«Jınalýǵa nebári 25 mınýt berdi»: Sheshen-ıngýshtardyń Qazaqstanǵa deportatsııalanǵanyna 75 jyl boldy
Basqa kóptegen ulttar sııaqty sheshen-ıngýshterdiń de týǵan jerin tastap, kúshtep qonys aýdarylǵanyna bıyl 75 jyl toldy. Muharbek ıAvloev ol kezde 12-degi bala eken. Elin, úıin tastap ketýge májbúr bolǵan ol bir top qandastarymen birge qazirgi Qyzyljar aýdanyndaǵy Penkovo aýylyna turaqtaıdy.
«1944 jyldyń aqpan aıynda aýyldaǵy er adamdardy ortalyq alańǵa jınady»,- dep eske alady Muharbek qarııa. Áskerılerdiń jetkizgen habary sheshen-ıngýsh halqyna tóbeden jaı túskendeı áser etken eken. Úılerin tastap ketýge sol kúni nebary 25 mınýt qana ýaqyt beripti.
«Keshqurym aýyldyń er adamdaryn ortalyq alańǵa shuǵyl jınaı bastady. Biz kishkentaımyz, ondaı jıyndarǵa qatysýǵa erte, biraq balamyz ǵoı, aqyryn arttarynan erdik. Bir kezde áskerı kıim kıgen er adam orys tilinde sóıledi. Ol kezde men oryssha bilmeımin, túsingen joqpyn. Bir aǵaıyn: «bizdi, ıngýshterdi óz jerimizden qýyp jatyr» dedi. Biz dostarymyzben ań-tań bolyp úıge qaraı júgirdik. Aýyldyń aqsaqaldylaryna aıtyp edik, bizge eshkim sengen joq. Bir kezde, manaǵy áskerı kıimdegi adamdar úı-úıdiń esigin qaǵyp, úılerimizdi bosatýdy talap etti. Jınalýǵa nebári 25 mınýt berdi»,-deıdi Penkovo aýylynyń turǵyny Muharbek ıAvloev.
ıAvloevtar otbasy basqalarmen birge eshelonǵa otyryp, jer aýdaryldy. Qazaqstannyń soltústigine deıin 18 táýlik júrip kelipti. Olardyń keıbiri aýyr joldy kótere almaı ashtyqtan, aýrýdan qaza tabady.
«Biz Petropavlǵa jetkende, qaryndasym qatty aýyryp qaldy. Anam ekeýin aýrýhanaǵa alyp ketti, sol jerde anamnan aıyryldym. Bizdi bólip arbaǵa, kólikke otyrǵyzyp, aýyl-aýylǵa taratty. Kólikke otyrǵandardy shalǵaı eldi mekenderge áketti. Men arbaǵa otyrǵan edim, bizdi osy Penkovo aýylyna ákeldi. Orys otbasyna tústim, ózderiniń eki kishkentaı balasy boldy. Tamaǵymen bólisip, bizdi ash qaldyrǵan joq», - deıdi Muharbek ıAvloev.
Sóz sońynda aqsaqal búgingi tatýlyq pen dostyq shańyraǵynda baqytty ǵumyr keship jatqany úshin qazaq halqyna rızashylyǵyn bildirip, zor alǵysyn jetkizdi.
Deportatsııalanǵan halyqtardyń kópshiligi úshin Qazaqstan ekinshi Otanǵa aınaldy. Qazir Soltústik Qazaqstan oblysynda ǵana shamamen 20 myńǵa jýyq sheshen-ıngýsh turyp jatyr. Qazaqstan halqy Assambleıasynda alǵashqylardyń biri bolyp «Vaınah» atty sheshenderdiń qoǵamdyq birlestigi quryldy. Al Petropavldaǵy №17 Ulttyq órkendeý mektebinde sheshen tili oqytylady.
Al Muharbek pen zaıyby Goshta ıAvloevtar qazaq jerinde 7 bala ómirge ákeldi. Búginde ulyn uıaǵa, qyzyn qııaǵa qondyryp, Penkovo aýylynda ómir súrip jatyr.