Jaıly mektep – ult bolashaǵyna salynǵan ınvestıtsııa
Ulttyq joba elimizdegi oqýshy oryndarynyń tapshylyǵyn sheshýge, apatty jáne úsh aýysymdy mektepter máselesin joıýǵa baǵyttalǵan. 2024-2025 jyldary 740 myń oqýshy ornyna arnalǵan 369 mektepti, onyń ishinde bıyl 217 mektepti, al 2025 jyly 152 mektepti qoldanysqa berý kózdelgen. Mektepter qurylysy biryńǵaı standart boıynsha júzege asyrylyp jatyr. Mektepterdiń 163-y nemese 44 paıyzy aýyldyq jerlerde salynady. Jobany iske asyrýǵa respýblıkalyq bıýdjetten 2,3 trln teńge, onyń ishinde:
- 2023 jylǵa – 500 mlrd teńge
- 2024 jylǵa – 976,3 mlrd teńge
- 2025 jylǵa – 909,4 mlrd teńge bólingen.
Taıaýda ótken Úkimet otyrysynda Oqý-aǵartý mınıstri Ǵanı Beısembaev zamanaýı, ergonomıkalyq jáne qaýipsiz bilim berý keńistigin qurý úshin qajetti normatıvtik-quqyqtyq baza ázirlenip, jańa formattaǵy mektepterdi salýǵa qoıylatyn talaptar bekitilgen aıtqan edi. Naqtyraq aıtqanda:
Birinshiden, mektepterdi jobalaýdyń naqty úlgilik tapsyrmalary ázirlenip, bekitildi.
Ekinshiden, ergonomıkanyń talaptaryna, sondaı-aq bilim berý protsesin uıymdastyrý kezinde bilim alýshylar men pedagogterdiń qajettilikterine jaýap beretin tehnologııalyq jabdyqtar men jıhazdardyń tolyq tizbesi rásimeldi.
Úshinshiden, bastaýysh jáne joǵary synyp oqýshylary úshin oqý kabınetteri, sanıtarlyq toraptar, sport zaldary bar jeke bloktar qarastyryldy.
Tórtinshiden, qazirgi zamanǵy tehnıkalyq quraldardy engizý esebinen qaýipsizdik sharalary arttyrylyp, lıtsenzııalanǵan kúzetpen qamtamasyz etý, kúzet qyzmetkerlerine qoıylatyn biliktilik talaptary kúsheıtildi.
Besinshiden, erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalar úshin kedergisiz orta qurý kózdeldi.
Altynshydan, mektepterdi zamanaýı pándik kabınettermen jabdyqtaý talaby engizildi.
Jetinshiden, oqýshylarǵa yńǵaıly bolý úshin oqý quraldary men kıimderdi saqtaýǵa arnalǵan jeke shkaftar, qosymsha kıim iletin oryn qarastyryldy.
Budan bólek, Oqý-aǵartý mınıstrligi ulttyq jobaǵa «Atameken» ulttyq palatasynyń jáne salalyq qaýymdastyqtardyń usynystary eskerilgen otandyq óndirýshilerdi qoldaý boıynsha qosymsha sharalardy engizdi. Oǵan sáıkes:
- jaıly mektepterge qajetti jıhaz «Samuryq-Qazyna» jáne «Atameken» tizilimine engen otandyq óndirýshilerden ǵana satyp alynatyn bolady;
- mektep qurylysynda onyń ishinde syrtqy qasbetterde jergilikti óndirýshilerdiń ónimderi paıdalanylady, sondaı-aq tıimdi sharttarǵa negizdelgen aldyn-ala kelisimshart jasaý tásilin qoldanylady.
- Jalpy, ulttyq joba eń aldymen bilim berý sapasyn qamtamasyz etýge jáne oqý protsesin uıymdastyrýdyń tıimdiligine yqpal etýi tıis. Sondyqtan Oqý-aǵartý mınıstrligi:
- «Bilim berýdegi ózgeristerdiń 1000 kóshbasshysy» jobasy sheńberinde jaıly mektepter úshin jańa býyn dırektorlarynyń korpýsyn irikteýdi qolǵa aldy;
- jańa mektepterdi kadrlarmen qamtamasyz etý úshin jas kadrlardyń jáne tájirıbesi bar muǵalimderdiń biliktiligin arttyrý jolymen pedagogter bazasy qalyptastyryp jatyr;
- elimizdiń Nazarbaev zııatkerlik mektepteri, Bilim ınnovatsııalyq lıtseıleri, respýblıkalyq fızıka-matematıka mektepteri syndy jetekshi oqý oryndarynyń tájirıbesi negizinde oqý protsesiniń mazmunyn jetildirýge baǵyttalǵan bilim berýdi uıymdastyrýdyń jańa modeli ázirlený ústinde.
Osy ýaqytqa deıin jaıly mektepterdiń qurylysy 3 tásil arqyly júzege asyrylyp kelgen bolatyn. Atap aıtar bolsaq, eń aldymen «Samuryq-Qazyna Konstrakshn» arqyly mektepterdiń nysanaly qurylysyn salynady. Ekinshiden, ákimdikter, naqtyraq aıtqanda Almaty qalasynyń ákimdigi jeke ınvestorlardan 8, al elorda ákimdigi 1 daıyn ǵımaratty taýar túrinde satyp alady. Úshinshiden memlekettik-jekeshelik áriptestik aıasynda Almaty qalasynda 1 mektep salynady.
Endi osyǵan Oqý-aǵartý mınıstrligi tórtinshi tásildi ázirlep, engizip otyr. Bul tásil jeke ınvestor jáne jetekshi bilim berý uıymy qatysatyn konsortsıým qurý arqyly iske asyrylady. Ony iske asyrý kezinde memlekettik bilim berý tapsyrysyn ornalastyrý arqyly jáne keıinge qaldyrylatyn mindettemeler esebinen bıýdjetke júkteme azaıady jáne qurylystyń qymbattaý táýekelderi bolmaıdy. Investorlardy irikteýdi ákimdikter konkýrstyq negizde júzege asyrady.
Ótken jyly «Samuryq-Qazyna Konstrakshn» 208 mektepti jobalaýdy jáne salýdy bastady. Astana jáne Almaty qalalarynyń ákimdikteri osy jyly 9 mektepti jeke qurylys salýshylardan satyp alýdy josparlap otyr. Jańa oqý jyly bastalǵanǵa deıin 98 mektepti, al qalǵan 110 mektepti 2024 jyldyń 15 jeltoqsanyna deıin paıdalanýǵa berý josparlanyp otyr.
Taıaýda «Samruk-Kazyna Construction» AQ tóraǵasynyń birinshi orynbasary Ǵabıt Malǵajdarov ulttyq joba aıasynda salynatyn jaıly mektepterdiń tıptik mektepterden aıyrmashylyǵyn ataǵan bolatyn.
«Jaıly mektepterdiń tıptik mektepterge qaraǵanda birinshi aıyrmashylyǵy – qural-jabdyqpen qamtylýy, ıaǵnı qazirgi tıptik mektepterdiń qajetti jabdyqtarmen qamtylýy 6 paıyz bolsa, al jaıly mektepterde ol kórsetkish 15-20 paıyzǵa artady. Ol degenimiz kompıýterler, uıymdastyrý tehnıkalary, ınteraktıvti taqtalar, robototehnıka kabıneti jáne taǵy basqa. Kelesi aıyrmashylyǵy, qazirgi tıptik mektepterde bir ǵana sportzal bar, al jaıly mektepterde onyń sany 2-den 4 sportzalǵa deıin kóbeıedi», - degen edi Ǵabıt Malǵajdarov «Samuryq-Qazyna» AQ-nyń qoǵamdyq keńesi barysynda.
Onyń atap ótýinshe, jaıly mektep jıhazy da tolyqtaı qazaqstandyq ónim bolýy tıis. Bul talap Úkimettiń qaýlysymen bekitilgen. Ol úshin merdiger kompanııa otandyq óndirýshilermen shart jasasý kerek jáne ol «Samruk-Kazyna Construction» men «Atameken» ulttyq kásipkerler palatasy tarapynan tekseriledi. Talap oryndalmaǵan jaǵdaıda merdiger kompanııaǵa qarjy bólinbeıdi jáne aıyppul salynady.
Aıta keterligi, «jaıly mektepterdiń» qurylysy Úkimettiń qatań baqylaýynda bolady. Muny taıaýdaǵy Úkimet otyrysynda Premer-Mınıstr Oljas Bektenov basa aıtqan bolatyn.
«Memleket basshysynyń jańa formattaǵy mektepter salý týraly tapsyrmasyn oryndaý úshin biz bar kúshimizdi jumyldyryp, tez qımyldaýymyz kerek. Osyǵan baılanysty atalǵan jumysqa tartylǵan barlyq memlekettik organnan naqty is-qımyldardy talap etemin. Birinshi, «Samuryq-Qazyna» qoryna 1 qyrkúıekke deıin 98 mekteptiń, al osy jyldyń sońyna deıin qalǵan 119 mekteptiń paıdalanýǵa berilýin qamtamasyz etýdi tapsyramyn. Merzimderdiń buzylýyna eshqandaı jol berýge bolmaıdy. Bul rette, jumystardyń sapasy aqsamaýy tıis», - degen edi Úkimet basshysy.