Jemqorlyq úshin birinshi basshynyń jeke jaýapkershiligi engiziledi
Tipti, ondaı jaýapkershiliktiń ózine qatysty ekenin de jetkizdi. «Bir qyzmetker paramen ustalsa, onyń basshysyn jumystan shyǵaramyz», - dedi Jeńis Qasymbek. QazAqparat tilshisi mınıstrliktegi jemqorlyqtyń deńgeıin zerdelep, batyl bastamanyń tıimdiligin saraptap shyqqan bolatyn.
Búginde memlekettik organdar jyl saıynǵy alqa májilisterin san alýan formatta uıymdastyryp jatady. Bireýler kontsert zaldaryn jalǵa alsa, endi bireýler negizgi spıkerlerdi kresloǵa otyrǵyzyp qoıyp, tok-shoý úlgisinde jasaıdy. Al QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi bıylǵy alqa májilisin múldem basqasha formatta ótkizgen bolatyn. Memorgan basshylyǵy óńirlerden kelgenderdiń bárin bir kún buryn jınap alyp, jemqorlyq úshin ustalǵan áriptesteriniń vıdeolaryn kórsetip shyqty. Sóıtip, «tórt kóz túgel» jınalǵanda sybaılas jemqorlyqtyń saldaryn aımaqtardan kelgen árbir basshyǵa jetkizýge tyrysty.
«Alqa májilisine aýmaqtyq qurylymdardyń basshylary da keldi. Osy múmkindikti paıdalanyp, erteńgi otyrystyń aldynda jemqorlyq máselesin qarastyryp shyqqandy jón kórdik. Jemqorlardy ustaý týraly vıdeony da kórsetemiz. Men ózim on kúndeı buryn barlyq vıdeolardy kórip shyqtym. Shynymdy aıtsam, sol vıdeolardy kórgen kezde qatty uıaldym», - dedi Jeńis Qasymbek.
Shyndyǵynda «uıalatyn» nárse kóp eken. Sońǵy eki jyldyń ishinde QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstriligi boıynsha 100-den astam jemqorlyq oqıǵasy tirkelgen. Atalǵan faktilerge qatysy bar 59 laýazymdy tulǵa qylmystyq jaýapkershilikke tartylyp, 40-tan astam adam sottalypty. Olardyń ishinde respýblıkalyq dárejesi bar 4 basshy jáne oblys deńgeıindegi 30 basshy bar. Osy oraıda bir ǵana geologııa jáne jer qoınaýyn paıdalaný komıtetiniń eks-tóraǵasy Bazarbaı Nurabaevtyń qylmystyq tobyn eske alsaq ta jetkilikti. Olar óz týǵan-týystarynyń atyna ken oryndaryn rásimdep, artynan sonyń bárin naryqtyq baǵamen satyp otyrǵan. Budan bólek, jer qoınaýyn paıdalaný salasyndaǵy kelisimsharttardy rásimdegeni úshin qymbat kólikterdi, páterlerdi, qolma-qol aqshany da para retinde alypty. Al Nurabaevtyń ózi 20 myń AQSh dollary kólemindegi kezekti parasyn alý kezinde qolǵa tústi.
Jalpy, mınıstrlikke qarasty salalarda «maıly shelpek» salalar barshylyq. Al jemqorlyq áreketteriniń jartysynan kóbi kóliktik baqylaý komıtetine tıesili eken. Budan bólek, kásibı qutqarý qyzmeti men «Qazavtojol» sııaqty mekemeler jemqorlyq boıynsha «úzdik tórttikke» enip otyr. Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl ulttyq bıýrosy tóraǵasynyń orynbasary Shyńǵys Qabdollanyń aıtýynsha, atalǵan qurylymdardyń qyzmetkerleri kóp jaǵdaıda kelisimshartqa qol qoıǵany úshin para alyp otyrady. Budan bólek, ákimshilik sharalardy qoldanbaǵany úshin aqsha alatyndar kóp.
«Memlekettik satyp alý salasynda da jemqorlyq faktileri az emes. Birinshi basshylar qylmystyq shemalardy jasaıdy da, oǵan oblystyq fılıaldar men qurylymdyq uıymdardyń qyzmetkerlerin tartyp otyrady», - deıdi Shyńǵys Qabdolla.
Negizi, kóliktik baqylaý salasyndaǵy jemqorlyq jaıynda aıtylyp jatqanyna biraz boldy. Osyǵan baılanysty mınıstrlik kólik quraldarynyń salmaǵyn ólsheýdiń avtomattandyrylǵan júıesin engizýge kirisipti. Búginde birqatar jerlerde ondaı qural-jabdyqtar ornatylǵan. Endigi kezekte, respýblıkalyq mańyzy bar joldardyń keıbir ýchaskelerinde avtomattandyrylǵan stansalar júıesin qurý josparlanyp otyr. Ondaıda aqparattyq tabloǵa kólikti ólsheý stansasynan ótkizý qajettigi týraly xabarlama shyǵarylady. Al kólik júrgizýshisi odan bas tartyp, ketip qalsa, ishki ister organdarynyń beınebaqylaý júıesi arqyly aıyppuldar jazylatyn bolady. Jalpy, mınıstrlik kóliktik baqylaý qyzmetin túbegeıli ózgertýdi kózdeıdi. Sebebi osy salaǵa jańadan kelgen mamandar eski «júıege» qarsy tura almaıdy, bir-eki jyldyń ishinde sol «júıege jutylyp» ketedi de, ózderine deıin bolǵan qyzmetkerler sııaqty para alýdy bastaıdy. Ony Jeńis Qasymbektiń óz de ashyq aıtyp otyr.
«Jasyratyny joq, jaǵdaı esh ózgerip jatqan joq. Sizderdi taǵaıyndaıdy, qaıta aýystyrady. Biraq ózderińiz jergilikti jerdegi «júıege» qarsy tura almaısyz. Ol Sizderdi «jep qoıyp» otyrady. Sóıtip, eki-úsh jyl buryn bolǵan qyzmetkerler sııaqty «jumys isteı» bastaısyzdar. Olaı bolmaıdy. Biz birqatar sharalardy qolǵa alatyn bolamyz. Men osyny aldyn ala aıtyp qoıaıyn. Osy jyldyń ishinde kóliktik ınspektsııada qaıta qurylymdaý bolady. Oǵan qatysty fýnktsııalardyń kóbisi avtomattandyrylǵan júıege aýystyralady. Osylaısha, jolda turatyn mamandardy barynsha azaıtamyz. Adamdar jolda turmaıdy. Al qalǵan fýnktsııalardy basqa memlekettik organdarǵa beremiz. Sóıtip, kóliktik ınspektsııany túbegeıli ózgertemiz. Sondyqtan jyldyń basynda eskertip qoıaıyn dep otyrmyn. Kóliktik ınspektsııany tolyǵymen attestatsııadan ótkizemiz. Biz jergilikti jerde ınspektorlardyń sanyn 30-40 protsentke qysqartýdy josparlap otyrmyz. Sol sebepti ózderine qatysty jumysty jergilikti basshylar da ózgertýi tıis. Áıtpese, Sizdermen qoshtasamyz. Basqa qurylymdarǵa da aıtarym osy», - dep atap kórsetti Jeńis Qasymbek.
Dál sol jıynda Jeńis Maxmuduly óz qyzmetkerlerine jemqorlyq úshin birinshi basshylardyń jeke jaýapkershiligin engizetinin de jetkizdi. Bul degenimiz, bir qyzmetker paramen ustalsa, onyń basshysy óz qyzmetimen qosh aıtysady.
«Ótkende QR Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń tóraǵasy Alık Shpekbaevpen kezdeskende biz bylaı kelistik. Eger aýmaqta bir basshy ustalsa, onda osy salaǵa jaýapty komıtet tóraǵasy nemese onyń orynbasary otstavkaǵa ketýi kerek. Qazir biz agenttikpen birlesip jumys istep jatyrmyz. Bálkim, ortaq bir qujatty qabyldaımyz. Alaıda budan bylaı mende osyndaı ustanym bolady. Máselen, bir salanyń basshysy paramen ustalsa, komıtet tóraǵasynyń orynbasary jumysta ketýi tıis. Al jergilikti jerde ınspektor qolǵa tússe, birden departament basshysy jumystan ketedi», - deıdi Jeńis Qasymbek.
Onyń aıtýynsha, osyndaı ustanym bolǵan jerde ǵana basshylardyń jeke jaýapkershiligi artady. Sonda jergilikti jerdegi qarapaıym ınspektordan bastap komıtet basshylyǵyna deıingi qyzmetkerler jemqorlyqtyń jazasyn jete túsinedi. Jeńis Qasymbek óz jaýapkershiligin de atap ótti.
«Búgin men ýáde beremin, ınspektor paramen ustalsa, departament dırektory jumystan qýylady. Al departament basshysy ustalsa, komıtette ózgerister bolady. Ortalyq apparat da solaı. Onyń bári maǵan da qatysty», - dep atap kórsetti Jeńis Qasymbek.
Osylaısha, QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi batyl bastamany qolǵa alǵan bolatyn. Sonyń arqasynda ishki tártipti kúsheıtýge múmkindik bar. Al, eń bastysy, birinshi basshylardyń jeke jaýapkershiligi artady.
Aıta keterligi, bul salaǵa jańa mınıstr bolyp Roman Sklıar taǵaıyndaldy. Ol buryn QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý birinshi vıtse-mınıstri qyzmetin atqardy. Al joǵarydaǵy bastamany kótergen Jeńis Qasymbek bolsa, Premer-mınıstrdiń orynbasary boldy. Endeshe Roman Sklıar burynǵy basshysynyń bastamasyn júzege asyrýǵa bilek sybana kiresidi degen senim bar. Bul ǵana emes jańa basshylyqqa barǵan Jeńis Qasymbek tájirıbesi birtindep basqa salalarǵa aýyssa ıgi...