Jetisý oblysynda qant qyzylshasy alqabyn úsh ese ulǵaıtý josparlanýda
Bıyldyń ózinde oblysta 12,6 myń ga jerge qant qyzylshasy egildi, bul 2023 jylmen salystyrǵanda 2,6 myń gektarǵa artyq. 2026 jylǵa qaraı egistik alqaptaryn 15 myń ga deıin jetkizý josparlanǵan, bul 2022 jylǵy kórsetkishten 3,6 ese artyq.
11 maýsymda vıtse-premer Serik Jumanǵarın Jetisý oblysyna jumys sapary aıasynda egis naýqanynyń qorytyndylarymen jáne shegirtkege qarsy kúres barysymen tanysty.
Búgingi tańda qunarly jerlerimen tanymal aımaq egis alqaptaryn belsendi túrde keńeıtýde. Munda kóktemgi egis jumystary tolyq aıaqtaldy: 432,5 myń ga jazdyq daqyldar, 309,3 myń ga dándi daqyldar, 90,4 myń ga maıly daqyldar, 12,6 myń ga qant qyzylshasy jáne basqa da daqyldar egildi.
Jalpy bıyl oblysta 2 mln tonna ónim jınaý josparlanýda. Onyń ishinde tek qant qyzylshasy – 550 myń tonna (2023 jyly – 370 myń tonna).
Shegirtke tektes zııankesterge qarsy hımııalyq óńdeý 109 myń ga alańda josparlanǵan. Italııalyq prýsqa qarsy 21,6 myń ga óńdeldi. Óideý jumysyna 17 birlik jerústi tehnıkasy jáne aýyl sharýashylyǵy avıatsııasynyń 4 ushaǵy tartylǵan. Aýmaqty zertteýmen 136 erikti jáne 76 maman aınalysyp jatyr.
Serik Jumanǵarın qant qyzylshasy sebilgen «Hılnıchenko jáne K» kommandıttik seriktestiginiń (KS) egis alqabyn tekserdi. Kásiporyn dándi jáne burshaqty daqyldardy ósirýge mamandanǵan, mal sharýashylyǵymen aınalysady. Óńdeletin jerdiń jalpy aýdany – 11 000 gektar, onyń 264 gektary – sýarmaly ýchaskeler. Negizgi daqyldar: qant qyzylshasy, soıa, dándi jáne jemshóp daqyldary. KS Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Aleksandr Hılnıchenkonyń aıtýynsha, memleket qoldaýynyń arqasynda olar qyzylsha salasyn is júzinde qaıta damytýǵa qol jetkize aldy.
«Byltyr oblys boıynsha ortasha ónim gektaryna 450 tsentner qant qyzylshasy bolsa, bizdiń sharýashylyqta ónimdilik gektaryna 700 tsentnerdi qurady. Bıyl bizdiń sharýashylyq qant qyzylshasynyń egis alqabyn taǵy 100 gektarǵa ulǵaıtty. Biz ótken jyldan kem emes ónim alamyz dep kútip otyrmyz», – deıdi fermer.
Serik Jumanǵarın egistik basynda óńirdiń agrarshylarymen kezdesip, olarǵa aýyl sharýashylyǵyndaǵy memleketti qoldaý sharalary týraly baıandady. Atap aıtqanda, qant qyzylshasyn óndirýdi qoldaý jóninde toqtaldy.
«Búginde qyzylsha ósirý óte tıimdi. Ótken jyly biz qant qyzylshasy tuqymyn sýbsıdııalaý normatıvterin jáne óńdeýge tapsyrylǵan qyzylsha kólemi úshin kılogramyna 15 teńgeden 25 teńgege deıin arttyrdyq. Zaýyttar satyp alý baǵasyn 15 teńgege deıin kóterdi. Osylaısha, bir tonna qant qyzylshasynyń jalpy quny 40 myń teńgeni qurady. Gektaryna 500 tsentner ónimdilikpen fermerdiń tabysy shamamen 2 mln teńgeni quraıdy. Búginde qyzylsha – eń joǵary marjınaldy daqyl», — dep atap ótti vıtse-premer.
Kezdesý barysynda fermerlerdiń biri soıa daqylyn satyp alý quny tómen ekenin jetkizdi.
«Bıyl aýyspaly egiste soıanyń kólemi úlken. 10 jyl buryn bizde soıany kılogramyna 180 teńgeden qabyldaıtyn, biraq sol kezde traktordyń quny 4 mıllıon teńge bolatyn. Qazir satyp alý baǵasy ózgergen joq, al traktorlardyń quny birneshe ese qymbat. Soıany shetelge qalaı jiberemiz?», — dep surady ol.
Serik Jumanǵarın Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrligine aýyl sharýashylyǵy mınıstrligimen birlesip Qytaıǵa soıa eksportynyń múmkindikterin pysyqtaýdy tapsyrdy.
Sondaı-aq Jetisýǵa jumys saparynyń birinshi kúni vıtse-premer salynyp jatqan kókónis qoımasyna jáne Іri joba boıynsha jeńildetilgen nesıeniń arqasynda óndiris kólemin arttyratyn, robottandyrylǵan saýý júıesin engizetin taýarly-sút fermasyna bardy.
Serik Jumanǵarın sondaı-aq «Aýyl amanaty» baǵdarlamasy boıynsha bıznesti bastaǵan shaǵyn kásipkerlerdiń jáne otandyq bıologııalyq taza tyńaıtqyshtar óndirýshilerdiń ónimderimen tanysty.