes. Oǵan jetý ádetten tys kózqaras pen erekshe sıpattaǵy sheshimderdi talap etedi. Buǵan qosa, búkil ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdardyń, qoǵamdyq sektordyń judyryqtaı jumylýy qajet», - deıdi Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń Basshysy Ádilbek Jaqsybekov.
Aıta keterligi, Joldaý sekildi Elbasynyń mańyzdy máseleler men qundy ıdeıalardy jarııalaıtyn orny - Qazaqstan halqy Assambleıasynyń jyl saıynǵy sessııasy. Jańǵyrtý jónindegi mańyzdy málimdemelerden keıingi Qazaqstan halqy Assambleıasynyń kezekti XXV sessııasy «Jańǵyrýdyń negizi - turaqtylyq, birlik, kelisim» atty kún tártibimen ótken edi. Bul jıynda da sóz sóılegen Elbasy Nursultan Nazarbaev tabysqa jetýge umtylǵan bolashaq qazaqstandyq qandaı bolýy kerek degen máselege nazar burdy.
«Birinshiden, ol - álemdik básekege qabiletti jasampaz tulǵa. Ekinshiden, aldyna naqty maqsattar qoıyp, soǵan umtylatyn pragmatık, ári realıst. Úshinshiden, ulttyq biregeılikti nyǵaıtyp, ultynyń damýyn tejeıtin barlyq nárselerden bas tartatyn adam. Tórtinshiden, bilimniń saltanat qurýyn eń mańyzdy is sanaıtyn, jahandyq bilimniń shyńyna shyqqan jan. Besinshiden, tek evolıýtsııalyq damý ǵana halqynyń ósip-órkendeýine múmkindik beretinin jaqsy túsinetin sanaly azamat. Altynshydan, ol - túrli tilderdi meńgergen, álemniń úzdik tájirıbelerin alýǵa jáne zaman talaptaryna saı ózgerýge qabiletti, sana-sezimi ashyq adam», - dedi Nursultan Ábishuly.
Osylaısha, Máńgilik El bolýdy murat tutqan Qazaqstan qoǵamy búgingi tańda úlken jolǵa bet burdy. Bul júıeli túrde jańǵyrý joly! Al mundaı jańǵyrý eldiń aýmaǵyn tutastaı, qazaqstandyqtardy túgeldeı qamtýy shart. Sonda ǵana jańǵyrý jumysy jemisti bolady.