Jańa álipbıde «ıý» men «ıa» dybystary nelikten joq

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - Búgin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi brıfıngte A.Baıtursynov atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń bas ǵylymı qyzmetkeri Álimhan Júnisbek jańa álipbıde «ıý» men «ıa» dybystary nelikten joq ekendigin túsindirdi, dep habarlaıdy QazAqparat.

«Jazý reformasyn qolǵa alǵandaǵy maqsatymyzdyń ózi de orys tilinen engen kirme tańbalardy qazaqsha taratyp jazý bolatyn. «ıA» degenińiz -qazaqtyń eki dybysynyń tirkesi. Al endi «ıý» degenińiz - qazaqtyń úsh dybysynyń tirkesi. Sondyqtan aldaǵy ýaqytta ádisteme, oqýlyq arqyly túsindire otyryp, osylaı taratyp jazatyn bolamyz. Sonda qazaq tiliniń býyn quramy buzylmaıdy. Úndestik áýezi, morfema quramy buzylmaıdy. Taǵy sondaı úlken jetistikterge jetemiz. Qazirgi kırıllıtsa negizindegi kóp sózderimiz, birinshiden, tildiń úndestik áýezin buzyp otyr», - dedi ol BAQ ókilderiniń saýalyna oraı.

Al Sh.Shaıahmetov atyndaǵy tilderdi damytýdyń respýblıkalyq úılestirý-ádistemelik ortalyǵynyń dırektory Erbol Tileshov osy ýaqytqa deıin qazaq tilinde 42 dybys bar dep qatelesip júrgendigimizdi basa aıtty.

«Áńgime sodan týyp tur. ıÝ men ıa-ny kóptegen azamat dybys dep qabyldaıdy. Tańba bar, dybys degen bar, osyny biz aıyra bilýimiz kerek. Orystarda orys latınıtsasy bar ári ol bekitilgen. Jumys latınıtsasynyń bekitilgenine on jyldan asyp ketti. Onda da ıý men ıa joq. Frantsııada Nıtstsa degen qala bar, oryssha solaı aıtady. Frantsýzdarda «ts» degen árip joq, durysy - Nısa. Aǵylshynda «tsırk» dep aıtpaıdy, «sırk» dep aıtady.  «Ts» - orystardyń árpi. Biz túp tórkini bólek tildiń emle erejesine daǵdylanyp keldik. Qazaq tili - aǵylshyn tili de emes, orys tili de emes», - dedi Tileshov.

Seıchas chıtaıýt