Jer sharynyń basym bóliginde aýa temperatýrasy 3 gradýs Tselsııge kóteriledi

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; Amerıkalyq klımatologtar JI kómegimen Jer klımatynyń eń kóp talap etilgen 10 modelin biriktirip, 2060 jylǵa qaraı planetanyń birqatar aımaǵynda&nbsp; temperatýra 3 gradýs Tselsııge kóteriledi degen qorytyndyǵa keldi. Bul týraly Kazinform <a href="https://nauka.tass.ru/nauka/22626601" target="_blank" rel="noopener">TASS</a> agenttigine silteme jasap habarlaıdy.&nbsp;</p>

Ǵalymdardyń boljamy Environmental Research Letters jýrnalyna jarııalandy. 

— Jahandyq jylynýdy taldaý kezinde ózgeristerdiń jalpy kórinisin ǵana emes, sonymen birge álemniń jekelegen aımaqtaryna qalaı áser etetinin de eskerý qajet. Mundaı baǵalaýdyń klımattyń ózgerýiniń qoǵam men ekojúıeler úshin saldaryn durys boljaý úshin óte mańyzdy, — dep keltirdi jýrnaldyń baspasóz qyzmeti Stenford ýnıversıtetiniń professory Noı Dıffenbo sózderin. 

Professor Dıffenbo, Kolorado shtaty ýnıversıtetiniń professory Elızabet Barns jáne Tsıýrıh Joǵary polıtehnıkalyq mektebiniń professory Sonıa Senevıratne birneshe jyl boıy Jer klımatynyń aldaǵy onjyldyqtar men ǵasyrlarda qalaı ózgeretini týraly boljam jasaý úshin mashınalyq oqytý ádisterin qoldanyp birneshe jyl jumys istep jatyr. 

Ǵalymdar osy tásilderdi qoldana otyryp, ǵalamshardyń temperatýrasy aldaǵy ýaqytta, 2030-shy jyldardyń ortasy men 2040–2050 jyldar aralyǵynda Parıj klımattyq kelisiminde mejelengen kórsetkishten Tselsıı boıynsha 1,5 jáne 2 gradýs joǵary kóteriletinin anyqtady.

Bul jańalyq zertteýshilerdi aımaqtyq deńgeıde planeta klımatynyń sol ýaqyt aralyǵynda qalaı ózgeretinin zertteýge túrtki boldy. 

Bul úshin ǵalymdar jer betindegi 34 iri klımattyq aımaqty anyqtap jáne eń tanymal 10 klımattyq modeldi paıdalana otyryp, olardyń aýmaǵyndaǵy temperatýranyń aldaǵy birneshe onjyldyqta qalaı ózgeretinin eseptedi. Zertteýshiler ózderi jasaǵan neıro jelini paıdalanyp, osy esepteýlerdiń nátıjelerin óńdep, biriktirdi, bul olarǵa klımattyń ózgerýi týraly aımaqtyq boljamdardyń dáldigin aıtarlyqtaı arttyrýǵa múmkindik berdi.

Dıffenbo, Barns jáne Senevıratnediń atap ótýinshe, temperatýra ásirese tez ǵalamsharda eń tyǵyz qonystanǵan klımattyq aımaqtarda, sonyń ishinde Ońtústik Azııa, Jerorta teńizi, Ortalyq Eýropa jáne Saharanyń ońtústigindegi Afrıka bólikterinde kóteriledi. Bul Jerdiń osy bólikterindegi klımattyń kútpegen jyldam ózgerýine daıyndalý qajettiligin, sonymen qatar jahandyq jylynýǵa qarsy kúresti kúsheıtýdiń mańyzdylyǵyn kórsetedi, dep qorytyndylady zertteýshiler.