Jambyl oblysynda saýmalmen emdeıtin shıpajaı bar

TARAZ. QazAqparat - Jambyl oblysynyń ońtústiginde ornalasqan, Taraz qalasynan shamamen bir jarym saǵattaı jol júrseńiz, aldyńyzdan sulý tabıǵat, bıik taýlar, ádemi kórinis qylań beredi. Munda Qyrǵyz Alataýynyń Ashamaıly, Qorǵantas, Qaraqyr, Kókqııa, Kógershin, Shóńgir, Quttyjan, Oırandy, Shal, Qaıyńdy, Sógeti, Mamaı, Qaraýylshoqy jáne Kókdónen taýlary ornalasqan. «Taýqymyz» shıpajaıy osyndaı kórkem tabıǵattyń aıasynda oryn tepken, dep jazady QazAqparat tilshisi.

Soltústik, shyǵys Qazaqstan jaqtan keletin demalýshylar shıpajaıǵa «Lýgovaıa» stantsııasynan túsip, kólikpen 40-50 mınýtta jete alady.

Al batys jaqtan kelýshilerge poıyzdan Tarazǵa túsip, kólikpen jetken yńǵaıly.

Odan soń Aqyrtóbe aýylyn qaq jaryp tike tartsańyz da, Qumaryq aýylyn kókteı ótseńiz adaspaısyz.

«Taýqymyz» – dástúrli em-sharalardan bólek, Qazaqstan boıynsha saýmal, qymyzben emdeıtin birden-bir shıpajaı.

Taý bókteriniń túrli ósimdikterine jaıylǵan jylqylardyń sútiniń qunary men qýaty, emdik qasıeti zor.

Munda qymyzdyń 5 túri daıyndalady: súr qymyz, asaý qymyz, jýas qymyz, ýyz qymyz, qysyr qymyz.

«Jańadan týǵan, ýyzy tarqamaǵan bıelerden jasalǵan qymyz jýas qymyz bolady. Ony qansha kóp pisip, daıyndasa da ýyz tatyp turady, erekshe bir jumsaq dámi tańdaıdan ketpeıdi. Bul kezde sút te qoıý, qymyzdyń ashýy qıynyraq bolady. Qalaı ýyz taraı bastaıdy, solaı qymyz da jaqsy ashı bastaıdy. Al asaý qymyzdyń qoryn kóbirek qosyp, kóp pisemiz. Ol adam boıyn qyzdyryp, denesine birden qan júgirtedi. Súr qymyz dep, 3 aı, 5-6 aıǵa deıin saqtalǵan qymyzdy aıtamyz. Olar neǵurlym uzaq saqtalǵan saıyn sap-sary bola túsedi. Іshken adam qushyrlanyp, raqattanyp ishedi. Sońǵysy, qysyr qalǵan bıelerdiń sútinen jasalatyn qysyr qymyz dep atalady. Kelgen em alýshylar kóbine jýas qymyzdy jaqsy kóredi. Saýmaldy demalýshylardyń kózinshe saýyp, qonaqtarymyzǵa jylydaı usynamyz», - deıdi qymyzdy babyna keltire daıyndaıtyn Bazarkúl Bekturova.

Onyń aıtýynsha, qymyz da, saýmal da ózderiniń qolyndaǵy bıelerden saýylyp, daıyndalady.

Taýdyń shúıgin shóbine jaıylady. Jaz aılarynda munda baılanyp, saýylatyn bıeler sany 300 basqa deıin barady.

Kóktemde jańa týǵan bıelerdi bir aptadan keıin bólek qoraǵa qamaı bastaıdy. Kúzge qaraı sýalǵan bıelerdi bosatyp, qyz mezgilinde saýýǵa tek 50-60 bas bıe qaldyrady.

Qazirdiń ózinde shıpajaıda 6-7 úıirge deıin bıe saýylyp jatyr. Eki úıirdi saýýǵa qamap jatqan kezde, eki úıirdi jaıylymǵa shyǵarady.

«Endi qymyzdy daıyndaý barysyna keler bolsaq, aldymen kúbilerdi ystyq sýmen jýyp, salqyn sýmen shaıyp, ábden keptirip, quıryq maıdy shyjǵyryp, kúbini maılaımyz. Sosyn sabanmen nemese kıikotynmen ystaımyz. Sabanmen ystaǵannyń óziniń dámi bólek bolady, kıikotynmen ystaǵanda jalbyzdykindeı erekshe bir dám shyǵady. Qymyzǵa árkimniń qalaýynsha quıryq maı, meıiz qosyp ishýge bolady», – deıdi Bazarkúl Bekturova.

Shıpajaı 2016 jyly ashylǵan. Bastapqyda kelýshilerdi ózge em-sharasyz, tek saýmalmen emdegen.

2020 jyldan bastap 72 adamǵa arnalǵan arnaıy ǵımarat soǵylyp, basqa da em-sharalar qosylady.

Joldama quny – adam basyna bir kúnge 15 myń teńge. Bul somanyń ishine 4 mezgil tamaq (tańǵy as, túski as (birinshi, ekinshi tamaq, salat, nan, shaı), besin shaı, keshki as (1 tamaq, salat, nan, shaı), 2, 3, 4, 5 oryndyq jatyn bólmesi, kúnine 200 grammnan úsh mezgil saýmal, bir mezgil 200 gramm qymyz, sondaı-aq, gıdromassajdy vanna, marjan vannasy, balshyqpen emdeý, tuzdy bólme, fıtobóshke, parafın, ottegi ballony, massaj jasaıtyn tósek, tuzdy shahta qabyldaý kiredi.

Tek massaj ben lımfodrenajdy massaj demalýshylardyń qalaýyna qaraı qosymsha aqyǵa jasalady. Jalpy dene massajynyń bir seansy – 5000, lımfodrenajdy massajdyń baǵasy – 1000 teńge.

Shıpajaıda em-shara qabyldamaı, tek saýmal ishýge kelýshilerge de jeńildik qarastyrylǵan.

Halat, súlgi, tósek-oryn jabdyqtaryn shıpajaı usynsa, ózińizben qajetti zattar qatarynda jeke kýálik, rezińke tápishke, jeke gıgıenalyq zattar bar.

Mundaǵy bilikti dárigerler em-sharany ózderi taǵaıyndaıdy, sondyqtan emhanadan joldama alýdyń qajeti joq.

Taǵy bir eskeretin másele, demalys orny taýdyń eteginde ornalasqandyqtan, jaqyn jerde dárihana, dúken joq.

Sondyqtan kerekti dári-dármekti birge ala kelgen jón.

«Bizdiń usynatyn qymyzymyz ben saýmalymyz ǵana emes, barlyq as-aýqat, taǵamdarymyz tabıǵı. Bárin ózimiz óndiremiz, jylqy, qoı, sıyr etiniń barlyǵy ózimizdiń baǵyp otyrǵan malymyz. Tipti, baý-baqsha ónimderi, qııarymyz ben qyzanaǵymyzǵa deıin, kók-sógimizge deıin óz baqshamyzda egip, ósiremiz. Jemis-jıdektiń de túr-túrin baqshamyzdan úzip ákelip, emdelýshilerimizge usynamyz. Budan bólek, mıneraldy sýymyz da bar. Bizge eki bulaqtyń sýy keledi», - deıdi shıpajaı basqarýshysy Janerke Dónenbaeva.

Em-sharaǵa paıdalanatyn balshyqty da syrttan tasymaıdy, osy mańdaǵy tarıhı oryn, jaýdyń beti qaıtqan Sumqaıtty jerinen alyp keledi.

Balshyq pen bulaq sýynan kórshi Reseıdiń Tomby qalasynyń ǵalymdary synama alyp, ekeýiniń de paıdasy zor ekenin, mıneraldy sýdy tipti eshbir súzgiden ótkizbeı-aq qoldana berýge bolatynyn aıtqan.

Ony rastaıtyn arnaıy sertıfıkaty da bar.

Shıpajaı janynda fýtbol alańy men sport zal da bar. Sportshylar kelip, ári demalyp, ári shynyǵyp ketedi.

«Shıpajaı retinde ashylǵanymyzǵa nebári úsh jyl ǵana bolsa da, 4 myńnan astam adamǵa qyzmet kórsetip úlgerdik. Bir demalyp ketken adam kelesi jyly mindetti túrde qaıta kelýge asyǵyp turady. Bul jerde bizdiń qyzmet kórsetetin personaldarymyzdyń da eńbegi zor. Shaǵyn shıpajaı bolǵandyqtan, árbir kelýshige óz deńgeıinde kóńil bólýge múmkindigimiz mol. Sondaı-aq, shıpajaıdan bólek, 500 metrdeı qashyqtyqta bizdiń demalys ornymyz qyzmet kórsetedi. Onda tapshandar, kıiz úıler, basseınder, karaoke bar. Taýǵa shyǵyp demalyp, serýendep qaıtýǵa, atqa minýge, qonaq, qudalyq kútýge barlyq jaǵdaılar qarastyrylǵan. Shıpajaıda emdelýshiler de atqa minip, serýendeı alady», – deıdi shıpajaı basqarýshysy Janerke Dónenbaeva.

Saırambaı Dónenbaev degen esim búginde tek Jambyl jurtshylyǵyna ǵana emes, qazaqstandyqtardyń da birazyna tanys.

«Taýqymyzdyń» negizin Qazaqstannyń Eńbek Eri, «Sháýshen» sharýa qojalyǵynyń basshysy bolǵan atymtaı jomart, marqum Saıranbaı Dónenbaev pen aǵasy Meırambek Dónenbaev qalaǵan.

Búginde bul otbasylyq kásipti Dónenbaevtardyń uldary men kelinderi júrgizip keledi.

Buǵan deıin Almaty Resort shıpajaıy óz qonaqtaryn qalaı qarsy alatynyn jazǵan bolatynbyz.