Jeltoqsanshy Marat Ramazanov: Táýelsizdiktiń týyn tigý arman edi

ÓSKEMEN. QazAqparat – Jeltoqsan oqıǵasyna qatysqan árbir azamat eliniń egemendigin, halqynyń táýelsizdigin ańsady. Qara basynyń qamynan qazaqtyń múddesin, óz jaǵdaıynan Otanynyń taǵdyryn artyq kórdi. Solardyń biri – Marat Ramazanov. Búginde Shyǵys Qazaqstan oblystyq «Jeltoqsan-86» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy bolyp otyrǵan Zaısan aýdanynyń týmasy jeltoqsanshylardyń jaǵdaıyn jaqsartýǵa úles qosyp júr. QazAqparat tilshisine suhbat bergen M.Ramazanov atqaryp jatqan jumystarynyń búge-shúgesin aıtyp berdi.

- Sózdi Jeltoqsan oqıǵasyn qalaı ótkergenińizden bastasaq?

- 1986 jyly Almatydaǵy Esep qısap tehnıkýmynyń sońǵy kýrsynda oqyp júrgen edim. Kókshetaýǵa jumysqa joldama da alyp qoıǵanmyn. Jataqhanada jatqanda Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq komıtetiniń birinshi hatshysy Dinmuhammed Qonaev qyzmetinen ketip, onyń ornyna Gennadıı Kolbınniń taǵaıyndalǵany týraly habardy esittik. 20 shaqty jigit óre túregelip, alańǵa qaraı tarttyq. Jınalǵan jurttyń qarasy mol boldy. Alaıda muzdaı qarýlanǵan áskerılerge shamamyz qaıdan jetsin?! Olar bizdi ońaı basty. Osydan keıin qýǵyn-súrgin kórdik. Oqýdan shyǵaryldym. Eshqaı jerge jumysqa almaı qoıdy. Ol kezde Táýelsizdiktiń týyn tigý arman edi ǵoı, shirkin! Qazir qudaıǵa shúkir, egemendi elmiz. Osyny qadirleı bilý kerek.

- Shyǵys Qazaqstan oblystyq «Jeltoqsan-86» qoǵamdyq birlestigi qashan quryldy?

- Bul birlestik 2020 jyldyń 28 mamyrynda qurylǵan. Jumys istep jatqanymyzǵa 1 jarym jyldaı ýaqyt boldy. Maqsatymyz – óńirdegi barlyq jeltoqsanshylardyń basyn qosý, olardyń aqtalýyna járdemdesý jáne basqa da qajetti kómek kórsetý.

- Osy ýaqytqa deıin qandaı jumys atqaryldy?

- El aýmaǵynda eń belsendi jumys júrgizilip jatqan qoǵamdyq birlestikterdiń birine aınaldyq desem artyq aıtqandyq bolmas. Qazir 400-ge jýyq jeltoqsanshynyń basyn qosyp otyrmyz. Onyń ishinde 250-den astamy birlestik músheligine resmı túrde ótip, qolyna qujat alǵan.

Talaı jastarmen, stýdent-oqýshylarmen kezdesýler uıymdastyryldy. Byltyr Sábıra Muhamedjanovaǵa arnap as berildi. Oǵan elimizdiń túkpir-túkpirinen jeltoqsanshylar jınalǵan-tuǵyn. Astan keıin «Jeltoqsannyń bedeli men bereri» atty dóńgelek ústel ótkizildi.

Bıyl 14 qarashada taǵy da dóńgelek ústel bolyp, oǵan elordadan, Almatydan Jeltoqsan oqıǵasyna qatysqan arda azamattar keldi. Tarbaǵataı aýdany Aqmektep aýylynda Sábıranyń músini tuǵyrǵa qondy. Abaı atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan gýmanıtarlyq kolledjindegi qaharman qyzdyń taqtatasy aýystyryldy. Bul taqtatastyń ornatylýyna kezindegi oblys ákimi Berdibek Saparbaev muryndyq bolǵan edi. Budan bólek, oqý ornynda Sábıra Muhamedjanova atyndaǵy stıpendııa taǵaıyndaldy.

- Jeltoqsanshylarǵa naqty qandaı kómek kórsetilip jatyr?

- Búginge deıin 70-ke jýyq jeltoqsanshynyń aqtalýyna járdemdestik. 40 adam sanatorııge tegin emdelýge jiberildi. Túrli qıyndyqtarǵa tap bolǵandarǵa da jan-jaqty qoldaý bildirip jatyrmyz. Osy baǵyttaǵy jumystardy aldaǵy ýaqytta da úzdiksiz jalǵastyra bermekpiz. Aıta ketý kerek, bastamalarymyzǵa ShQO ákiminiń orynbasary Azamat Muhamedchınov árkez qoldaý bildirip keledi.

- Sonda Jeltoqsan oqıǵasynda Shyǵys Qazaqstan oblysynda narazylyq aktsııasyna qansha adam qatysqan?

- Eli men jeriniń bolashaǵy úshin qam jegen talaı adam kóshege shyqty ǵoı. Óskemen, Semeı qalalary ǵana emes aýdandarda da halyqtyń janaıqaıyna ún qosqandar boldy. Bir jerde júzdegen, keı aýmaqta ondaǵan adam ortalyq alańdarǵa bettegen. Zertteı kele, jalpy Shyǵys Qazaqstanda 3 myńǵa jýyq adam narazylyq aktsııasyna qatysqanyna kózimiz jetti.

- Sábıra Muhamedjanovanyń 35 jyldan keıin aqtalǵandyǵy týraly estidik. Sol jaıly aıtyp ótseńiz?

- Jeltoqsan kóterilisine qatysqan talaı qazaq jastary ómirimen qosh aıtysqan. Solardyń biri – Sábıra Muhamedjanova edi. 16 jasynda qaza bolǵan qaısar qyz osy ýaqytqa deıin aqtalmaı keldi. Áıteýir 35 jyldan keıin bul olqylyqtyń orny toldy. Osy oraıda Sábıranyń aqtalýynda «Jeltoqsan aqıqaty» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Beısenbaı Saıfoldanyń eńbegi zor. Sondaı-aq Sábıra Muhamedjanovamen bir topta oqyǵan 28 qyz ben kýrstas 8 jigit te aqtaldy.

- Aldaǵy ýaqytta taǵy qandaı josparlaryńyz bar?

- «Shyǵystyq jeltoqsanshylar» atty kitap shyǵaraıyn dep jatyrmyz. 1000 danamen jaryq kóretin kitapta 250 adamnyń materıaldary engiziledi. Bul tyń derekteri bar dúnıe bolmaq. Kitaptyń tusaýkeserin 2022 jyldyń aqpan aıynda ótkizemiz dep josparlap otyrmyz. Bıyl Sábıra atyndaǵy kóshe paıda bolǵan Semeıde Jeltoqsan monýmenti ashylmaq. Qazir músinshiler jumysty bastap ta ketken. Óskemendegi Jibek matalar kombınaty yqshamaýdanynda Jeltoqsan alleıasy salynady dep kútilýde.

- Áńgimeńizge kóp rahmet!