Jaqsylyq jasaý qanymyzda bar nárse – qyzylordalyq erikti
- Aldymen jergilikti jerde qaıyrymdylyq sharalaryn júzege asyrýǵa baǵyttalǵan ıdeıa qalaı týyndaǵany jóninde aıta ketkeniń artyq emes. Bul ıdeıa qaı ýaqytta paıda boldy? Oǵan kimder qoldaý bildirdi?
- Halqymyzda «Keń bolsań kem bolmaısyń», «Jasaǵan jaqsylyǵyń eselep qaıtady» degen naqyl sózder bar. Qazaq balasy ejelden jetimin jylatqan joq. Qınalǵanǵa qol ushyn berdi. Mundaı izgilikti isterdi aǵaıyn-týystan, ata-anamyzdan, ustazdardan kórip óstik. Sondaı izgi qasıetterdi barlyǵymyz boıymyzǵa sińirdik.
Halqymyzda asar degen jaqsy úrdis bar. Sol úrdisti qaıta jańǵyrtý maqsatynda jumystar jasaldy. Jaqsylyq jasaý - qanymyzda bar nárse. Ózim de qolym bos kezde bireýge qol ushyn sozýdy qalap turatyn janmyn. Negizinde mundaı isterdi 2016 jyldan beri júzege asyryp kelemiz. Alǵashqyda jaǵdaıy tómen otbasylarǵa aıǵa jeterlik mólsherde azyq-túlik aparyp berip júrdik. Keıinnen kıim-keshek aparýǵa kóńil bóldik.
2019 jyly oblystyq ádilet departamentinde qoǵamdyq birlestik retinde tirkelip, resmı túrde jumysty bastadyq. Oǵan qanshama erikti múshe retinde qabyldandy. Búginde kóptegen jastarymyz is-sharalarǵa belsendi túrde atsalysady.
- Qoǵamdyq birlestik quramyna qandaı azamattar tartylǵan? Árbir sharany ótkizý barysynda keńes jasalyp, ortaq sheshim shyǵaryla ma?
- Óz tarapymyzdan árbir is-sharany ótkizerden buryn soǵan baılanysty jınalyp, aqyldasyp alamyz. Jasalatyn jumys jan-jaqty talqylanady. Bul maqsatta aýdan basshylyǵy, jergilikti meshitterdiń, kásipkerlerdiń usynys-pikiri eskeriledi.
Qazirgi tańda qoǵamdyq birlestiktiń 185 erikti múshesi bar. Olardyń bireýi qol kómegin jasasa, endigi biri qarjylaı kómektesip jatady. Árbiri ıgilikti isterdi atqarýǵa barynsha qol ushyn sozady.
Qazir keıbir jastardyń boıynda ishkilikke salyný, urlyq jasaý, tóbeles, qumar oıynǵa salyný sekildi jat ádetter beleń alyp barady. Oǵan qalaı tosqaýyl qoıa alamyz? Bizdiń aldymyzdaǵy negizgi maqsattyń biri - óskeleń urpaqty osyndaı óreskel jaǵdaılardan saqtandyrý. Biz ózimizdiń qaıyrymdylyq sharalaryna, asarǵa negizinen solardy shaqyramyz. Ony jastardy ımandylyqqa, janashyrlyqqa, jaýapkershilikke baýlý den sanaımyz. Oǵan qosa salaýatty ómir saltyn nasıhattaý, patrıottyq sezimderin oıatý, ulttyq qundylyqtardy jańǵyrtý - negizgi mindetimiz. Bul baǵytta halqymyzdyń salt-dástúrin nasıhattaý, qazaqtyń otbasylyq ınstıtýtyn saqtaýǵa úles qosyp kelemiz. Jastardy izdenimpazdyqqa, jańashyldyqqa, ınnovatsııaǵa baýlýǵa kúsh salamyz.
- Osy maqsatta qandaı is-sharalar atqaryldy?
- Aldymen qoǵamdyq birlestik aldynda turǵan tórt baǵytqa toqtala ketelik. Aldymen bilim boıynsha túrli olımpıadalar, trenıng-semınarlar uıymdastyramyz. Ekinshiden, qaıyrymdylyq baǵytynda turmysy tómen otbasylardy baspanamen qamtamasyz etý, olardy azyq-túlikpen, kıim-keshekpen qamtamasyz etemiz.
Aýdanda «Qamqor» áleýmettik dúkeni ashyldy. Oǵan qajetti kıim-keshekti negizinen elordadaǵy «Qarqyn» degen dúkennen aldyramyz. Olardyń da baǵyt-baǵdary qaıyrymdylyq sharasymen úılesedi. Ol jaqtan jetkizilgen kıim-keshekter óte sapaly, taza. Olardyń arasynda jańa kıimder de bar. Áleýmettik dúkenge aýdanda kıim-keshek satýmen aınalysatyn kásipkerler de qoldaý kórsetedi.
- Qoǵamdyq birlestik tarapynan qolǵa alǵan jobanyń biri - baspanaǵa muqtaj otbasylardy turǵyn úımen qamtý ekenin bilemiz. Qazirge deıin qansha otbasynyń jańa baspanaǵa qoly jetti?
- Qoǵamdyq birlestik tarapynan 2019-2022 jyldar aralyǵynda turmysy tómen otbasylarǵa 6 baspana berildi. Olardyń ekeýi satyp alynsa, tórteýi asar ádisimen salyp berdik. Bıyl mundaı otbasylar taǵy eki baspanamen tolyqty. Endi aýdan ákimdiginiń qoldaýymen taǵy bir úıdi mqtaj otbasyǵa bersek degen josparymyz bar. Osylaısha muqtaj jandarǵa jalpy alǵanda toǵyz úı tartý etilmek.
Aıtqnymyzdaı, turǵyn úıler kez kelgen otbasyǵa berile bermeıdi. Onyń kóptegen talaby bar. Bul maqsatta arnaıy komıssııa qurylady. Sol komıssııanyń sheshimi boıynsha muqtaj otbasyǵa turǵyn úı beriledi. Máselen, asyrýshysynan aırylǵan kóp balaly otbasylar nazardan tys qalmaıdy. Sondaı-aq, otbaǵasynyń múmkindiginiń shekteýli bolýyna da kóńil bólinedi. ıAǵnı, otbasyna tabys kirmeıtin jaǵdaılar eskeriledi.
Osyndaı talaptar negizinde úsh-tórt otbasy irikteledi. Qoǵamdyq birlestikte keńes músheleri aqyldasa otyryp, qaı otbasyna berý qajettigi jóninde sheshim shyǵarylady. Ol jóninde álgi otbasyna aldyn ala aıtylmaıdy. Olarǵa tosynsyı retinde berýdi durys kóremiz. Úı beretin kezde aýdan ákimi, meshit ımamy, kásipkerler shaqyrylady.
- Densaýlyǵy dimkás birqatar balalardyń emine tıisti qarjy jınap berilgenin estigen edik. Bul ıgilikti is jalǵasyp jatyr ma?
- Iá, janashyr azamattardyń qoldaýymen densaýlyǵy dimkás balalardyń emine kómek kórsetilýde. Aýdanǵa qarasty Shalqııa kentinde turatyn júreginde aqaýy bar qyz balanyń emdelýine 7 mln teńgege jýyq aqsha jınap berildi. Bul maqsatta arnaıy qaıyrymdylyq aktsııasy ótkizildi. Kásipkerler de demeýshilik kórsetti. Naýqas bala sol arqyly Túrkııa elinde emin alyp qaıtty. Sondaı-aq, densaýlyǵynda dimkás balalardyń Ózbekstan jáne ózge de elderde em alýyna kóńil bólip kelemiz.
- Qazir jastar arasynda jumyssyzdyq máselesi ózekti taqyryptyń birine aınalyp otyr. Bul baǵytta júzege asyp jatqan jobalar bar ma?
- Bizde jastardy jumyspen qamtý maqsatynda arnaıy joba qolǵa alynǵan. Eldiń arasynda eki qolǵa bir kásip tappaı júrgen azamattar az emes. Olardyń kásipkerlik nysandarda eńbek etýine múmkindigi bar. Qoǵamdyq birlestikke demeýshilik kórsetip júrgen kásipkerler bos jumys oryndaryn usynady. Endigi kezekte «Kásipke baýlý» degen jobany qolǵa alýdy oılap otyrmyz. Sol arqyly jergilikti turǵyndarǵa jańa kásiptiń qyr-syryn úıretýge kúsh salamyz.
Taǵy aıta keterligi, «Tazalyq - tabaldyryqtan» degen jobamyz boıynsha kent ortalyǵynda negizinen kóktem aılarynda arnaıy senbilik uıymdastyrylady. Júzege asatyn barlyq jobalar jyl boıyna júrgiziledi.
- Sóz basynda aıtqandaı, rýhanııat jáne sport baǵyttarynda qandaı jumystar jasaldy?
- Iá, rýhanııat baǵytynda memlekettik jáne dinı merekelerdi atap ótý sharalaryna kóńil bólemiz. Sondaı-aq, sport jáne óner boıynsha ulttyq oıyndardy jańǵyrtylyp, voleıbol, fýtbol, basketbol jáne qol kúresinen saıystar ótkiziledi.
Máselen, rýhanııat baǵytynda belgili aıtysker aqyn Aqmaral Leýbaevanyń «Anaǵa hat» jobasy boıynsha tıisti is-sharalar atqaryldy. Mektep oqýshylary anasyna degen júrekjardy sezimin bildirdi. Bul boıynsha shyǵarmashylyq baıqaýy birneshe márte ótkizildi. Marapattaý rásimine Aqmaral Lýbaevanyń ózi kelip qatysty. Bas báıgege noýtbýk tigilse, júldeli oryndarǵa telefon jáne ózge de dúnıeler berildi. Yntalandyrý syılyǵy da umyt qalǵan joq. Jobany jetildirý maqsatynda «Ákege hat» degen joba jasaldy. Jas urpaq ata-anasyna degen ishki sezimin osylaısha jetkizýge múmkindik aldy.
Sondaı-aq, Qurban aıt, Máýlit sekildi dinı merekelerdi óz deńgeıinde atap ótýge mán berip kelemiz. Sporttyq jarystar uıymdastyrylady. Balalarǵa tegin syılyqtar taratylady. Ortalyq alańdaǵy búkil atraktsıondar, oıyn alańdary sol kúni tegin bolady. Bul baǵytta jergilikti kásipkerler laıyqty deńgeıde qoldaý kórsetip keledi. Qurban aıt kezinde aýdan ortalyǵynda tegin avtobýs pen taksı uıymdastyrylady. Ortalyq alańda kıiz úı tigilip, jergilikti turǵyndar astan dám tatady. Mundaı is-sharalar Naýryz merekesinde de keń aýqymda júzege asady. Áleýmettik dúkennen áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan otbasylar ózderin qajetti kıim-keshekti alýyna múmkindigi bar. Taǵy aıta keterligi, onda kishkentaı balalarǵa oıynshyqtar da beriledi. Bul sharaǵa jergilikti kásipkerler qoldaý jasaýda.
- Áńgimeńe raqmet. Oıǵa alǵan izgilikti isterińizge sáttilik tileımiz.