JEŃІSKE DEIІN 14 KÚN: Shyǵys Prýssııa operatsııasynyń aıaqtalyp, Berlınniń tolyq qorshalýy
Shyǵys Prýssııa operatsııasy (1945). 3-shi Belarýs maıdanynyń 11-shi gvardııalyq armııasy Zemland jartylaı aralynda jaý kúshin talqandap, Pıllaý qalasyn basyp aldy. Nemis jasaqtarynyń qalǵan bóligi Frıshes-Nerýng shyǵanaǵynyń batys bóligi men Vıslanyń shalshyqtanǵan saǵasynda jasyryndy.
Shyǵys Prýssııa operatsııasy aıaqtaldy. Keńes áskerleri Shyǵys Prýssııany basyp alyp, jaý jasaqtarynyń munda qorǵanyp otyrǵan tobyn joıyp jiberdi. Operatsııa 103 táýlikke sozyldy. Onyń bas kezine qaraı jasaqtardyń sany - 1669100 adam bolsa, 126464 (7,6 %) adam qaza taýyp, 458314 adam jaraqat aldy.
Berlınge shabýyl jasaý operatsııasy. 25 sáýirge qaraı 2-shi Belorýs maıdanynyń 65-shi jáne 70-shi armııasy 8 shaqyrymǵa deıin alǵa júrip, platsdarmdy 35-shi ólshemge deıin 15 shaqyrymǵa keńeıtti. 70-shi armııa Radehov, Petershagen, Gartts shekarasyna jetti. 25 sáýirdiń keshinde 20 shaqyrymdyq maıdandaǵy jaý qorǵanysynan ótý aıaqtaldy. Maıdan jasaqtary Randov ózenine qaraı jaqyndaǵan.
25 sáýir kúni kúndizgi saǵat 12-de Berlınniń batysynda soǵysqan 1-shi Belorýs maıdanynyń 47-shi armııasy men 2-shi gvardııalyq tank armııasy Kettsın aýdanyna shyǵyp, onda 1-shi Ýkraına maıdanynyń 4-shi gvardııalyq tank armııasymen qosyldy. 3-shi ekpindi armııa Berlın-Shpandaýer-Shıffarts sý arnasynda platsdarmdardy keńeıtý úshin jaýyngerlik áreketter júrgizgen. 5-shi ekpindi armııa Shpreeniń batys jaǵasynyń boıymen júrip, 2800 metr alǵa jyljydy. 8-shi gvardııalyq armııa qalany shabýyldaý áreketin jalǵastyryp, Landver sý arnasy arqyly ótkelderdi basyp aldy. 1-shi gvardııalyq tank armııasy Landver sý arnasynan ótken soń Brıtstiń soltústigindegi Teltov sý arnasynyń soltústigindegi kóshe urystaryna aralasty.
28-shi armııanyń úsh dıvızııasymen kúsheıtilgen 1-shi Ýkraına maıdanynyń 3-shi gvardııalyq tank armııasy Berlınniń ońtústik-batys aýdandaryn jaýdan bosatyp, qala túbindegi Shmargendorf úshin urystar júrgizdi.
4-shi gvardııalyq tank armııasy Potsdamnan ońtústik-shyǵysqa qaraı Havel arqyly ótetin jerler úshin shaıqastaryn jalǵastyryp jatty. 6-shi gvardııalyq mehanıkalyq korpýs Havelden ótip, kúndizgi saǵat on ekide 1-shi Belarýs maıdany 47-shi armııasynyń 328-shi dıvızııasymen qosyldy. Berlın tolyq qorshaldy. Odan keıin 6-shy mehanıkalyq korpýs 47-shi armııamen birigip Potsdamǵa shabýylyn jalǵastyryp jatty. 3-shi gvardııalyq tank armııasy Frankfýrt-Gýben tobyna qarsy qııan-keski urystar júrgizip jatqan áskerlerge qosyldy.
Batysta 13-shi armııa men 4-shi gvardııalyq tank armııasynyń 5-shi mehanıkalyq korpýsy Venktiń 12-shi armııasynyń jasaqtarymen shaıqastaryn júrgizip jatty.
25 sáýirde Elba ózenindegi Strela jáne Torgaý aýdanynda 5-shi gvardııalyq armııanyń 58-shi gvardııalyq dıvızııasy 1-shi amerıkandyq armııanyń 5-shi armııalyq korpýsynyń 69-shy jaıaý dıvızııasynyń barlaýshy toptarymen kezdesti...
Shaıqastar kezinde 1-shi Belorýs maıdanynyń jasaqtary Elshtal, Rorbek, Markvardt qalalaryn jáne Berlınniń janyndaǵy Falkenzee, Falkenhagen, Lagerdeberıtsti basyp aldy. Sonymen bir ýaqytta maıdan jasaqtary Berlınniń soltústik, shyǵys jáne ońtústik-shyǵys bóliginde kóshe urystaryn jalǵastyryp, qalanyń Treptov jáne Brıts aýdandaryn jaýlap alǵan. Oderdegi Frankfýrttan ońtústik-shyǵysqa qaraı maıdan jasaqtary Mıýllroze jáne Frıdland qalalaryn basyp aldy.
1-shi Ýkraına maıdanynyń jasaqtary Kettsın qalasyn jáne Berlınniń ońtústik-batys bóligindegi Lıhterfelde, Tselendorf aýdandaryn jaýlap alǵan. Kottbýs qalasynan soltústikke qaraı maıdan jasaqtary 40-tan astam eldi mekendi, sonyń ishinde Peıtts qalasy men Dıssen, Býrg, Kraýsnık, Brızen eldi mekenderin basyp aldy. Maıdan jasaqtary Drezdennen soltústik-batysqa qaraı Elba ózeninen ótip, ózenniń batys jaǵasynda Rıza qalasyna kirdi. Baýtsen aýdanynda bizdiń jasaqtarymyz qarsylastyń jaıaý áskeri men tankteriniń iri kúshteriniń qarsy shabýyldaryna toıtarys berip, úlken soqqy jasady...
Chehoslovakııa aýmaǵyndaǵy Godonına qalasynan soltústik-batysqa qaraı 2-shi Ýkraına maıdanynyń jasaqtary shabýylyn jalǵastyryp, 50-den astam eldi mekendi basyp aldy, sonyń arasynda Mıleshovıtse, Lıngartskevajanı, Blajovıtse, Tvarojna, Lıshen, Chernovıtse, Prjızjenıtse, Ostopovıtse, Omıtse boldy. Sodan keıin Brno qalasynyń shetinde urystar júrdi. Qalanyń ońtústik-shyǵysyndaǵy aerodromda maıdan jasaqtary qarsylastyń 18 ushaǵyn jaýlap aldy...
Bizdiń Jeńisimizge deıin 14 kún qalǵan.