Jasandy ıntellekt: Qazaqstanda adamdar oryndaıtyn fýnktsııalardyń 29 paıyzy avtomattandyrylýy múmkin
ERDO taldaýshylary avtomattarmen, robottarmen nemese jasandy ıntellektpen kásipter toptarynyń belgili bir fýnktsııalaryn oryndaý múmkindigine baǵalaý júrgizdi, ol 2008 jylǵy qyzmetterdiń halyqaralyq standartty synyptaýyshy (QHSS) úılestirilgen jáne ekonomıkamyzdyń ereksheligin kórsete otyryp, qoldanylatyn daǵdylardyń deńgeıi men mamandanýy boıynsha qyzmetterdi jikteıtin 2017 jylǵy QR qyzmetterdiń Ulttyq synyptaýyshyn negizge aldy. Sarapshylarmen barlyǵy 3,4 myńǵa jýyq negizgi atqaratyn fýnktsııalary bar 423 kásip toby qaraldy.
«Taldaý eki yqtımal nusqa boıynsha júrgizildi, aldymen avtomattandyrý, robottandyrý nemese jalpy jasandy ıntellektti paıdalaný, sondaı-aq ChatGPT, Midjourney, Bard (Google), ChatSonic, Rytr, Neeva jáne t. b. sııaqty ǴJI kómegimen belgili bir fýnktsııalardy oryndaý múmkindikteri boıynsha taldama bólek júrgizildi», – dedi ERDO Boljaý jáne zertteý departamentiniń dırektory Dmıtrıı Shýmekov.
Jańa tehnologııalardyń eńbek naryǵyna áser etý áleýetin baǵalaýdyń ózektiligine baılanysty tıisti zertteýler, bólek-bólegimen bolsa da, búkil álemde júrgizildi.
Máselen, QHSS boıynsha fýnktsıonaldyq taldaýdy paıdalanǵan alǵashqy zertteýlerdiń birinde tolyq áser etýi múmkin kásipterdiń úlesi shamamen 33%-dy, odan basqa 36%-dy ishinara qurady, al kásipterdiń 31%-yna ChatGPT-nyń paıda bolýy men taralýy eshqandaı áser etpeıdi.
Taǵy bir zertteý kezinde qytaılyq sarapshylar ǴJI-dy qoldaný Qytaıdaǵy jalpy jumys kúshine salystyrmaly túrde az áser etedi degen qorytyndyǵa keldi, bul mamandyq boıynsha jasandy ıntellekt tolyq oryndaı alatyn mindetterdiń az úlesine negizdelgen. Avtorlardyń qorytyndy tujyrymdary orta kásip úshin tapsyrmalardyń shamamen 4%-y ǴJI-ǵa tikeleı ushyraýy múmkin ekenin kórsetedi, biraq belgili bir jaǵdaılarda bul úles 10%-ǵa deıin, tipti 15%-ǵa deıin ósýi múmkin. Sondaı-aq, sarapshylar 20-35 jas aralyǵyndaǵy halyqtyń sanaty, al salalar boıynsha aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar (AKT), qarjylyq deldaldyq, lızıngtik jáne basqa da bıznes-qyzmetter, kóterme jáne bólshek saýda, jyljymaıtyn múlikpen jáne t.b. jasalatyn operatsııalar ǴJI atynan eń osal bolyp tabylady dep sanaıdy.
Óz kezeginde Qazaqstanda avtomattandyrýdyń, robottandyrýdyń nemese ǴJI-diń otandyq eńbek naryǵyna yqtımal áserin taldaýǵa sáıkes, eń úlken avtomattandyrýǵa basshylar men memlekettik qyzmetshiler (59% deıin), ákimshilik salasyndaǵy qyzmetshiler (48%), kásibı mamandar (46%) jáne tehnık mamandar (29%) toptarynda qol jetkizýge bolady. ǴJI kómegimen oryndalýy múmkin fýnktsııalardyń eń kóp bóligi ákimshilik qyzmetshilerge (44%), tehnık mamandarǵa (32%) jáne kásibı mamandarǵa (15%) tán.
«Jalpy alǵanda, taldaý nátıjeleri boıynsha yqtımaldyǵy joǵary nemese ortasha adamdar oryndaıtyn fýnktsııalardyń 29% avtomattandyrylýy múmkin jáne bul rette fýnktsııalardyń 13% ǴJI oryndaýy múmkin ekeni anyqtaldy.
Aǵymdaǵy jumyspen qamtý kórsetkishterine súıene otyryp, taldaý júrgizilgen 8,7 mıllıonǵa jýyq qyzmetkerdiń 6,5 mıllıon qyzmetkerde nemese 75% avtomattandyrý ekitalaı ekenin atap ótýge bolady. Avtomattandyrýdyń ortasha yqtımaldyǵy 1,5 mıllıon adamǵa nemese 17% múmkin. 686 myń adamnyń yqtımaldyǵy joǵary nemese 8%», – dep atap ótti Dmıtrıı Shýmekov.
Bul rette tikeleı ǴJI qyzmetkeriniń bir bóligin nemese barlyq fýnktsııalaryn oryndaý múmkindigi odan da tómen yqtımaldyq kórsetkishterine ıe: 7,7 mln qyzmetker úshin tómen yqtımaldyq (88%), ortasha yqtımaldyq 1 mln (12%), jáne óte yqtımal 5,2 myń, ıaǵnı 0,1%.
«Eńbek naryǵyn avtomattandyrýdyń negizgi qaýpi iri qalalar men ındýstrıaldy damyǵan aımaqtarǵa tán, bul protsess jumys oryndarynyń 33-36%-y aıtarlyqtaı áser etýi múmkin», – dep tolyqtyrdy taldaýshy.
Tikeleı ǴJI esebinen jumys oryndaryn aýystyrýdyń eń úlken táýekeli Almaty qalasynda týyndaıdy. Aıtalyq, jumyspen qamtýǵa yqpal etý turǵysynan anaǵurlym áljýaz qarjy jáne AKT jónindegi ortalyq habty mysalǵa alýǵa bolady. Bul rette salalyq bóliniste ǴJI qyzmetkerlerin almastyrýdyń eń úlken áleýeti kásiptik, ǵylymı jáne tehnıkalyq qyzmet aıasynda, sondaı-aq densaýlyq saqtaý salasynda boljanady.
«Avtomattandyrý ońtaılandyrylǵan jumys kúshi arqyly áleýetti únemdeý esebinen eńbek naryǵyna áser etýde mańyzdy ról atqarady. Alaıda, bizdiń óńirde avtomattandyrý jáne jumysshylardy tetiktermen jáne ǴJI-men aýystyrý protsesi óte baıaý júredi, óıtkeni ol kompanııalar odan paıdany arttyrý jolyn kórýge baılanysty», – dep qorytyndylady Dmıtrıı Shýmekov.
«Avtomattandyrýdyń, robottandyrýdyń jáne jasandy ıntellekttiń Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek naryǵyna áserin baǵalaý» analıtıkalyq zertteýdiń tolyq esebimen myna silteme boıynsha tanysýǵa bolady (https://iac.enbek.kz/ru/node/1573).