Joldaý-2021: Prezıdent tapsyrmalary qalaı oryndaldy
Aınaldyrǵan jarty jyl ishinde Memleket basshysynyń Joldaýynda aıtylǵan birqatar másele sheshimin taýyp úlgerdi. 16 naýryz kúni Qasym-Jomart Toqaevtyń kezekti Joldaýy jarııalanady. Osyǵan oraı byltyrǵy Joldaýda berilgen tapsyrmalardyń qalaı oryndalǵany týraly QazAqparat sarapshysynyń sholý materıalynda.
Eń tómengi jalaqy mólsheri ósti
Memleket basshysy 2021 jylǵy Joldaýynda eń tómengi jalaqy mólsherin arttyrýdy tapsyrǵan edi. Eldegi eń tómengi jalaqy mólsheri 2018 jyldan beri óspegen. Prezıdent koronavırýsqa baılanysty álemdik daǵdarys turǵyndardyń tabysyna keri áser etkenin, onyń ústine Qazaqstan eń tómengi jalaqy deńgeıi boıynsha TMD-nyń birqatar elinen artta qalyp qoıǵanyn atap ótti. Osylaısha, Qasym-Jomart Toqaevtyń 1 qyrkúıektegi tapsyrmasyna sáıkes, bıylǵy 1 qańtardan bastap eń tómengi jalaqy 42,5 myń teńgeden 60 myń teńgege deıin ósti, al aılyq eseptik kórsetkish 3063 teńgege deıin artty. Buryn ol 2917 teńge bolǵan edi. Bul shara mıllıonnan astam adamǵa tikeleı, al eńbek etip júrgen jandarǵa janama áser etedi.
Osyǵan baılanysty zeınetaqy 7 paıyzǵa, al bazalyq zeınetaqy men memlekettik járdemaqy 5 paıyzǵa artqanyn atap ótken jón.
Bilim, densaýlyq jáne áleýmettik sala qyzmetkerleriniń jalaqysy artty
Memleket basshysy Joldaýda 2020 jyldan bastap 600 myńnan astam pedagog pen dárigerdiń, áleýmettik sala qyzmetkeriniń jalaqysy óskenin atap ótti. Alaıda onyń aıtýynsha, bıýdjetten qarjylandyrylatyn ózge sala azamattary budan tys qaldy. Sol sebepti ol mádenıet qyzmetkerleri, muraǵatshylar, kitaphanashylar, tehnıkalyq qyzmetkerler, qoryqshylar, kólik júrgizýshileriniń jalaqysyn ósirýge tapsyrma bergen edi.
«2022 jyldan 2025 jylǵa deıin memleket osy sanattaǵy azamattyq qyzmetkerlerdiń jalaqysyn jyl saıyn orta eseppen 20 paıyzǵa ósiretin bolady. Tutastaı alǵanda, taǵy 600 myń otandasymyz bul bastamanyń ıgiligin kóredi», - dedi Prezıdent óz Joldaýynda.
Osy oraıda, 1 qańtardan bastap kitaphanashy, býhgalter, zerthanashy jáne bilim berý uıymdarynyń basqa da qyzmetkerleriniń jalaqysy orta eseppen alǵanda 20%-ǵa artty jáne Prezıdent Joldaýy sheńberinde ári qaraı jyl saıyn ósip otyrady.
Sonymen birge jyl basynan beri áleýmettik qamsyzdandyrý salasyndaǵy 21 myń jumyskerdiń laýazymdyq jalaqysy 25%-ǵa artty. Bul óz qyzmetin statsıonarlyq jáne jartylaı statsıonarlyq úlgidegi medıtsınalyq-áleýmettik mekemelerde, úıde qyzmet kórsetý uıymdarynda, ýaqytsha bolý uıymdarynda jáne jumyspen qamtý ortalyqtarynda júzege asyratyn basshy quram men negizgi personalǵa (áleýmettik qyzmetkerler, pedagogtar, medıtsına qyzmetkerleri) qatysty.
Sonymen qosa Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha, bıylǵy 1 qańtardan bastap balabaqsha tárbıeshileriniń, mektepter men kolledjderdiń, sondaı-aq qosymsha bilim berý júıesi pedagogteriniń jalaqysy taǵy 25%-ǵa artty.
«Muǵalimderdiń eńbekaqysyn arttyrý - el bolashaǵyna úlken ınvestıtsııa. Bıylǵy qańtar aıynan bastap Prezıdent tapsyrǵandaı, barlyq pedagogter joǵarylanǵan jalaqy alatyn bolady. Sonymen qatar jalaqymen birge muǵalimder alatyn qosymsha tólemder de artady. Bul – biliktilik sanaty (laýazymdyq jalaqynyń 30%-nan 50%-na deıin), magıstr dárejesi, aǵylshyn tilinde pánderdi júrgizgeni, dápterler teksergeni, synyp jetekshiligi jáne tálimgerligi úshin tólenetin ústemeaqylar bolyp sanalady», - dep atap ótti QR bilim jáne ǵylym birinshi vıtse mınıstri Sholpan Qarınova Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz májilisinde.
Budan bólek 1 qańtardan bastap medıtsına qyzmetkerleriniń jalaqysy orta eseppen 20-30%-ǵa artqanyn atap ótken jón.
«Kásibı biliktilikter týraly» zań jobasy ázirlendi
Memleket bashysy óz Joldaýynda pandemııa eńbek naryǵyn edáýir ózgertkenin, onyń qashyqtan jumys isteý tásilin qarqyndy damytqanyn atap ótken edi. Kóptegen jańa kásip túri paıda bolyp, úderisterdiń kópshiligi avtomattandyrylyp, tsıfrlanýda. Osyndaı jaǵdaıda mamandyqty jıi ózgerte bilý jáne jańa kásipterdi ıgere alý arqyly ǵana árkim básekege qabiletti bola alady. Sondyqtan ol «Kásibı biliktilikter týraly» zańdy ázirleýge tapsyrma berdi. Onyń sózinshe, bul qujat biliktilikti taný máselesin rettep, jumysshylardy óziniń qarym-qabiletin jetildirýge yntalandyrýy kerek.
Osy tusta Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi «Kásiptik biliktilik týraly» jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine kásiptik biliktilik máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobalaryn ázirledi. Olar Ulttyq biliktilik júıesinde belgili bir kásip túrin nemese eńbek qyzmetiniń túrin júzege asyrýǵa úmitker jeke tulǵanyń kásiptik biliktiligin taný tártibine baılanysty qoǵamdyq qatynastardy retteýge baǵyttalǵan.
Zań jobasyn daıyndaǵandar onda kásiptik biliktilikterdi tanýdyń eki tásili kózdelgenin aıtady. Alǵashqysy - mindetti negizde, QR salalyq zańnamalyq aktilerinde belgilengen qoldanystaǵy tártip negizinde júrgiziledi. Ekinshisi - erikti negizde, óz betinshe jáne (nemese) jumys berýshiniń joldamasy boıynsha ótinish jasaǵan, belgili bir qyzmet túrin, eńbek qyzmetin júzege asyrýǵa úmitker kandıdatty sertıfıkattaý jolymen júrgiziledi. Sonymen qosa zań jobasynda kandıdattardyń kásiptik biliktilikterdi taný rásiminen ótý quqyqtary, kásiptik biliktilikterdi erikti negizde taný sharttary men tártibi aıqyndalǵan. Budan basqa kásiptik biliktilikterdi taný júıesine erikti negizde kirý úshin birqatar yntalandyrý sharasy kózdelgen.
Mınıstrliktiń habarlaýynsha, zań jobalaryn qabyldaý qyzmetkerlerge, jumyssyzdarǵa jáne izdenýshilerge tez ári sapaly jumysqa ornalasýǵa jáne joǵary tabys tabýǵa múmkindik beredi. Óz kezeginde jumys berýshiler qyzmetkerlerdiń kásibı jaramdylyǵy deńgeıiniń naqty táýelsiz baǵasyn ala alady, bilikti mamandardy jaldaı alady jáne eńbek ónimdiligin arttyra alady.
60 myńnan astam qazaqstandyq zeınetaqy jınaǵyn «Otbasy bankine» aýdardy
Budan basqa Memleket basshysy Joldaýynda zeınetaqy jınaǵynyń jetkilikti sheginen asatyn bóligin turǵyn-úı satyp alý maqsatynda «Otbasy bankindegi» esepshotqa aýdarýǵa ruqsat berý qajet ekenin atap ótken edi. Onyń aıtýynsha, bul qadam jurttyń qarajat jınaý jáne ony saýatty jumsaýdy daǵdyǵa aınaldyrýyna múmkindik beredi.
Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, qazaqstandyqtar zeınetaqy jınaǵynyń jetkilikti mólsheriniń sheginen asatyn bóligin «Otbasy bankine» aýdarýǵa múmkindik aldy. Bank baspasóz qyzmetiniń málimetinshe, 10 naýryzdaǵy jaǵdaı boıynsha 62 myń azamat zeınetaqy jınaǵynyń jetkilikti mólsheriniń sheginen asatyn bóligin «Otbasy bankine» aýdarǵan.
«Jetkiliktilik sheginen asatyn zeınetaqy jınaqtarynyń kómegimen 62 myń qazaqstandyq Otbasy bankindegi depozıtterin jalpy somasy 107 mlrd teńgege tolyqtyrdy. Kún saıyn birjolǵy zeınetaqy tólemderin (BZT) banktegi jınaq shottaryna 1 myńǵa jýyq adam aýdarady, ondaǵy orta soma 1,7 mln teńge»,-delingen baspasóz qyzmetiniń habarlamasynda.
Enpf-otbasy.kz platformasynyń iske qosylǵanyna bir jyl boldy. «Otbasy bank» AQ Basqarma tóraıymy Lázzat Ibragımovanyń sózinshe, osy ýaqyt aralyǵynda 600 myńǵa jýyq qazaqstandyq jalpy somasy 2,3 trln teńgege teń BZT-in turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartý men emdelý maqsattaryna jumsaǵan.
Eske salaıyq, bıylǵy 1 sáýirden bastap zeınetaqy jınaqtarynyń jetkiliktilik sheginiń mólsheri ósedi.
Zeınetaqy jınaqtarynyń shekti mejesi
BZT-in burynǵy sharttarmen paıdalaný úshin qazaqstandyqtar 2022 jyldyń 28-29 naýryzyna deıin platformada ótinish qaldyrýy qajet. Bank ótinishti 2 kún ishinde qarap, BJZQ-na jiberedi. BJZQ 2022 jyldyń 31 naýryzyna deıin qabyldaǵan ótinimder boıynsha BZT 2022 jyldyń 1 sáýirine deıin jaramdy shekti mánderge sáıkes aýdarady.
***
Jalpy sholý materıaldy daıyndaý barysynda Memleket basshysynyń Joldaýda bergen tapsyrmalarynyń birazy oryndalǵanyna kóz jetkizdik. Oǵan joǵaryda atap ótken halyqtyń áleýmettik turmysyn jaqsartyp, ekonomıkalyq jaǵdaıyn jetildirý maqsatynda jasalyp jatqan sharalar dálel bola alady. Bir ǵana bilim, áleýmettik jáne densaýlyq salasynda jumys isteıtin qyzmetkerler jalaqysynyń artýy birqatar máseleni sheshýge múmkindik beredi. Al Joldaýda kóterilgen keı dúnıelerdiń uzaqmerzimdi ekenin eskersek, birqatar problemanyń sheshimin tabýy úshin ýaqyt kerek ekenin este ustaǵan abzal.
Nazerke Súıindik