«Janattyń janaıqaıy» - baspasózge sholý
***
«Mańǵystaý oblysynda áleýmettik jelini «jaryp», jurtshylyqty dúr silkindirgen oqıǵa oryn aldy. Beıneý aýdandyq aýrýhanasynan shý shyqty. Beıneý aýdanynyń turǵyny Janat Qaldybaeva feısbýk áleýmettik jelisinde Beıneý aýdandyq aýrýhanasy jaǵdaıynyń syn kótermeıtindigin, tósek-oryndardyń las jáne mezgilinde aýystyrylmaıtyndyǵyn, emdelýshilerge tamaq kúnine bir ret beriletindigin jetkizdi. Janat janaıqaıymen jurt nazaryn ózine aýdardy». «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi nómirinde eldi eleń etkizgen bul maqala «Janattyń janaıqaıy» dep atalady. Shyndyǵynda, HHІ ǵasyrda, qaryshtap damyǵan Mańǵystaý óńirinde oryn alyp otyrǵan osyndaı sumdyqty buryn kim kórgen? Baqsaq álgi áleýmettik jelidegi máselege qatysty jýrnalıster arnaıy baryp, jaǵdaıdy kórip te qaıtqan eken. Aýrýhana basshylyǵy tósek jabdyqtarynyń tez tozatynyn aıtyp, tamaqtyń bir mezgil ǵana beriletindigin qarjynyń jetispeýshiligimen túsindirgen eken. Mańǵystaýdaǵy bul oqıǵanyń nemen aıaqtalǵany gazettiń búgingi sanynan oqı alasyzdar.
Al búgingi sanyndaǵy «Sarańdyq, kúndestik, qyzǵanysh» atty maqalada avtor jurt boıyndaǵy osyndaı teris minezge qatysty áńgime órbitip, «bul bizdi qaıda aparady?» degen máseleni kóldeneń qoıady. Abaıdyń úshinshi qara sózin keltire otyryp, maqalada «Eshkimge dostyǵy joq adamdar tek qaskúnemdikti ǵana oılaıdy. Olar tek ózim ǵana bolyp-tolsam dep armandaıdy. Mundaılardyń mańaıyndaǵylarǵa kóleńkesi túspeıdi» dep oı sabaqtaıdy.
* * *
«Aıqyn» gazetiniń sársenbi kúngi sanynda «Qazaqstannan úlgi alatyn kez jetti» atty maqala jarııalandy. Onda adamzattyń túbine jetýi múmkin joıqyn qarýǵa, álemge ólim ýyn sebetin ıadrolyq qarýǵa qatysty taldaýlar jasalyp, mundaı qarýdan áli kúnge eshbir eldiń qoshtasqysy kelmeı otyrǵanyna nazar aýdarylady. «Nege álem elderi jappaı qyryp-joıatyn qarýdan birjola qutylǵysy kelmeıdi? Iá, nege? Jaýap qarapaıym. Bir memleket úshin qýatty qarý ózgege álimjettik jasaıtyn doıyr, al ekinshi bir el úshin kúshtiden qorǵanar qalqan. Bar gáp osynda jatyr. Atom qarýy tek qara nıetti jandardyń qolyna túspesin. Onda adamzatty kezekti qyrǵyn kútip tur deı berińiz...» dep jazady avtor. Budan bólek, maqalada atom qarýyn synaýdan qasiret shekken qazaq dalasynyń keshegi saıasattyń saldarynan áli kúnge aryla almaı kele jatqany baıandalady. «Búginge deıin kópshilik bile bermeıtin, asa qupııa saqtalyp kelgen Tıan-Shan taýynyń Qazaq eline qarasty óńirinde 1976 jyly 6 tamyzda ıadrolyq mına synaqtan ótkenin budan buryn jazǵanbyz. Onda 1969 jyldyń naýryz aıyndaǵy Daman aralynda, odan keıin tamyzda Qazaqstandaǵy Jalańashkól mańynda (Qytaı men KSRO-nyń qaqtyǵysynan keıin) jasaldy. Máskeý Qytaı taǵy shabýyl jasaı qalsa, shekaradan asyrmaı joıý úshin búkil shekara boıyna ıadrolyq mınadan beldeý jasaýdy qolǵa almaq bolǵan edi» dep jazady avtor.
Al «Teńge turaqtanyp, ekonomıka eńse túze keledi» atty maqalada búgingi eldegi ekonomıka hám qarjy jaǵdaıyna taldaý jasalady. «Ulttyq bank bazalyq mólsherlemeni 13 paıyzǵa deıin tómendetti. Bul ınflıatsııa deńgeıin jyl sońyna deıin 6-8 paıyz kóleminde ustap turýǵa múmkindik beredi» delingen maqalada. Basylymnyń jazýyna qaraǵanda, sońǵy ýaqytta halyq qoldaǵy valıýtasyn teńgege qaraı aıyrbastaı bastaǵan. Bul ulttyq valıýtaǵa senimniń artyp otyrǵanyn bildirse kerek. Al sarapshylardyń aıtýynsha, bunyń ózi ulttyq ekonomıkanyń jańa talaptarǵa endi ǵana beıimdelip kele jatqanyn bildirse kerek.
***
Qyzylorda oblysynda «buhar bulandary» paıda bolýy múmkin Bul týraly «Kazahstanskaıa pravda» gazetine bergen suhbatynda Ońtústik Qazaqstan oblysy Tabıǵı resýrstardy basqarý jáne tabıǵatty paıdalanýdy retteý basqarmasynyń bastyǵy Muhıt Otarshıev habarlaǵan. «Buhar bulandarynyń Syrdarııa mańyndaǵy tirshilik etý ortasyn qalpyna keltirý týral bastama biraz adamdarǵa belgili. Qazirgi kúni Syrdarııa-Túrkistan óńirlik tabıǵı parkinde buhar bulanynyń 108 túri ósip jatyr. Tipti bıyl olardyń sany artyp otyr», - deıdi suhbattasýshy. Onyń aıtýynsha, quryp bara jatqan osy janýardyń sanyn arttyrý maqsatynda bıyl taǵy bir pıtomnıkti qurýǵa bıonegizder jasalǵan. Ol Syrdarııa ózeniniń jaǵalaýyna jaıǵasady. Osy baǵyttaǵy atqarylyp jatqan sharalar týraly tolyq suhbatty «Lýnnyh landshaftov nelzıa dopýstıt» atty «Kazahstanskaıa pravda» gazetiniń búgingi sanynan oqı alasyzdar.