«Joldardyń jadaý keıpi qashan túzeledi?» - baspasózge sholý
«Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda «Joldardyń jadaý keıpi qashan túzeledi?» atty maqala jarııalandy.
«Bas-basyna birden kólik tizgindegen kezeńde ortaq ıgilik - jol ınfraqurylymynyń jan jabyrqatatyn jadaý keı̆pi qashan túzelmek?!» dep saýal tastaıdy basylym atalǵan maqalada.
«Sol soqtaly saýal əsirese, shyǵys óńiriniń joldarymen kele jatqan jolaýshylardyń jadynda eriksiz búr jaratyny bar. Elimizdegi eń uzaq respýblıkalyq jol - shyǵysqazaqstandyqtarǵa tıesili. Oblys aýmaǵyn 3414 shaqyrym respýblıkalyq jol basyp ótedi. Ushy-qıyrsyz uzaqtyǵy ma, jolshylardyń, jol qurylysshylarynyń mımyrt, ónbes eńbegi me, olarǵa bas-kóz bolǵan merdiger- seriktestik jetekshileriniń jaýapsyzdyǵy ma, əlde qaı̆dan qulaq shyǵaram degen qazanshynyń (tender bólýshi mekemelerdiń) erkindegi dúnıe me, əı̆teýir osy joldyń jaǵdaı̆y jaqsarǵany neken-saıaq. Jyl saı̆yn jóndelip jatqan joldyń qashyqtyǵy jóndeý kórmegen júdeý joldyń shıregine tatymaı̆dy. Ərıne, tıisti mekemelerdiń esebinde munyń barlyǵy aǵymdaǵy jóndeý, ortasha jóndeý sııaqty sylap-sıpaı̆tyn jumystardyń tasasynda qalyp, jalpy jumystyń jaǵdaı̆y jaqsy sııaqty kórinis beretinin jasyrmaı̆myz. Osy bultarys- qaltarysy kóp joldyń ústinde ajalmen betpe-bet keletinder azaı̆maı̆ tur. Qazaqy tanymmen qaı̆yrǵanda, joldyń jamany joq, jamannan amany joq... Shurq tesik jol kólik ıesin shyrqyratady, asyqqan jolaýshynyń júı̆kesine batady», - delingen maqalada.
«Jaqynda shyǵys óńirine jumys saparymen kelgen Elbasy Nursultan Nazarbaev sóz arasynda oblys ortalyǵyna qaraı̆ dańǵyl joldar kele jatqanyn aı̆tqan edi. Memleket basshysynyń «Nurly Jol» baǵdarlamasy aıasynda Astana - Semeı̆ - Óskemen, Almaty - Taldyqorǵan - Óskemen joldary zamanaýı talaptarǵa saı̆ tolyǵymen qaı̆ta salynýy tıis», - dep jazady basylym.
Endi bir az ǵana ýaqyttan keı̆in bekire balyqtyń Arqa jurtyna tańsyq bolýdan qalatyn túri bar. Olaı̆ deýge negiz de joq emes. Dmıtrıı̆ Əbildın degen kəsipker Qaraǵandynyń irgesindegi Úshtóbe aýylynyń mańynan balyq ósiretin sharýashylyq ashty. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» gazetiniń «Bekireden et jeımiz» atty maqalada xabarlanýda.
«Eki jylǵa ulasqan eńbek dalaǵa ketpepti. Taıaýda osy biregeı̆ kəsiporyn kópten kútken sharýany iske asyrdy: arnaı̆y haýyzdarǵa balyq shabaqtary jiberildi.
Bular kəsiporynnyń tapsyrysy boı̆ynsha Shymkenttegi təlimbaqta ósirilgen 15 myń sibir bekiresi jetkizilgen. «Kəsiporyn óziniń tolyq qýatyna shyqqanda, - deı̆di kəsipker senimdi túrde, - jylyna 45-50 tonna baǵaly balyq etin óndiretin bolady. Basseı̆nder sanyn 13-ke jetkizý de oı̆da bar.
«QazAgroQarjy» lızıngtik kompanııasy kórsetken qoldaýdyń arqasynda balyq fermasy Latvııada əzirlengen jobaǵa səı̆kes eýropalyq zamanaýı qural-saı̆mandarmen jabdyqtalǵan», - delinedi maqalada.
***
«Qantqa qatysty qyrqysqa kim kináli?» atty maqala «Aıqyn» gazetinde jarııalandy.
«Aq halatty abzal jandar» qanttyń densaýlyqqa asa zııan ekendigin aıtady. Biraq dál qazir osy bir tátti taýar ámııannyń jaýyna aınalyp tur. Ótken jyly elimizdiń bas qalasynda ótken jármeńkelerde qanttyń ár kelisi 150 teńgeden satylǵan bolatyn. Qazir onyń baǵasy dúkenderde 300-350 teńgege deıin jetti», - dep jazady basylym. Ras, tanymal bir sýpermarketter jelisinde bul ónim baǵasy 265 teńgege deıin tómendegeni sol edi, elordalyqtar sońǵy túıirine deıin sypyryp alyp ketti.
«Qumshekerdiń qymbatshylyǵy barlyq derlik óńirlerdi basty. Al Kókshetaýdaǵy qant úshin qyrqys YouTube arqyly búkil álemge tarap ketti. Jaǵdaıǵa Úkimettiń tapsyrmasymen, Ulttyq ekonomıka mınıstrligi aralasýǵa májbúr bolyp otyr. Bul vedomstvo arnaıy tekserý-zertteý júrgize kele, tapshylyqty jáne qymbatshylyqty qant óndirýshiler men tutynýshylar arasyndaǵy deldal býyndar týǵyzǵanyn anyqtap otyr», delingen maqalada.
Osyǵan oraı monopolııaǵa qarsy organ monopolııaǵa qarsy zańnamany buzǵan-buzbaǵanyn anyqtaý úshin qantty bólshek jáne kóterme ótkizýshilerdiń qyzmetine egjeı-tegjeıli taldaý júrgizýde. Qantty kóterme saýdada ótkizý naryǵynda birinshi tergeý endigi bastalǵan: ony Tabıǵı monopolııalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý komıtetiniń Qaraǵandy oblysy boıynsha departamenti júrgizýde. Bul rette adal emes jetkizýshilerge qatysty dál sondaı tergeý-tekserýlerdi elimizdiń basqa da óńirlerinde júrgizý josparlanýda.
Bıyl mınıstrlik memlekettik bilim grantynyń sanyn anyqtap, basym bóligin qazaqsha mektep bitirgenderge bólip otyr. Bul týraly «Aıqyn» basylymy «Saǵadıev grant sanyn kóbeıtti» atty maqalada xabarlaýda.
«Mınıstrdiń grant sanyn ósirýine Ulttyq biryńǵaı test tapsyrǵan oqýshylardyń 72 paıyzy synaqty qazaq tilinde tapsyrǵany sebep bolǵan sııaqty. Buǵan deıin qazaqsha mektep bitirgenderge bólinetin grant sany alpys paıyz bolatyn. Onyń ózi mınıstr Jaqsybek Qulekeevtiń kezinde júzege asyrylǵan edi. Osyǵan deıin mınıstrliktiń memlekettik bilim granttarynyń alpys paıyzyn qazaq bólimine, 40 paıyzyn orys bólimine bólip kelgendigine qynjylatyndar da kóp edi. Tipti «elimizde qazaq tilinde orta mektep bitirgenderdiń sanynyń basym ekenin eskersek, bul qazaq balasyna jasalyp otyrǵan qııanattaı kórinedi» dep renjigender de bolǵan», - dep jazady gazet.
Sol olqylyqtyń ornyn toltyryp, bıyl Bilim jáne ǵylym mınıstrligi qazaq mektepterine bólinetin grant sanyn molaıtty. Bul týraly taıaýda vıtse-mınıstr Tahır Balyqbaev málimdegen edi. Ol: «Bıylǵy jyly bólinetin memlekettik bilim grantynyń sany anyqtaldy. Memlekettik tapsyrys boıynsha 39 994 oryn. Onyń ishinde bakalavrıat - 32 168 grant, magıstratýra - 7 241 grant, doktorantýraǵa - 623 grant bólindi. Bıylǵy jyly da memlekettik granttardyń basym kópshiligi tehnıkalyq mamandyqtarǵa beriledi. Tehnıkalyq mamandyqtardyń úlesi - 42,4 paıyz. Bıylǵy jyldyń memlekettiń tapsyrysyndaǵy basty erekshelik - granttardyń oqý tiline baılanysty bolyp otyr. Memlekettik granttardyń 75 paıyzy qazaq bólimine jáne 25 paıyzy orys bólimine bólinetin bolady. Osy ýaqytqa deıin granttar eki tilge shamalas proportsııamen bólinip kelgen edi. Biraq mektep bitirýshilerdiń úlesi boıynsha, qazaq mektebin bitirgender orys mektebin bitirgenderden basym. Sondyqtan osyndaı sheshimge keldik», - dedi.
***
Qazaqstandyq áıelder turmystyq zombylyqtan jıi kóz juma bastady, al názik jandylarymyzdyń keminde 70%-y jubaılarynan soqqy jegeni anyqtaldy, dep xabarlaıdy «Ekspres K» gazeti.
«Mamandardyń pikirinshe, otbasylyq janjaldan zardap shegetin áıelder úshin krızıstik ortalyqtar ashyp, úıdegi «jaýyzdyqqa» baılanysty dabyl belgisin ornatý qajet», - delingen « V postelı s vragom» atty materıalda.
Almatylyq Aqerke Baıǵazıeva kúıeýiniń «jalyndy» maxabbatyn tatyp kórdi. Jańa jyldyq merekelerdiń qarsańynda jubaıy oǵan benzın shashyp, kishi ulynyń kózinshe órtep jibergen.
- Men shyraq sııaqty lap etip órtendim, - dep eske alady Aqerke. - Ózin-ózi saqtaý sezimi birden istep ketkeni jaqsy boldy, men birden oppa qarǵa sekirip kettim. Kórshiler meniń aıǵaıymdy estimes úshin, ol meni úıge súırep kirgizdi.
Aqerke Baıǵazıeva ekinshi jáne úshinshi sanattaǵy kúıik aldy. Biraq onyń kúıeýi áli bostandyqta júr.