JEŃІSKE DEIІN 28 KÚN: Tutqyndardyń kóterilisi jáne Býhenvald ólim fabrıkasynyń qulaýy

ASTANA. QazAqparat - Osydan 70 jyl buryn, 1945 jyly 11 sáýirde UOS-nyń 1390-shy kúni bolǵan. Jeńiske deıin 28 kún qaldy. «QazAqparat» HAA oqyrmandar nazaryna sol kezdegi hronıkany usynady.

11 sáýirde BUU sheshimimen Halyqaralyq fashıstik kontslagerlerdegi tutqyndardy bosatý kúni atalyp ótiledi. 1945 jyly bul kúni Býhenvald kontslageriniń tutqyndary kóterilis uıymdastyryp, azattyq aldy.

Býhenvald - Tıýrıngııadaǵy Veımar qalasynyń mańynda salynǵan Germanııa aýmaǵyndaǵy iri kontsentratsııalyq lagerlerdiń biri.

1945 jyly 11 sáýirde Býhenvaldke amerıkalyq ásker jaqyndaǵanda onda kóterilis bastalyp, tutqyndar lagerdi jaýlap ala aldy. Býhenvald aýmaǵy KSRO-ǵa berilgennen keıin, 1945 jyldyń tamyzynda onda № 2 NKVD arnaıy lageri uıymdastyryldy. Keńestik muraǵattardyń málimetterine qaraǵanda, lager taratylǵanǵa deıin onda 7000 astam tutqyn qaza tapty.

Býhenvald eń iri ólim fabrıkasy bolǵan. Lagerden 18 ulttyń 238 myń 380 adamy ótken. Olardyń 56 myń 549 adamy qaza tapty.

1945 jyly 11 sáýirde gvardııa serjanty Tastandıev Taıyr Búrkitbaıuly úshinshi márte 3-shi dárejeli Dańq ordenimen marapattaldy.

1945 jyly 11 sáýirde Shyǵys Prýssııa operatsııasy barysynda Keńes Odaǵynyń Marshaly, Bas shtab bastyǵy Aleksandr Vasılevskıı Zemland jartylaı aralynda qorshaýǵa alynǵan jaýǵa bir táýlik ishinde qarýlaryn tapsyrýdy talap etti.

«Nemis ofıtserleri men sarbazdary! Eger sizderdiń basshylyqtaryńyz bul ýltımatýmdy qabyldamasa, ne isteıtinderińizdi ózderińiz sheshińizder. Ómirlerińizdi qutqarý úshin, tutqyndyqqa berilińizder!» - dedi ol. Alaıda jaýap qaıtpady.

Keńestik aqparat bıýrosynyń málimetterine qaraǵanda, 1945 jyly 11 sáýirde Rýjomberok qalasynyń batysyna qaraı ornalasqan Karpatta keńes áskeri chehoslovak jáne rýmynııalyq áskerlermen birge qala men Svıataıa Martın temir jol stansasyn jáne Vrýtkı temirjol stansasyn basyp aldy... Bratıslavanyń Soltústik-batysyna qaraı 2-shi Ýkraına fronty Avstrııa aýmaǵyndaǵy Dıýrnkrýt, Shtıllfrıd, Ollersdorf eldi mekenderine qol jetkizdi... Venada 3-shi Ýkraına frontynyń áskeri Dýnaıskıı kanalynan ótip, kanal men Dýnaı ózeni ornalasqan qala aýdanynyń ońtústik-shyǵys bóligin jaýlady...

Bizdiń Jeńiske deıin 28 kún qaldy.