«Jelilik marketıng taýarlarynyń 90% kontrabandalyq jolmen keletin kórinedi» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynda M.H. Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik ýnıversıtetiniń rektory, pedagogıka ǵylymdarynyń doktory, QR Bilim jáne ǵylym mınıstriniń burynǵy orynbasary Mahmetǵalı Sarybekovpen bolǵan suhbat jarııalandy. Onda negizinen Jambyl oblysyndaǵy Ulttyq biryńǵaı testileýdiń uıymdastyrylýy jaıynda sóz boldy. Sonymen qatar jalpy eldegi UBT reformalaryna qatysty pikirler aıtyldy.
«UBT-ny uıymdastyrý boıynsha bir jaqsy júıe qalyptasty», - deıdi Mahmetǵalı Sarybekov. - UBT mektep bitirýshilerdiń qorytyndy attestatsııasy jəne joǵary oqý oryndaryna qabyldaý-túsý emtıhany retinde uıymdastyrylyp keledi. Endi kelesi jyldan bastap UBT-nyń pishini ózgerip, mektep bitirgende jəne joǵary oqý ornyna túserde bólek-bólek emtıhan tapsyrady».
«Egemen Qazaqstannyń» kelesi bir maqalasy 2016 jyly Rıo-de-Janeıroda ótetin tórtjyldyqtyń basty sport dodasyna arnalyp otyr. Gazet Qazaqstannyń Olımpıada qarsańyndaǵy daıyndyǵyn, jalpy múmkindigin saralap kórgen.
«Osy eki aralyqta Qazaqstan sportshylary Olımpııa oıyndaryna qatysý úshin alatyn lıtsenzııalary sanyn taǵy ekeýge arttyrdy. Olardy tennısshiler Mıhaıl Kýkýshkın men ıÝlııa Pýtıntseva oljalady. Sóıtip, joldamalar sany 91-ge jetti. Biraq əli elimiz quramasy buǵan deıin qatysqan bes Olımpıadanyń birde-birinen əzir joldama boıynsha alǵa shyǵa almaı tur. Qazaqstan derbes mem leket retinde birinshi mərte qatysqan 1996 jylǵy Atlanta Olımpıadasynyń ózinde bizdiń 96 sportshymyz sporttyń 14 túri boıynsha jarys alańdarynda atoı salǵan edi. Al odan keıingi Oıyndardyń birde-birinde júzden kem sańlaǵymyz bolǵan emes», - deıdi basylym «Kóńilde kúdik te, úmit te mol» atty maqalada.
Bul maqalada sonymen qatar dopıngke qatysty daý-damaıdyń Qazaqstanǵa qatysty pushpaǵy da sóz boldy.
«Tórt jyldyq tsıkldy jarystyń kezekti kezeńi - Rıo-de-Janeıro Olımpıadasy jaqyndaǵa saıyn əlem jurty kópshiliginiń kóńili asyp-tasýdan góri kúdikke kóbirek kómilip, erteńgi kúnniń
qalaı bolaryna qarap bal ashyp otyrǵandaı jaǵdaıy bar. Buǵan basty sebep
- ótken jyldyń sońynan bastalǵan dopıng daýynyń dúrmegi əli kúnge deıin
basylmaı keledi. Buǵan qulshyna kirisip ketken halyqaralyq tıesili uıymdar
keshe men búgindi qoıyp, tipti, ǵasyr basyndaǵy Olımpııa oıyndary ýaqytyndaǵy nətıjelerdi
túrtpekteýge kirisip ketti. Osynyń bəriniń astarynda əldeqandaı elder men əldebir sportshylardy əlem aldynda aıkəpir etip, jahandyq jarys aldynda dúrliktirip qoıýdy
kózdeıtin jymysqy saıasat bar sııaqty...» - dep jazady basylym.
«Osylardyń qosa-qabatynda daýdyń dalabasyna qanshama elder men sport sańlaqtary ilinip jatyr. Sol sharpýǵa bizdiń aýyr atletter de ilesip ketti. Olardyń sany qazir 6-ǵa jetti. Sonyń ishinde aldaǵy uly dodadaǵy basty úmitkerlerimiz sanalatyn eki birdeı Olımpıadanyń úzdigi Ilıa Ilın men London Olımpııa oıyndarynyń jeńimpazy Zúlfııa Chınshanlonyń «kúdiktiler tiziminen» kórinýi kóńilge biraz qaıaý túsirip tur. Degenmen, eki sańlaqtyń aqtalyp shyǵatynynan əli de úmitsiz emespiz. Sondyqtan quramanyń bas jattyqtyrýshysy Alekseı Nı olardy esepten syzyp tastap otyrǵan joq», - delingen maqalada.
***
«Aıqyn» basylymynyń búgingi sanynda Batý hannyń Eýropaǵa jasaǵan joryǵyna qatysty «Batý han Eýropadan nege shegindi?» atty maqala jarııalanyp otyr.
Shyńǵyshan qurǵan ımperııanyń keregesin keńeıtý úshin 1235 jyly Qaraqorymda Ógedeı uıymdastyrǵan quryltaı ótti. Onda Shyńǵystyń kózi tirisinde jaýlap úlgermegen Batys aımaqty qaǵanattyń quramyna engizý úshin joryq belgilendi. Joryqty basqarý Joshynyń ekinshi uly Batýǵa tapsyryldy. 1236 jyly Batý basqarǵan 150 myń ásker Batysqa qaraı lap berdi.
«Bul uly joryqqa burynǵy Shyńǵys han ımperııasynyń týyn kótergen naıman, kereı, jalaıyr, qońyrat, qııat, ýaq, sýan, basqa da kóptegen taıpalarmen qatar, sol kezdegi qazaq jerindegi úısin, sary úısin, arǵyn, dýlat, qańly taıpalarynyń sarbazdary túgelimen tartyldy. Resmı derekter bylaısha sóıleıdi: Joryqqa Batýdan basqa Shyńǵys han áýletinen Ógedeıdiń uly Kúıik, Tóleıdiń uly Móńke, Shaǵataıdyń jáne Batýdyń óz baýyrlary Orda Ejen, Toqa Temir, t.b. qatysty. Olardyń qatarynda Shyńǵys hannyń áıgili qolbasshylarynyń biri retinde tanylǵan Súbedeı de boldy. 150 myńǵa jýyq adamnan turatyn ásker joryqqa Batys Altaı óńirinen 1236 jyly kóktemde attanyp, maýsym aıynda Edil bulǵarlarynyń jerine kelip jetti. Batý Edil bulǵarlaryn baǵyndyrýdy Súbedeıge tapsyrdy. Súbedeı Edil bulǵarlarymen soǵysyp jatqanda, Batý áskerdiń basym kúshimen qypshaqtardyń, býrtastardyń, mordvalardyń jerin jaýlap aldy», - delinedi atalǵan materıalda.
***
Májilis depýtaty Jambyl Ahmetbekov elimizde etek jaıǵan jelilik marketıngtiń tamyryna balta shabý qajet dep esepteıdi. Tipti, bul týraly Úkimet basshysy Kárim Másimovtiń atyna depýtattyq saýal da joldap úlgerdi. Bul týraly «Túrkistan» gazeti jazýda.
«Jelilik marketıng táýelsiz dıstrıbıýtorlar jelisin qurýǵa negizdelgen taýarlar men qyzmetterdi júzege asyrý tujyrymdamasy, ıaǵnı, bul da qarjylyq pıramıda ispetti. Onyń qurbandyǵyna kóbinese áleýmettik jaǵynan az qorǵalǵandar ushyraıdy», - deıdi Jambyl Ahmetbekov.
Depýtattyń aıtýynsha, jelilik marketıng taýarlarynyń 90 paıyzy eldiń naryǵyna kontrabandalyq jolmen kelip, sol jolmen taratylady. ıAǵnı, qazynaǵa salyq túspeıdi. Munyń bári kóleńkeli ekonomıkanyń óristeýine jol ashady. Koreıa, Qytaı jáne AQSh elderinde jelilik marketıngtiń qyzmetine zańdyq turǵydan shekteýler qoıylǵan. Al kórshi Ózbekstan Respýblıkasynda 2012 jyldyń 7 aqpanynan bastap jelilik marketıngke tyıym salynǵan. Tipti, osy jóninde arnaıy zań da qabyldanǵan eken. 2014 jylǵy 17 qańtardaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń qarjylyq pıramıdalardyń qyzmetine qarsy is-qımyl máseleleri boıynsha Zańynda osy jelilik marketıng jaıly birde-bir sóz aıtylmaǵan. Osyndaı mysaldardy tilge tıek etken depýtat jelilik kompanııalardyń qyzmetine Qazaqstanda da zańdyq turǵydan shekteý qoıý kerek dep esepteıdi.
«Bizdiń elimizde jelilik marketıngpen aınalysýǵa zańmen shekteý qoıylmaǵandyqtan, bul bıznes ashyq qyzmet túri retinde eseptelinedi, alaıda mundaı kompanııalardyń qyzmetin retteıtin bir de bir zań joq. Qazirgi tańda Qazaqstanda 50 jelilik kompanııa jumys isteıdi», - delingen «Jelilik marketıng taýarlarynyń 90% kontrabandalyq jolmen keletin kórinedi» atty maqalada.
***
Qazaqstan Ortalyq Azııada eń qaýipsiz memleket dep tanyldy. Bul týraly «Beıbitsúıgishtiktiń jahandyq ındeksi» kýálik etip otyr, dep habarlaıdy «Ekspress K» basylymy.
Reıtıng Avstralııanyń Ekonomıka jáne beıbitshilik ınstıtýtynyń sarapshylarymen birneshe parametrler boıynsha jasalady. Atap aıtqanda, qarýdyń aýyr arsenaly, áskerı shyǵyndar men adam óltirý sany sııaqty faktorlar eskeriledi.
Qazaqstan 162 eldiń ishinde 75-shi satyǵa jaıǵasypty. Túrkmenstan 106-orynda, Ózbekstan - 109, Tájikstan - 122, Qyrǵyzstan - 124, Reseı - 151-orynda. Ortalyq Azııanyń barlyq memleketteri «beıbitsúıgishtiktiń ortasha deńgeıli memleketteriniń» qataryna enip otyr. Tolyǵyraq, «Etot mır prıdýman ne namı» atty maqaladan oqýǵa bolady.