Júkti áıelderge vaktsına salý qanshalyqty mańyzdy - dáriger jaýaby
- Júkti áıelderge kornavırýsqa qarsy vaktsına salý qaýipsiz be?
– Sońǵy eki jylda biz COVID-19 juqtyrǵandar arasynda júkti áıelderdiń kóp ekenin kórdik. Vırýstyń alǵashqy «Ýhan» jáne «Brıtan» shtammdaryn júkti áıelder de juqtyrdy. Olardyń arasynda ólim, balanyń óli týý jáne merziminen buryn bosaný jaǵdaılary oryn aldy. Júkti áıelderde ınfektsııa óte aýyr ótedi. Bul júkti áıelder arasyndaǵy ólimniń artýyna, aýyr asqynýlarǵa ákeledi. Júktilik kezinde qannyń uıýynyń joǵarylaýy, ımmýndyq qorǵanystyń tómendeýi jáne qozǵalys qıyndyqtary sııaqty ózgerister bolady. Búgingi kúni álemniń kóptegen elderi júktiliktiń 12-16 aptasynan keıin vaktsınatsııalaıdy.
– Adam koronavırýspen qansha kún aýrady?
– Aýrý jeńil ótse 14 kúnge deıin, asqynǵan jaǵdaıda 8 aptaǵa deıin sozylýy múmkin. Eger adam «Ýhan» túrimen aýyrǵan bolsa, aǵzada antıdeneler qalady, olar ártúrli derekter boıynsha 6 aıdan 9 aıǵa deıin saqtalady. Bul arnaıy aqýyzdar, olardyń negizgi mindeti vırýstyq ınfektsııany beıtaraptandyrý. Olardyń eki túri bar: IgM – aýrýdyń aýyr satysynda bolǵandarda kezdesedi, IgG – aýyrǵandarda qalady.
– Adamdar nege koronavırýsty ekinshi ret juqtyryp alyp jatyr?
– COVID-19-ǵa antıdeneler máńgilik emes, olar joıylǵannan keıin adam qaıtadan aýyryp qalýy múmkin. Qaıta juqtyrýǵa jańa shtammdardyń paıda bolýy, saýyqqandardyń óz qaýipsizdigine nemquraı qaraýy, ımmýndyq júıeniń álsizdigi men jazylǵanan keıin IgG antıdeneleriniń jetkiliksiz mólsheri yqpal etedi.
– JRVI men koronavırýsty qalaı ajyratýǵa bolady?
– Koronavırýs pen jiti respıratorly vırýstyq ınfektsııanyń negizgi aıyrmashylyǵy - ınkýbatsııalyq kezeń. Tynys alý joldarynyń vırýstary men tumaý 1-4 kúnde paıda bolady. Ortasha alǵanda, olardyń ınkýbatsııalyq kezeńi 2-3 kún. Koronavırýstyń aǵzada kóbeıýi uzaqqa sozylady. Onyń ınkýbatsııalyq kezeńi 14 kúnge deıin bolýy múmkin. Jiti respıratorly vırýstyq ınfektsııa kezinde adam birneshe kúnnen keıin ózin jaqsy sezine bastaıdy, al koronavırýsta kerisinshe, kún ótken saıyn jaǵdaı nasharlaı beredi.
– Dene qyzýy joǵary kóterilgende, ózin-ózi emdeý kómektese me?
– Eshbir jaǵdaıda ózin-ózi emdeýmen aınalyspaý kerek, óıtkeni dári-dármekter allergııalyq reaktsııa týdyrýy múmkin. Eger temperatýra kóterilse, ony túsiretin perparat qoldanyp, jedel járdem brıgadasyn shaqyrý kerek. JRVI kezinde álsizdik árdaıym baıqalmaıdy, ádette qurǵaq jótelmen, temperatýra bolady. Al koronavırýsta rınıt belgileri sırek kezdesedi. COVID-19 kezinde bas aýrýy baıqalady.
– Revaktsınatsııadan ótken durys pa?
– Iá, jańa shtammdardyń anyqtalýyna baılanysty mindetti túrde qaıta vaktsınatsııalaý qajet.
– Suhbatyńyzǵa rahmet!