Jem ózeni 31 jyldan keıin Kaspııge quıa bastady

<p>AQTAÝ. KAZINFORM - Kaspıı teńizine sý tasqynynan keıin tasyǵan Jem ózeni quıyp jatyr. Sońǵy ret bul sý arnasy osydan 31 jyl kóterilgen.</p>

Ózen sýlarynyń teńizge quıýynan keıin Aqtaýda jergilikti turǵyndar áleýmettik jelide beınejazba jarııalap, jaǵadan uzap ketken sýdyń qaıta kóterilgenin aıtýda. Sonymen birge, bul týraly respýblıkalyq telearnalar teńiz sýynyń molaıa túskeni týraly sıýjet kórsetken bolatyn.

Alaıda mańǵystaýlyq belgili ekolog Orynbasar Toqjanov muny joqqa shyǵardy.

Onyń aıtýynsha, bunyń barlyǵy Kaspıı teńizinde jel kezinde bolatyn qalypty qubylystyń saldarynan bolady.

«Kaspıı sýynyń deńgeıi kóterildi degen habar shyndyqqa esh janaspaıdy. Sebebi, bul az ǵana kúnde júzege asatyn qubylys emes. Jaıyq arnasynan asty degen qaýip týyndaǵanymen, ázirge ózenniń mol sýy Atyraý oblysyna jetken joq. Sondyqtan ázirge Kaspııge jyldaǵydan mol sý quıyla qoımady. Ári solaı bolǵan kúnniń ózinde bul jaǵdaı teńizge tıgen tamshydaı ǵana áser etedi. Al turǵyndardyń jaǵalaýdaǵy sý kóterildi dep júrgeni ol jelge baılanys nárse. Máselen, jel qurlyqtan teńizge qaraı soqsa, sý jaǵadan alystaı túsedi. Al kerisinshe soqsa qurǵap qalǵan jaǵalaýǵa sý kele bastaıdy», - deıdi ekolog.

Onyń sózinshe, Kaspııdiń soltústiginde Bozaşyda birneshe jyldar buryn teńizden qurlyqqa soqqan jeldiń saldarynan sý on shaqyrymǵa deıingi aýmaqqa jaıylyp, turǵyndarǵa zııanyn tıgizgen kórinedi.

Sonymen qatar, bıyl tasyǵan Jem ózeni 31 jyldan keıin alǵash ret Kaspıı teńizine quıyp jatyr.

«Jem ózeni sońǵy reti 1993 jyly teńizge kelip quıdy. Onyń aldynda 1965 jyly tasyǵan edi. Odan buryn 1942 jyly kóktemde sý kóterilgen. Onyń uzaq jyldar boıy tartylýyna ózenniń bastalatyn aýmaǵynda qar juqa túsip, jaýyn az bolǵany kesirin tıgizedi», - deıdi ekolog.

Ekolog teńizge keletin tuşy sýdyń Kaspııdegi jándikterge áseri týraly da atap ótti.

«Kaspııge quıatyn 130 ózenniń barlyǵynyń sýy tuşy. Sondyqtan onyń sý janýarlaryna, balyqtarǵa eshqandaı áseri bolmaıdy. Jalpy, teńiz ben muhıtqa quıatyn kez kelgen ózenniń sýy tuşy. Sondyqtan onyń bárin teńiz jutyp alady da sýdyń jaıy ózgeredi. Budan keletin eshqandaı qaýip joq», - deıdi O.Toǵjanov.

Jalpy, 1930 jyly Kaspııdiń jalpy aýdany 442 myń sharshy kılometr bolsa, sońǵy jyldary shamamen 371 myń sharshy kılometrge deıin azaıyp, toqsan jyl ishinde on jeti paıyzǵa deıin kemigen. Al 2008-2023 jyldar aralyǵynda teńizdiń qazaqstandyq bóligi taǵy 8121,5 sharshy kılometrge azaıǵany belgili bolyp otyr.