Jahandyq daǵdarys jaǵdaıynda ulttyq ekonomıkaǵa ártaraptandyrý basty mindet
Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen ótken ındýstrııalandyrý baǵdarlamasynyń bıylǵy birinshi jartyjyldyqtaǵy júzege asyrylý qorytyndylaryna arnalǵan keńeste qazirgideı kúrdeli kezeńde elimizdiń kúsh-qýatyn eselep, halyqtyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasyn ári qaraı belsendi túrde jalǵastyrý qajettigine basa mańyz berilýi de sondyqtan.
Jıyn bastalmas buryn Elbasy «Qazaqstanda jasalǵan» atty kórmeni aralap, tamaq jáne jeńil ónerkásibiniń, sondaı-aq farmatsevtıka óndirisiniń taýarlarymen tanysty. Dástúrli jalpyulttyq tikeleı telekópir barysynda Indýstrııalandyrý kartasynyń birqatar jańa jobalary iske qosylyp, Memleket basshysyna bıylǵy jyldyń basynan jumys istep turǵan óndiristik qýattar da tanystyryldy.
Memleket basshysy keńeske qatysýshylarǵa arnaǵan sózinde telekópir arqyly iske qosylǵan ındýstrııalandyrý jobalary el ekonomıkasynyń damýyna óz úlesin qosýy tıis ekenin atap ótti.
- Indýstrııalandyrý - jańa ekonomıkalyq ahýaldaǵy bizdiń jumysymyzdyń basty baǵytynyń biri. Osydan 6 jyl buryn elimizdiń údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasyn bastaǵan bolatynbyz. Osy ýaqyt ishinde ónerkásiptiń óńdeý sektorynda myńnan astam kásiporyn iske qosyldy. Qazaqstanda buǵan deıin óndirilmegen ónimniń 500-ge jýyq múlde jańa túrleri shyǵaryla bastady. 200 myńnan astam jańa jumys orny ashyldy, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Memleket basshysynyń aıtýynsha, ındýstrııalandyrý baǵdarlamasynyń basty nátıjeleriniń biri óńdeýshi salalardyń jedel damýy boldy.
- Ósim qarqyny boıynsha óńdeý ónerkásibi taý-ken óndirý sektoryn 1,4 ese basyp ozady. Osylaısha ekonomıkamyzdyń qurylymy jaqsarýda. Qazaqstannyń óńdeý ónerkásibi oń nátıjeler kórsetýin jalǵastyryp otyr, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Qazaqstan Prezıdenti ındýstrııalandyrýdyń ekinshi besjyldyǵyn iske asyrýdyń bastapqy kezeńi eldiń ishki óndirisi men qazaqstandyqtardyń ál-aýqatynan kórinetin álemdik ekonomıkadaǵy túıtkilderdiń kóbeıýi kezeńimen sáıkes kelgenin atap ótti.
Osyǵan oraı Memleket basshysy Indýstrııalandyrý baǵdarlamasyna tıisti ózgerister engizý qajettigine nazar aýdardy.
- Barshamyz kórip otyrǵandaı, el ekonomıkasy taýarlarymyzǵa degen suranys pen baǵanyń tómendeýi arqyly kórinis tapqan zor syrtqy qysymdy sezinýde. Eldegi ekonomıkalyq belsendilik kóp jaǵdaıda aýqymdy memlekettik ınvestıtsııalar arqyly qoldaý taýyp otyr. Sondyqtan qazirgi kezde ekonomıka ósiminiń jańa kózderin qalyptastyrý qajet. Osyǵan baılanysty, aldaǵy jyldary Úkimettiń kúsh-qýatyn birneshe eksportqa baǵyttalǵan basym salalarǵa shoǵyrlandyrý kerek. Mysaly, olar ónerkásip salasynda azyq-túlik ónimderi óndirisi, metallýrgııa, mashına jasaý, agrohımııa jáne munaı hımııasy óndirisi bolýy tıis. Qyzmet kórsetý salasynda kólik jáne logıstıka, densaýlyq saqtaý, bilim berý, ınjenerlik-tehnıkalyq qyzmetter jáne týrızmge nazar aýdarý kerek. 2025 jyly shıkizattyq emes eksportty 2015 jylmen salystyrǵanda 2 ese arttyrýǵa qol jetkizý qajet, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Sonymen qatar, Qazaqstan Prezıdenti tamaq ónerkásibi salasyndaǵy jobalardy memlekettik qoldaý sharalarymen qamtý aıasyn keńeıtý qajettigin atap ótti.
Kóńil qýantarlyq jaqsy nátıjeler bolǵanyna qaramastan, ındýstrııalandyrý úderisinde kemshilikter de bar ekenin atap ótken Nursultan Nazarbaev:
- Ónerkásiptik óndiristerdi kóptep qurý maqsat bolmaý kerek. Negizgi nazardy jobalardyń sapasy men ómirsheńdigine aýdarǵan jón. Sondyqtan, qazirgi besjyldyqta jobalardy irikteý jáne memlekettik qoldaý sharalaryn kórsetý olardyń básekege qabilettiligi men eksporttyq áleýetin eskere otyryp qana júzege asyrylýǵa tıis, - dedi.
Memleket basshysy Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirgennen keıin elimizdiń aldynan ashylǵan múmkindikter týraly aıta kelip, Úkimetke qazaqstandyq taýarlar men qyzmetterdiń syrtqy naryqtarǵa shyǵýyn qoldaý jónindegi sharalardy ázirleýdi tapsyrdy.Elbasy qazirgi zamanǵy sarapshylardyń kópshiliginiń baǵalaýy boıynsha, álem ózgergenin jáne jańa jaǵdaıda ómir súrip jatqanyn, bul kezde «resýrstar ekonomıkasynyń» ornyna «bilim ekonomıkasy» keletinin aıtty.
- Birinshi orynǵa jańashyl (kreatıvti) jáne ónimdiligi joǵary jeke bıznes shyǵyp otyr.
Qazir álemde tehnologııalardyń damýy arqasynda zattar ınterneti, nano jáne bıotehnologııalar, jańa materıaldar jáne taǵy basqa jańa múmkindikterge jol ashylýda. Boljam boıynsha, bolashaqta ishki jalpy ónimniń 30-dan 70 paıyzǵa deıingi ósimin jańa tehnologııalar ǵana qamtamasyz etetin bolady. ıAǵnı eger biz jańa tehnologııalarmen jáne ınnovatsııalarmen aınalyspaıtyn bolsaq, básekelestikte tabysty bolmaımyz. Sondyqtan 2014-2015 jyldardyń ózinde ǵana ǵylymı-zertteý jáne tájirıbe-konstrýktorlyq jumystary 142 mıllıard teńgege qarjylandyryldy. Álemdik tájirıbe joǵary oqý oryndary ǵalymdar ǵana emes, stýdentter arqyly da ázirlenetin ınnovatsııalyq sheshimder ortalyǵyn qalyptastyrýshy bolyp tabylatynyn kórsetip otyr, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Osyǵan baılanysty Qazaqstan Prezıdenti ýnıversıtetter janynan ınnovatsııalar ortalyǵyn qurý jumystaryn jandandyrý mindetin qoıdy, olarda qazirgi zaman talaptaryna saı keletin kadrlar daıarlanýǵa tıis.
Sonymen qatar, Memleket basshysy ındýstrııalandyrý baǵdarlamasyn odan ári júzege asyrý josparyn tolyqtyrýǵa qosar birqatar usynystaryn aıtty.
- Bizdiń qyzmetimizdiń basty maqsaty - halyqty laıyqty tabys deńgeıimen qamtamasyz ete alatyn jemisti túrdegi jumyspen qamtý. Bul úshin biz birqatar mindetterdi oryndaýymyz kerek, sonyń ishinde jappaı kásipkerlikti damytý baǵytyndaǵy jumysty jalǵastyrý qajet. Halyqqa, jastarǵa, ásirese aýylda óz isin bastaýǵa múmkindik berý kerek. Bastapqy kapıtal alýdy jeńildetip, shaǵyn nesıe berý aıasyn ulǵaıtqan durys. Agroónerkásip keshenine aıryqsha nazar aýdarǵan jón. Búginde ol negizinen halyqtyń jeke úı sharýashylyǵynan turady. Óndiris kólemi az bolǵandyqtan, olardyń saqtaýǵa, óńdeýge jáne ónimdi ótkizýge múmkindikteri joq. Olardyń ónimderin óńdeý jáne ótkizýdi qamtamasyz etý úshin osyndaı sharýashylyqtardyń basyn biriktirip, aýyl sharýashylyǵy kooperatsııasyn jedeldetip damytý qajet, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Qazaqstan Prezıdenti halyq tabysynyń ósimin barlyq memlekettik baǵdarlamalardy júzege asyrýdaǵy negizgi basymdyq retinde qarastyrý qajettigine aıryqsha nazar aýdardy.
- Qymbat ımporttyq taýarlardy otandyq ónimdermen almastyrý kerek. Úkimet pen Ulttyq bank halyqtyń tabysyna tikeleı áser etetin ınflıatsııa deńgeıin tómendetýdiń qamtamasyz etilýin qadaǵalaýy qajet, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Memleket basshysy jerdi sýarý jáne ırrıgatsııa júıesin qalpyna keltirýdiń keshendi júıesin ázirleý qajettigine toqtalyp, bes jylda 600 myń gektardan astam sýarmaly jerdi iske jaratýǵa bolatynyn atap ótti.
Elbasy atap ótken taǵy bir mańyzdy mindet - taıaýdaǵy 15 jyldyń ishinde 1,5 mıllıon otbasyn qoljetimdi baspanamen qamtamasyz etý.
- Bul rette qarjylandyrý Turǵyn úı qurylys-jınaq banki men Qazaqstandyq ıpotekalyq kompanııa arqyly júrgizilýge tıis. Barlyq qarajatty shoǵyrlandyryp, arnaýly shart jasalatyn ekinshi deńgeıli bankter arqyly baǵyttaý kerek. Memleket ózine tek baqylaý mindetin qaldyrýy qajet. Sonymen qatar, bolashaqta jumys kúshi qozǵalysynyń utqyrlyǵyn qamtamasyz etý úshin satyp alý quqyǵynsyz jaldamaly baspana bergen jón, - dedi Memleket basshysy.
Sondaı-aq Nursultan Nazarbaev barlyq azamattardy tehnıkalyq bilimmen tegin qamtamasyz etý jáne ınvestıtsııanyń makroekonomıkalyq turaqtylyǵy men ósimi úshin jaǵdaı týǵyzý jóninde osyǵan deıin alǵa qoıylǵan mindetterdi eske saldy.
- Úkimet pen Ulttyq bank ekinshi deńgeıli bankterdiń shaǵyn jáne orta bıznesti qarjylandyrýyna basymdyq bere otyryp, ekonomıkany nesıelendirý kólemin qalypqa keltirý jóninde sharalar qabyldaýy tıis.
Úkimetke qoldanystaǵy baǵdarlamalardy, sonyń ishinde ındýstrııalandyrý baǵdarlamasyn búgin júktelgen mindetterdi eskere otyryp, qaıta jańartýdy tapsyramyn. Osy máseleniń bárin Úkimet, Ulttyq bank jáne barlyq jaýapty vedomstvolar 1 qyrkúıekke deıin qarastyryp, ol bıýdjette eskerilýi tıis, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Memleket basshysy sózin qorytyndylaı kele, júrgizilip jatqan barlyq reformalar elimizdiń damýy úshin jańa sapaly jaǵdaı jasaýǵa baǵyttalǵanyn atap ótti.
Keńeste ınvestıtsııalar jáne damý mınıstri Jeńis Qasymbek ındýstrııalandyrý baǵdarlamasynyń birinshi besjyldyǵynyń qorytyndylary, ekinshi besjyldyqta júzege asyrylyp jatqan jumystar men aldaǵy ýaqyttaǵy mindetter jaıynda baıandama jasady.