Joǵarǵy Sotta elektrondy servısterdi engizýge arnalǵan «dóńgelek ústel» ótti
Іs-sharaǵa Respýblıkalyq advokattar alqasynyń tóraǵasy Á.Túgel, Respýblıkalyq jeke sot oryndaýshylar alqasy tóraǵasynyń orynbasary Ǵ.Smaǵulov, Departament qyzmetkerleri, Astana qalasynyń aýdandyq jáne oǵan teńestirilgen sottarynyń basshylary, sondaı-aq beınebaılanys jelisi arqyly barlyq oblystyq jáne oǵan teńestirilgen sottardyń qyzmetkerleri, aýmaqtyq advokattar alqasynyń advokattary qatysty.
І.Ispanov «Dóńgelek ústelge» qatysýshylar aldynda sóılegen sózinde atap ótkendeı, «Elektrondy sot óndirisin, atap aıtqanda, «Sot kabınetin» damytý jáne sot tóreligin qashyqtyqtan júzege asyrý maqsatynda Respýblıkalyq advokattar alqasymen birlesken tyǵyz yntymaqtastyq zamanaýı tehnologııalardy qoldanýdyń arqasynda isterdi qaraý yńǵaıly ári qoljetimdi bola bastady.
Azamat, onyń ókili nemese advokat ózine qolaıly kez kelgen ýaqytta úıinen, keńsesinen shyqpastan, ınternet jelisi arqyly sot qujattarymen tanysyp shyǵyp, istiń qaralý deńgeıin bilip, sot aktisin qaǵazǵa basyp shyǵara alady.
Statıstıkalyq derekterge sáıkes, 2014 jylǵy birinshi jartyjyldyqta «elektrondy úkimet» portaly arqyly 38 369 talap aryz, sot otyrysynyń hattamasyn berý týraly ótinish jáne hattamaǵa eskertýler kelip tústi, bul 2013 jylǵa qaraǵanda 1,5 esege artyq (26 034) bolsa, al «elektrondy úkimet» portalynyń tólem shlıýzi arqyly memlekettik bajdy tóleý 1105 tranzaktsııany qurady.
Qazaqstan Respýblıkasynda elektrondy sot óndirisin damytý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Joǵarǵy Soty «Qazaqstan Respýblıkasy sottarynyń azamattyq ister boıynsha sot shyǵyndary týraly zańdardy qoldanýy týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Sotynyń 2006 jylǵy 25 jeltoqsandaǵy № 9 normatıvtik qaýlysyna (30.12.2011 jylǵy ózgeristerimen jáne tolyqtyrýlarmen birge) ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» normatıvtik qaýly qabyldady.
Osylaısha, «Sot kabıneti» servısi arqyly zańdy tulǵalardyń memlekettik baj tóleý máselesi sheshimin tapty, jeke tulǵanyń (zańdy tulǵa ókiliniń) tólem kartochkasy arqyly bajdy tóleý, sondaı-aq tólem qujatynyń (túbirtek, tólem tapsyrmasy jáne t.b.) skanerden ótken kóshirmesin qosa berý múmkindigi artty».
Sonymen qatar, Azamattyq is júrgizý kodeksine enetin ózgerister men tolyqtyrýlarǵa sáıkes «Sot kabıneti» servısin odan ári damytý nátıjesinde aryz-shyǵmdar men ótinishterdi berý, sot protsesiniń aýdıo jáne beınejazbasyn qaraýǵa, isterdi izdestirýge jáne t.b. múmkindikter jasaý josparlanǵan.
Buǵan qosa, Joǵarǵy Sottyń jáne jergilikti sottardyń saıtynda «Sot qujattarymen tanysý» servısi iske qosylǵan. Atalǵan servıs sot óndirisiniń jedeldigi men qoljetimdiligin qamtamasyz etý úshin Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Sotynyń saıtyndaǵy elektrondy sot qujattarymen tanysýǵa múmkindik beredi. Sotqa talap aryzben júgingen azamat onyń tirkelgeni týraly talon alady, birneshe kúnnen keıin onyń uıaly telefonyna nemese elektrondy poshtasyna onyń aryzy boıynsha sot qujatynyń shyqqany jáne onymen Internet arqyly tanysa alatyndyǵy jóninde SMS-habarlama jiberiledi. Bul rette azamattar sot qujatyn alýǵa sotqa baryp ýaqytyn ketirip, qarajatyn shyǵyndap, áýrege túspeıdi.
Bıylǵy 9-30 maýsym aralyǵynda aýdandyq jáne oǵan teńestirilgen sottarda talap aryzdardy tirkeý barysynda 18 143 talon berildi.
Sot júıesine zamanaýı tehnologııalardyń engizilýi men qoldanylýy sot óndirisin jeńildetý, bıýrokratııalyq kedergilerdi joıý, sot júıesi qyzmetkerleriniń azamattarmen tikeleı baılanysyn azaıtý jolymen sybaılas jemqorlyqtyń oryn alý yqtımaldyǵyn tómendetýge septigin tıgizedi jáne elimizdiń turǵyndary úshin sot júıesiniń ashyq ári qoljetimdi bolýyna barynsha múmkindik týǵyzady.
«Dóńgelek ústel» barysynda aqparattyq tehnologııalardy sot júıesinde qoldaný jóninde yntymaqtastyqty odan ári arttyrý, portaldy jaqsartý jáne jańǵyrtý boıynsha tıimdi tásilderdi ázirleý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Soty janyndaǵy Sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamenti men Respýblıkalyq advokattar alqasy arasynda ózara tıimdi yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıyldy.
Búginde azamattar elektrondy tsıfrlyq qoltańba kómegimen memlekettik organdardyń vırtýaldy qabyldaýlaryna ótinish jiberip, anyqtama alady, tirkeýin aýystyrady, túrli qyzmetter men ruqsattamalardy alýǵa tapsyrys beredi.
«Sot kabıneti» jáne «Sot qujattarymen tanysý» elektrondy servısteri Joǵarǵy Sottyń www.sud.kz resmı saıtynda iske qosylǵan. Atalǵan qyzmetterdi elektrondy tsıfrlyq qoltańbasy bar respýblıkanyń kez kelgen azamaty tutyna alady. Joǵarǵy Sottyń Call-ortalyǵyna 1401 qysqa nómirine habarlasý arqyly qosymsha aqparat alýǵa bolady (qalalyq telefon arqyly qońyraý shalý tegin).
«Dóńgelek ústel» barysynda Baılanys jáne aqparat agenttiginiń «Mobıldi qoltańba» jobasyn iske asyrý máseleleri talqylandy. Jobaǵa sáıkes, qazaqstandyqtar 2015 jyly elektrondyq tsıfrlyq qoltańbany SIM-kartanyń kómegimen paıdalanatyn bolady.
Іs-sharanyń qorytyndysy boıynsha QR Joǵarǵy Soty janyndaǵy Departament pen Respýblıkalyq jeke sot oryndaýshylary alqasy arasynda aqparattyq tehnologııalar salasynda ózara is-qımyldy odan ári damytý qajettigi týraly kelisimge qol jetkizildi.