JÁÝTІKOV ORYNBEK AHMETBEKULY
Qaraǵandy oblysy Aqtoǵaı aýdanynyń Qyzylaraı aýylynda dúnıege kelgen.
1920-1930 jyldary aýyldyq mektepte, keıinnen Qarqaraly qalasyndaǵy mektepte oqyǵan. 1934 jyly Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtynyń (Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıteti) fızıka-matematıka fakýltetin úzdik bitirip, Lenıngrad memlekettik ýnıversıtetiniń (Sankt-Peterbor memlekettik ýnıversıteti) aspırantýrasyn tamamdaǵan. 1934-1951 jyldar aralyǵynda Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtynda assısent, aǵa oqytýshy, dotsent, dekan, dırektordyń ǵylymı jumystar jónindegi orynbasary, kafedra meńgerýshisi bolǵan. 1945 jyly Qazaq KSR Ǵylym akademııasynda Matematıka jáne mehanıka sektory ashylyp, keıinnen Matematıka jáne mehanıka ınstıtýty qurylǵan.
O.Jáýtikov 1945-1965 jyldar aralyǵynda Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń Matematıka jáne mehanıka sektorynda aǵa ǵylymı qyzmetker, sektor meńgerýshisi, 1965-1969 jyldar aralyǵynda Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń Matematıka jáne mehanıka ınstıtýtynyń dırektorynyń orynbasary, zerthana meńgerýshisi, 1969-1989 jyldar aralyǵynda Qazaqstan Ǵylym akademııasy Prezıdıýmynyń múshesi, Fızıka-matematıka ǵylymdary bólimshesiniń akademık-hatshysy qyzmetterin atqarǵan. 1985-1989 jyldary Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń Matematıka jáne mehanıka ınstıtýtynda zerthana meńgerýshisi bolǵan.
Negizgi ǵylymı eńbekteri qozǵalystyń ornyqtylyq teorııasyna, matematıka, fızıka teńdeýlerine, dıfferentsıaldyq teńdeýlerdiń sheksiz júıelerine, teorııalyq jáne qoldanbaly mehanıkaǵa, matematıka tarıhy men onyń metodologııasyna arnalǵan.
O.Jáýtikov - respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebin uıymdastyrýshylardyń biri. Bul mektep qazir Orynbek Jáýtikovtiń esimimen atalady. Ol respýblıkamyzda matematık ǵalymdardy daıyndaýda jáne matematıkany nasıhattaýda kóp eńbek sińirip, otandyq matematıkter mektebin qalyptastyrdy. 1958 jyly akademık O.Jáýtikov alǵash ret qazaq tilinde matematıkalyq taldaý týraly oqýlyǵyn shyǵarǵan. Ol 200 den astam ǵylymı eńbekterdiń, ǵylymı-tanymdyq kitaptardyń, metodıkalyq jumystardyń, kóptegen oqýlyqtardyń avtory. Belgili ǵalymdar A.Lıapýnovtyń, S.Kovalevskııdiń, N.Lobachevskııdiń, S.Sobolevtiń, M.Lavrentevtiń, K.Persıdskııdiń, Q.Sátpaevtiń, taǵy basqalardyń ómiri men shyǵarmashylyq qyzmetteri týraly zertteýlerin ǵylymı-tanymdyq kitaptary men maqalalarynda jarııalaǵan.
Akademık O.Jáýtikov Keńes Odaǵy men shetelderde ótken osy zamandaǵy matematıka jáne mehanıka problemalaryna arnalǵan kóptegen sezder, kongrester men konferentsııalarǵa, sımpozıýmdarǵa qatysqan.
Orynbek Ahmetbekuly Almaty qalasynda oqýshylardyń Kishi ǵylymdar akademııasyn uıymdastyryp, akademııanyń kóp jyldar boıy Qurmetti prezıdenti boldy.
O.Jáýtikov matematıka ǵylymyn damytýǵa jáne fızıka-matematıka bilimderin jetildirýde zor úles qosyp, ǵylymı-pedagogıkalyq kadrlardy daıarlaǵany úshin Oktıabr revolıýtsııasy, 2 ret «Qurmet Belgisi» ordenderimen, kóptegen medaldarmen, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýmynyń Qurmet gramotalarymen marapattalǵan.
Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylymı jáne tehnıka qaıratkeri, Qazaqstannyń Memlekettik syılyǵynyń laýreaty akademık-ǵalym Orynbek Jáýtikov 16 mamyr kúni 1989 jyly qaıtys boldy.
Qazaq KSR Mınıstrler Keńesiniń qaýlysymen akademık-ǵalym O.Jáýtikovti máńgi este saqtaý maqsatynda Almaty qalasyndaǵy Respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebi men Qarqaraly qalasyndaǵy №1 orta mektebine esimi berilgen.
Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti men Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetinde úzdik oqyǵan stýdentterge arnalyp O.Jáýtikov atyndaǵy stıpendııa taǵaıyndalǵan. Almaty qalasynda ǵalym O.Jáýtikov turǵan úıdiń qabyrǵasyna memorıaldyq taqta ornatylǵan.
Derek kózi:
Qazaqstan ulttyq entsıklopedııasy, 8 tom