Joǵarǵy Sot Joldaýdy belsendi iske asyrýǵa kiristi
Іs-sharaǵa Joǵarǵy Sottyń alqa tóraǵalary, sondaı-aq Joǵarǵy Sot janyndaǵy Sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamenti men Sot tóreligi akademııasynyń basshylyǵy qatysty.
Keńestiń jumysyn asha kele, Q.Mámı Joldaýdyń jáne Memleket basshysy elimizdiń ǵalamdyq básekege qabilettiligin qamtamasyz etýge múmkindik beretin ekonomıkalyq ósimniń jańa modelin qurý mindetin qoıǵandyǵyn atap ótti.
«Sot júıesi quqyq ústemdigi men barshanyń zań aldyndaǵy teńdigin qamtamasyz ete otyryp, Joldaýdy tabysty iske asyrýdyń mańyzdy býyny bolyp tabylady. Biz osy rette muny qalaı júzege asyryp, qandaı mindetterdi qaı merzimde sheshetindigimizdi naqty anyqtaýymyz kerek», - dedi Joǵarǵy Sot Tóraǵasy. Sottar sot júıesine tán baǵyttar boıynsha ǵana emes, óz quzyreti sheńberinde de Joldaýda belgilengen elimiz úshin mańyzdy ózge de barlyq basym baǵyttardy iske asyrýǵa belsene atsalysýy qajettigi aıryqsha atalyp ótildi. Bul jekemenshikti qorǵaýǵa, sheteldik ınvestıtsııalardy tartýǵa, buqaralyq kásipkerlikti qoldaýǵa, salyq-bıýdjet saıasatyn jaqsartýǵa, bıýdjetti ońtaıly qoldanýǵa jáne t.b. qatysty máseleler. Osy atalǵan máseleler boıynsha sot praktıkasy saraptalýy, zańnama qaıta tekseristen ótýi jáne tıisti organdarǵa keshendi usynystar ázirlenýi tıis.
Keńes barysynda Q.Mámı birinshi kezekte turǵan mindetterge nazar aýdardy. Olardyń qatarynda jekemenshikti qorǵaýǵa, quqyq ústemdigi men barshanyń zań aldyndaǵy teńdigin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan reformalardy júrgizý boıynsha jumystar bar.
Joǵarǵy Sottyń alqalaryna jekemenshikke qol suǵatyn qylmystyq quqyq buzýshylyq sanattary boıynsha sot praktıkasyn taldaý jáne osy quqyq buzýshylyqtardy jasaýdyń negizgi sebepterin zertteý tapsyryldy.
Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń úzdik tájirıbesi men usynymdaryn qoldanýǵa aıryqsha mán berý qajet. Osy oraıda Joǵarǵy Sot ázirlegen Ákimshilik protsestik kodeks (ÁPK) jobasy boıynsha jumysty kúsheıtý tapsyryldy. Atap aıtqanda, Qazaqstanǵa jaqynda keletin Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy sarapshylarynyń aldynda ÁPK-ni tanystyrýdy uıymdastyrý tapsyryldy.
Sonymen qatar, Q.Mámı sheteldik ınvestorlar úshin respýblıkamyzdyń tartymdylyǵyn arttyrý jumysyn kúsheıtý qajettigine aıryqsha mán berdi. Munda ınvestıtsııalyq daýlar boıynsha birkelki sot praktıkasyn qalyptastyrý jáne tıisti zańnamany jetildirý jumystaryn jalǵastyrý qajet.
Bıznes ortany jaqsartý jáne keńeıtý úshin aǵymdaǵy jyly Joǵarǵy Sottyń «Salyq zańnamasyn qoldaný boıynsha sot praktıkasy týraly» jańa normatıvtik qaýlysyn qabyldaý tapsyryldy.
Qarjylyq sektordy «qaıta júkteý» bóliginde Joǵarǵy Sottyń bastamasymen ázirlenip, qazirgi tańda Parlamentte qaraýda jatqan kollektorlyq qyzmet máseleleri boıynsha zań jobasynyń sheńberinde túzetýler qabyldaý boıynsha jumysty jalǵastyrý tapsyryldy. Atap aıtqanda, áńgime bankterge arnaıy talap-aryzdardyń eskirý merzimine qatysty talaptardy qoıý týrasynda bolyp otyr.
Salyq-bıýdjet saıasatyn jaqsartý maqsatynda múliktik jáne kóliktik salyqtar boıynsha salyqtyq qaryzdardy óndirip alý týraly daýlardy sottan tys sheshý tártibi boıynsha quraldardy ázirleý tapsyryldy. Atap aıtqanda, salyq organdarynyń joǵaryda atalǵan máseleler boıynsha salyq buıryǵyn shyǵaryp, ol óz kezeginde sot oryndaýshysyna tikeleı joldanatyn praktıkany pysyqtaý usynyldy. Sonymen qatar, «Salyq jáne bıýdjetke tólenetin ózge de mindetti tólemder men keden isi týraly» jáne «Keıbir zańnamalyq aktilerge salyq jınaý jáne keden isi máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobalaryna Joǵarǵy Sottyń usynymdaryn da ázirleý qajet.
Joǵary bilim júıesiniń sapasyn arttyrý mindeti boıynsha Joǵarǵy Sot Tóraǵasy Sot tóreligi akademııasyn damytý qajettigine aıryqsha nazar aýdardy. Ol Akademııa oqytýdyń jańa ádistemesin engizip, magıstranttar men jumys istep júrgen sýdıalarǵa tıisti bilim berip qana qoımaı, olardyń boıynsha aqparatty júıeleý qabiletin arttyryp, olarǵa qajetti kásibı daǵdylardy sińirtýi qajettigin atap ótti. Akademııaǵa jaqyn arada oqý ornyn damytý tujyrymdamasynyń jobasyn ázirleý jumysyn aıaqtaý tapsyryldy.
Q.Mámı ákimshilik jáne qylmystyq zańnamany izgilendirý máselesine nazar aýdardy. Osyǵan baılanysty, isterdiń keıbir sanattary boıynsha aıyppul kólemin azaıtý múmkindigi men olardy óteýdiń qısyndy merzimin taǵaıyndaý máselelerin zerdeleı otyryp, aıyppul salý túrinde jaza taǵaıyndaý ınstıtýtyn keńeıtý máselesin pysyqtaý tapsyryldy.
«Bul másele Quqyqtyq saıasat keńesiniń 2017 jylǵa arnalǵan jumys josparynda tur. Sot praktıkasyn muqııat taldap, tıisti usynystar engizý qajet», - dedi Joǵarǵy Sot Tóraǵasy.
Qoǵamdyq qaýiptiligi tómen ekonomıkalyq qylmys quramdaryn qylmyssyzdandyrý týraly aıta kele, Q.Mámı «Osy taqyrypty Elbasy ár túrli jıyndarda únemi aıtyp keledi, bul másele ony aıryqsha mazalaıtynyn bildiredi», - dedi.
Osy oraıda, salyq salasyndaǵy quqyq buzýshylyqtarǵa jaza taǵaıyndaý praktıkasyn saraptaý jáne olardy qylmyssyzdandyrý, salyqtar men aıyppuldardy erikti túrde tólegen jaǵdaıda qylmystyq jaýaptylyqty boldyrmaý boıynsha usynys engizý tapsyryldy. Sonymen qatar, jalǵan kásipkerlikpen baılanysty qylmystar boıynsha Joǵarǵy Sottyń ustanymyn aıqyndaý qajet.
Berilgen barlyq tapsyrmalar boıynsha olardy iske asyrý joldary aıtylyp, naqty oryndaýshylar men merzimderi anyqtaldy.
«Qoıylǵan barlyq tapsyrmalardy oryndaý jumysy taıaý merzim ishinde jolǵa qoıylýy jáne sizderdiń udaıy baqylaýlaryńyzda bolýy tıis», - dedi Q.Mámı.