«Jibek joly» týrtoptamasy álem jurtyna tarıhı muramyzdy tanytpaq - Túrik Keńesi Bas hatshysynyń orynbasary
- Ómer myrza, «Jibek joly týrıstik toptamasy» dep atalatyn halyqaralyq joba qashan qolǵa alyna bastady? Áýelgi sózdi joba tarıhynan bastasaq...
- 2014 jyly Túrkııanyń Bodrým qalasynda Túrik keńesine (Túrkııa, Qazaqstan, Ázerbaıjan, Qyrǵyz eli - red) múshe memleketter prezıdentteriniń qatysýymen Keńestiń 4-shi sammıti ótip, onda «Týrızm salasyndaǵy yntymaqtastyq» taqyryby talqylanǵan bolatyn. Jıynda ortaq týrıstik toptama ázirleý tapsyryldy. Osydan keıin, Túrik keńesi elderi mınıstrilikteriniń sheshimimen Keńes hatshylyǵy «Túrik keńesiniń birlesken zamanaýı Jibek joly týrıstik toptamasy jobasy» ázirledi. Ony ázirleýge úsh jyl ýaqyt ketti. Onyń maqsaty - Jibek joly tarıhı oryndarymen týrıstik baǵytty damytý. Osydan keıin, 2016 jyly Túrik Keńesine múshe elderdiń 11 týr operatorlarynyń birlesýimen atalǵan jobany júzege asyrý úshin konsortsıým quryldy. Túrkııalyq «Antýr» týrıstik kompanııasy Konsortsıýmnyń úılestirýshisi retinde belgilendi. Dál osy jyly Ystyqkólde ótken Túrik keńesine múshe elderdiń týrızm salasyna jaýapty vedomstvolarynyń 3-shi jıynynda jobany júzege asyratyn aımaqtyq, halyqaralyq Jol kartasy bekitildi.
- Týrtoptama qalaı júzege asady?
- «Týr toptama baǵdarlamasy 14 kúnnen turady. Joba baǵdary boıynsha saıahatshylar Túrkııada: Ystanbul-Kaıserı-Nıvshehır (Kapadokııa), Aqsaraı-Konıa-Ystanbul baǵyttary boıynsha, Ázerbaıjanda: Gendjı, Shekı, Shamaha, Baký, Qazaqstanda: Almaty-Túrkistan, Shymkent, Taraz, Qyrǵyzstanda: Bishkek, Naryn, Tash-Rabat, Cholpan Ata - (Ystyqkól) Bishkek» baǵyttary boıynsha saıahattaı alady.
-Bul joba týrısterdi qanshalyqty qyzyqtarady dep oılaısyz?
- Qazirgi ýaqytta týrızm salasyna degen kózqaras ózgerip keledi. Adamdar ózge halyqtardyń tarıhı, mádenı qundylyqtarymen jáne erekshe oryndarymen tanysqysy keledi. Bul rette, Ortalyq Azııa men Kavkazdyń róli erekshe. Túrkııa, Qyrǵyzstan, Ázerbaıjan, Qazaqstannyń mol tarıhı murasy bar ekeni belgili. Mysaly, Túrkistan, Taraz, Shymkent, Baký, Gendjı, Konııa qalalarynan bizdiń tarıhymyzdyń kýásindeı bolǵan jádigerlerdi kórýge bolady. Biz álem halqyna ózge eldiń mádenıetinen erekshelenip turatyn bizdiń elderimizdiń órkenıetin kórsetkimiz keledi. Jahan jurty bul oryndarda qandaı órkenıet bolǵanyn kórýi kerek. Bul týrıstik toptama álem jurtyna tarıhı muramyzdy tanytýdyń tamasha múmkindigi. Árıne, týrızm salasy elderimizdiń ekonomıkasyn ǵana serpin bermeıdi, tutas Túrki álemin tanytady. Bul týrtoptamanyń ereksheligi, artyqshylyǵy da osynda.
-Osynshalyqty aýqymdy jobaǵa qoldaý kórsetilip jatyr ma?
- Túrik Keńesine múshe elderdiń mınıstrlikteri, jergilikti qalalyq ákimdikter men jaýapty mekemeler barynsha qoldaý tanytyp otyr. Osy jerde Almaty qalasy ákmidigi, Túrkistan, Shymkent, Taraz qalasy ákimdikterinen kóp qoldaý tapqanymyzdy aıtqym keledi. Qazaqstannyń bıznesmenderi de qalys qalyp jatqan joq. «Eır Astana» áýe kompanııasy men «Interkontınental» qonaq úıleri kómegin aıap qalmady. Mamyr aıynda jobanyń veb-saıty jumysyn bastaıdy. Maýsym aıynda Qazaqstanda Keńeske múshe elderdiń mınıstrleri bas qosady. Oǵan deıin biz aqparattyq týrlardy aıaqtaımyz. Bul baǵytty tanystyrýǵa arnalǵan alǵashqy aqparattyq týr 21 sáýirden 5 mamyr aralyǵynda jáne 12 mamyr men 26 mamyr aralyǵynda ótedi. Oǵan BAQ ókilderi, blogerler, sarapshylar, halyqaralyq týroperatorlar qatysady.
-«Jibek joly» týrıstik toptamasy qashannan bastap júzege asady?
-Aldaǵy shilde aıynda jumysqa kirisedi. Shilde aıynyń basynan bastap, halyq týrıstik toptamany satyp ala alady.
-Týrıstik toptamanyń quny qansha bolmaq?
- Baǵasyn qazir aıta almaımyz, áli de ázirlik jumystary júrip jatyr. Aıtarym, baǵa qoljetimdi bolady. Tórt memleketti 14 kúnde aralap shyǵý árıne, qıyn bolýy múmkin. Uzaq ýaqyt dep eseptegender úshin jeke saıahattaýyna múmkindik jasap otyrmyz. ıAǵnı, tek bir eldi nemese, bir-eki eldi ǵana tamashalaımyn degen týrıske jeke toptama satylady. Mysaly, bıyl Túrkııa men Ázerbaıjandy kelesi jyly Qazaqstan men Qyrǵyzstandy aralaımyn degenderge jeke-jeke toptama alaýyna jaǵdaı jasalynbaq.
- Týrısterdiń bir elden bir elge qatynaýy qalaı júzege asyrylady?
-Ushaqtan bastap, barlyq kólik túrleri arqyly qatynaýǵa bolady. Bir elden ekinshi elge ushaq arqyly barsa, el ishinde avtobýspen júre alady. Qaıtalap aıtaıyn, bul týrıstik toptamanyń ereksheligi tarıhymyzdy tanytýymyzda bolmaq. Túrkistandaǵy Áziret Sultan Qoja Ahmet ıAsaýı kesenesin kórgen adam Konııadaǵy Máýlana Rýmımen mádenı baılanysty ańǵarar edi. Týrısterge osy tarıhı oryndardy tanystyratyn arnaıy broshıýralar taratylyp, olardyń tarıhy sapar barysynda aıtylatyn bolady.
- Ózbekstannyń tarıhı qalalary bul týrıstik toptamaǵa enedi me?
- Biz Ózbekstandaǵy Samarqand, Buqara, Hıýa qalalaryn qosqymyz keldi. Biraq, biz áýeli Túrki keńesine múshe elderden bastaǵymyz keledi. Bul Ózbekstandy qosa almaımyz degen sóz emes. Ázirlik jumystary bitkennen soń, joba tolyǵymen daıyn bolǵanda Ózbekstandy jobaǵa shaqyrý qıyn bolmaıdy. Biz Ózbekstanǵa hat jazyp, óz qalaýymyzdy bildirdik. Eger Ózbekstan hatymyzǵa jaýap berse, biz qatty qýanar edik. Biz Batys pen Shyǵys elderine osy elderdiń ortaq mádenıetin tanytqymyz keledi.
- Ýaqyt bólip suhattasqanyńyzǵa rahmet.